DÖVİZ KURU, DIŞ TİCARET YOKSULLUK İLİŞKİSİ: AFGANİSTAN ÖRNEĞİ

Bu çalışmada, ülke ekonomileri için en önemli makroekonomik göstergelerden olan döviz kuru, dış ticaret veyoksulluk kavramları ele alınmıştır. Çalışmanın temel amacı Afganistan için döviz kuru, dış ticaret ve yoksullukarasındaki ilişkiyi incelemektir. Afganistan’a ait 2006-2016 yılları arası çeyrek dönem; döviz kuru, ihracat, ithalat,reel GDP büyüme oranı ve insani gelişme endeksi verileri kullanılarak ARDL sınır testi yöntemi ile uzun ve kısadönem analizi yapılmıştır. Uzun dönem analizi sonucu ihracat ve döviz kuru arasında negatif ve istatistiksel olarakanlamlı bir ilişkinin olduğu, insani gelişme endeksi ve büyüme göstergesinin döviz kuru ile pozitif ve anlamlı bir ilişkisergilediği ve ithalat değişkeni ile döviz kuru arasında uzun dönemde herhangi bir ilişkinin olmadığı görülmüştür.Kısa dönemde sadece insani gelişme endeksi ile döviz kuru arasında negatif bir ilişkinin olduğu ve diğer üç açıklayıc ıdeğişken ile döviz kuru arasında herhangi bir ilişkinin olmadığı tespit edilmiştir.

THE RELATIONSHIP BETWEEN EXCHANGE RATE, FOREIGN TRADE AND POVERTY: THE CASE OF AFGHANISTAN

The concepts of exchange rate, foreign trade and poverty, which are among the most important macroeconomic indicators in a country economy, are discussed in this study. The main objective of this study is to examine the relationship between exchange rate, foreign trade and poverty variables in Afghanistan. Long and short term analysis were performed between the period of 2006-2016 for Afghanistan by ARDL boundary test method using quarter period data of exchange rate, export, import, real GDP growth rate and human development index data. There is negative and statistically significant relationship between export and exchange rate, positive and significant relationship of human development index and growth indicator with the exchange rate and there is no lon g-term relationship between the import variable and the Exchange. There is a negative relationship just between in the short term analysis there is just a negative relationship between the human development index and the exchange rate and there is no relationship between the other three explanatory variables with the exchange rate.

PDF

___

Abinaya, K., & Jerinabi, U. (2017). Causal relationship between exchange rate and exports of SAARC nations. International Journal of Business and Management Invention, 6(7), 87- 94.
Afganistan Merkez Bankası (DAB). Afganistan 2016 yıllık raporu. http://dab.gov.af/ adresinden erişildi.
Afganistan Merkez Bankası (DAB). Döviz kuru politikaları. http://dab.gov.af/fa/page/monetarypolicy/ exchange-rate-policy adresinden erişildi.
Afganistan Merkez Bankası (DAB). Hiçri dönem döviz kuru. http://dab.gov.af/fa/page/monetarypolicy/ rates-statistics/currency-hijri-average adresinden erişildi.
Afganistan Merkezi İstatistik Kurumu (CSO). Ekonomik istatistikler. http://cso.gov.af/fa/page/economy-statistics/6323/annual-trade adresinden erişildi.
Afganistan Merkezi İstatistik Kurumu. Ekonomik istatistikler. http://cso.gov.af/fa/page/economystatistics/ 6323/quarterly-trade adresinden erişildi.
Aftab, M., Abbas, Z., & Kayani, F.N. (2012). Impact of exchange rate volatility on sectoral exports of pakistan: an ARDL Investigation. Journal of Chinese Economic and Foreign Trade Studies, 5(3), 215-231.
Ahsan, M. (2011). The tale of Afghan currency. http://outlookafghanistan.net/topics.php?post_id=2300#ixzz5DDdQjacn adresinden erişildi.
Ak, M. (2016). Toplumsal bir olgu olarak yoksulluk. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler EDergisi, 54, 296-302.
Altıntaş, H. (2008). Türkiye’de para talebinin istikrarı ve sınır testi yaklaşımıyla öngörülme s i: 1985-2006. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30,15-46.
Aristotelous, K. (2001). Exchange-rate volatility, exchange-rate regime and trade volume : Evidence from the uk-us export function (1889-1999). Economic Letters, 72(1), 87-94.
Barışık, S., & Demircioğlu, E. (2006). Türkiye’de döviz kuru rejimi, konvertibilite, ihracat-ithala t ilişkisi (1980-2001). ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3),71-84.
Bari, B., & Dweh Togba, E. (2017). The effect of foreign exchange and real exchange rate on foreign trade in liberia: An application of autoregressive distributed lag (ARDL) approach. EconWorld2017@Paris proceedings, Paris, 1-23.
Bilawal, M., İbrahim, M., Abbas, A., Shuaib, M., Ahmed, M., Hussa, İ.,vd. (2014). Impact of exchange rate on foreign direct ınvestment in Pakistan. Advances in Economics and Business, 2(6), 223-231.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP). http://hdr.undp.org/en/data#, adresinden erişild i. Central Statistics Organization (CSO). (2012-2013). Afghanistan statistical yearbook. http://cso.gov.af/en, adresinden erişildi.
Central Statistics Organization (CSO). (2014). National risk and vulnerability assessment 2011- 12. Afghanistan living conditions survey, http://cso.gov.af/en, adresinden erişildi.
Godoy,C. D., & Dewbre, J. (2010). Economic ımportance of agriculture for poverty reduction.
OECD Food. Agriculture and Fisheries Working Papers, 23,1-26, OECD Publishing.
Chaudhary, G., Hashmi, S., & Khan, M. (2016). Exchange rate and foreign trade: a comparative study of major south asian and south-east asian countries. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 230, 85 -93.
Dünya Bankası Veri Tabanı. https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG?locations=AF, adresinden erişildi.
Dünya Bankası Veri Tabanı. https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.KD?locations=AF, adresinden erişildi.
Dünya Bankası Veri Tabanı. https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.NAHC, adresinden erişildi.
Grier, K., & Smallwood, A. (2013). Exchange rate shocks and trade: a multivariate GARCH-M. Approach, Journal of International Money and Finance, 37, 282-305.
Habibyar, N. (2014). Afganistan'ın ihracatı, ticari sistemin geliştirilmesi için iyi bir ekonomik model. http://www.bbc.com/persian/afghanistan/2014/09/140930_k03_economic_challanges_of _new_govt, adresinden erişildi.
Hasan, J., Muktadir-Al-Mukit, D., & İslam, F. (2015). Impact of exchange rate volatility on the export perfomance of developing country: Evidence from bilateral trade between Bangladish and the US. Journal of International Business and Economy, 16(2), 21-39.
Hazım, Ş. (2016). Afganistan’da yoksulluk neden azalmıyor?, http://www.bbc.com/persian/blogs- 37704946, adresinden erişildi.
Hepaktan, E., & Çınar, S. (2011). Türkiye’de uygulanan döviz kuru sistemlerinin dış ticaret ile ilişkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(5), 62-82.
Huang, J., Yang, J., Zhigang, X. U., Rozelle, S., & Ninghui, L. I. (2007). Agricultural trade liberalization and poverty in China. China Economic Review, 18(3), 244-265.
ITC Trademap. https://www.trademap.org/Product_SelProduct_TS.aspx?nvpm=1|||||TOTAL|||2|1|1|2|2|1|1 |1|1 adresinden erişildi.
Kang, J. W., & Dagli, S. (2018). International trade and exchange rates. Journal of Applied Economics, 21(1), 84-105.
Karagöl, E., Erbaykal, E., & Ertuğrul, H. M. (2007). Türkiye’de ekonomik büyüme ile elektrik tüketimi ilişkisi: Sınır testi yaklaşımı. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8(1), 72-80.
Karagöz, M., & Çetin, D. (2005). Döviz kuru dış ticaret ilişkisi: Türkiye örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,15(2), 219-228.
Kasman, A. (2003). Türkiye’de reel döviz kuru oynaklığı ve bunun ihracat üzerine etkisi: Sektörel bir analiz. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 169-186.
Kemal, M. A., & Qadir, U. (2005). Real exchange rate, exports, and imports movements: A trivariate analysis. The Pakistan Development Review, 44(2),177–195.
Khan, A. J., Azim, P., & Haider Syed, S. (2014), The ımpact of exchange rate volatility on trade: A panel study on Pakistan’s trading partners. The Lahore Journal of Economics, 19(1), 31– 66.
Majid, M. S. A. (2008). Does financial development matter for economic growth in Malaysia: An ARDL bound testing approach. Journal of Economic Cooperation, 29(1), 61-82.
Malik, S., & Chaudhary, A.R. (2012). The structure and behavior of Pakistan’s imports from selected Asian countries: An application of gravity model. Pak. J. Commer. Soc. Sci, 6(1), 53-66.
Mangır, F., & Ertuğrul, M. (2012). Sermaye hareketliliği, tasarruf ve yatırım ilişkisi: Türkiye örneği. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 27 (317), 61-87.
Maşal, M. (2014). Afganistan’da küçük ve orta boyutlu işletmelerin ve bölgesel ticaretin gelişimi. Afganistan Araştırma ve İnceleme Enstitüsü, 1401D.
Narayan, P. K. (2004). Reformulating critical values for the bounds f- statistics approach to cointegration: an application to the tourism demand model for Fiji. Discussion Paper, 02- 04, Department of Economics, Monash University, Australia.
Ncube, M., Anyanwu, J. C., & Hausken, K. (2014). Inequality, economic growth and poverty in the Middle East and North Africa (MENA). African Development Review, 26(3), 435-453.
Onakoya, A., Johnson, B., & Ogundajo, G. (2019). Poverty and trade liberalization: Empirica l evidence from 21 African countries. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 32(1), 635-656.
Paudel, R., & Burke, P. (2015). Exchange rate policy and export performance in a landlocked developing country: The case of Nepal. Journal of Asian Economics, 38,55–63.
Pesaran, M.H., Shin, Y., & Smith, R.J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
Petrovic, P., & Gligoric, M. (2010). Exchange rate and trade balance: J-curve effect. Panoeconomicus, 1, 23-41.
Saqib, N., & Sena, I. (2012). Exchange rate volatility and its effect on Pakistan’s export volume. Advances in Management and Applied Economics, 2(4), 109-124.
Senanayake A. K., & Abdulhusain A. A. (2010). Exchange rate movements' effect on Sri Lanka- China trade. Journal of Chinese Economic and Foreign Trade Studies, 3(3), 254-267.
Shahid, M., Shah, M., Parveen, F., & Kiyani, A. (2017). Econometric impact of governance and trade liberalization on poverty: A case study. Pakistan Business Review, 19(3), 545-559.
Šimáková, J. (2014). The impact of exchange rate development on Czech trade flows. Procedia Economics and Finance, 15, 129-136.
Soleyman, A., & Chua, S. (2012). Effect of exchange rate volatility on industry trade flows between Malaysia and China. The Journal of International Trade and Economic Development, 23(5), 626-655.
Thuy, V., & Thuy, D. (2019). The impact of exchange rate volatility on exports in Vietnam: A bounds testing approach. Journal of Risk and Financial Management, 12(1), 6. Ticari Ekonomik, Afganistan Enflasyon Veriler i. https://tradingeconomics.com/afghanistan/inflation-cpi?continent=africa adresinden erişildi.
Trade Mape, Uluslararası İş Geliştirme İçin Ticaret İstatistikler i. https://www.trademap.org/Product_SelProduct_TS.aspx?nvpm=1|||||TOTAL|||2|1|1|2|2|1|1 |1|1 adresinden erişildi.
Ucal, M. Ş. (2006). Ekonometrik model seçim kriterleri üzerine kısa bir inceleme. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(2),41-57.
Uğurlu, E. (2009). Durağanlık ve birim kök sınamaları. Ders Notları, 1-11.
Uluslararası Para Fonu (IMF). http://data.imf.org/regular.aspx?key=61545850, adresinden erişildi..
Wong, K. N., & Tang, T. C. (2008). The effects of exchange rate variability on Malaysia's disaggregated electrical exports. Journal of Economic Studies, 35(2), 154-169.
World Bank (WB). (2015). Afghanistan poverty statue updates. (NRVA) National Risk and Vulnerability Assessment. (2007 /08 and 2011/2012), http://hdl.handle.net/10986/22917, adresinden erişildi.
World Bank (WB). (2018). Poverty overview http://www.worldbank.org/en/topic/poverty/overview, adresinden erişildi.
World Bank. (1987). Afghanistan. The Journal Of Economic Development, v. 1, World Development Report, The main report, 777’a-AF March.
Yamak, R., & Korkmaz, A. (2005). Reel döviz kuru ve diş ticaret dengesi ilişkisi. Ekonometri ve İstatistik e-Dergisi, 2, 16-38.