Bir Sürgün Sorunsalı: Papa XXII. Ioannes ve Yahudi Sürgünü

1316 yılında papa olarak seçilen XXII. Ioannes önemli eylem ve kararlara imza atmış bir papadır. Onun papalık dönemi eylemlerinden bir tanesi de uyguladığı Yahudi politikasıdır. Kökleri tartışmalı sebeplerin etkisiyle papa Ioannes Yahudilerin Comtat Venaissin bölgesinden sürülmesini emretmiştir. Sürgün neticesinde Yahudilerin sinagogları tasfiye edilmiş, Comtat Venaissin ve kasabalarında sinagogların yerine şapeller inşa edilmiştir. Papa bunları yaparken, bir yandan da Yahudileri koruyan kararlar almıştır. Olayın karmaşıklığı, kaynakların yetersizliği sürgünün anatomisinin çıkartılmasını zorlaştırmaktadır. Bu noktadan hareketle tarihçilerin genellikle tekil sebeplerle olayı açıklama gayretine düştükleri görülmektedir. Ancak meseleye daha geniş bir perspektiften baktığımızda papayı sürgüne iten birden fazla sebebin var olduğunu görmekteyiz. Yükselen Yahudi karşıtlığı ve artan toplumsal şiddet olayları bu sebeplerden bir kaçıdır. Bununla birlikte Yahudilerle ilişkilendirilen komplo hikâyeleri, büyü-büyücülük söylentilerinin de süreçte önemli bir yeri bulunmaktadır. Orta Çağ boyunca Yahudi karşıtı olaylara zaman zaman rastlanıldığı bilinmektedir ancak Yahudilerin Roma Kilisesi eliyle bir bölgeden sürgün edilmesi sıra dışı bir örnek oluşturmaktadır. Çalışmamızın amacı papanın Yahudilere karşı giriştiği bu eylemin nedenlerini analiz etmek ve sürecin izini ana kaynaklar rehberliğinde sürmektir.

Anahtar Kelimeler:

Papa XXII. Ioannes, Comtat Venaissin, Yahudiler, sürgün, cüzzam

A Problematic of Exile: Pope John XXII. and Jewish Exile

AJohn XXII, who was elected as pope in 1316, is a pope who has signed important actions and decisions. One of his papal actions was his Jewish policiy. Pope John ordered the expulsion of the Jews from the Comtat Venaissin region, for reasons of contreversial origin. As a result of the exile, the synagogues of the Jews were liquidated, and chapels were built instead of synagogues in Comtat Venaissin and its towns. While doing these, the Pope also took decisions that protect the Jews. The complexity of the case and the lack of resources make it difficult to extract the anatomy of the exile. From this point of view, it is seen that historians generally try to explain the event for singular reasons. However, when we look at the issue from a wider perspective, we see that there are more than one reason that pushed the pope exile. Rising anti-Semitism and increasing communal violence are a few of these reasons. However, conspiracy stories associated with jews and rumors of sorcery also have an important place in the process. It is known that anti-Semitic incidents were encountered from time to time during the Middle Ages, but the exile of Jews from a region by the Roman Church constitutes an extraordinary example. The aim of our study is to analyze the reasons for his action of the pope against the Jews and to trace the process under the quidance of the main sources.

Keywords:

Pope John XXII., Comtat Venaissin, Jews, exile, leprosy,

PDF

___

Baluzius, S. ve Mollat, G. (1916). Vitae paparum avenionensium: Hoc est historia pontificum romanorum qui in Gallia sederunt ab anno MCCCV usque ad annum MCCCXCIV. (C. I). Paris: Boulevard Raspail.
Baluzius, S. ve Mollat, G. (1921). Vitae paparum avenionensium: Hoc est historia pontificum romanorum qui in Gallia sederunt ab anno MCCCV usque ad annum MCCCXCIV. (C. III). Paris: Boulevard Raspail.
Bardinet, L. (1880). Condition civile des juifs du Comtat Venaissin pendant le sejour des papes a Avignon (1609-1376). Revue Historique, 12 (1), 1-47.
Baumgarten E. ve Galinsky J. D. (2107). Jews and christians in thirteenth century France. USA: Palgrave MaCmillan.
Bernardo Guidonis. (1886). Practica inquisitionis heretice pravitatis. C. C. Dovais (Ed.), Paris: Alphonse Picard, Libraire-Editeur.
Beugnot, A. (1824). Les juifs d’Occident ou recherches sur l’Etat civil, le commerce et la littérature des juifs, en France, en Espagne et en Italie, Pendant la durée du moyen age. Paris: Imprimerie de Lachevardiere Fils.
Chronico metrico abbatum sanctae catherinae de monte rotomagi. (1875). Recueil des historiens des gaules et de la france içinde (ss. 410-415). (C. 23). Paris: Imprimarie Nationale.
Coulon, A. M. (1913). Lettres secrétes et curiales du pape Jean XXII (1316-1334). Paris: Fontemoing& C.
Elukin, J. (2007). Living together, Living apart: Rethinking jewish-christian relations in the middle Ages. Princeton: Princeton University Press.
Emek Habacka. (1971). The vale of tears. Netherlands: Martinus Nijhoff-The Hague.
Ex uticensis monesterii annalibus et necrologio. (1875). Recueil des historiens des gaules et de la France içinde (ss. 480-491). (C. 23). Paris: Imprimarie Nationale.
Finke, H. (Der.). (1996). Acta aragonensia. (C. III). Germany: Sciebtia Verlag Aalen.
Frassetto, M. (2007a). Christians and jews in the middle ages. M. Frassetto (Ed.), Christian attitudes toward the jews in the middle ages: A casebook içinde (ss. xııı-xvııı). New York: Routledge.
Frasseto, M. (2007b). Heretics and jews in the early eleventh century: The writing of Rodulfus Glaber and Ademar of Chabannes. M. Frasseto (Ed.), Christian attitudes toward the jews in the middle ages: A Casebook içinde (ss. 43-59). New York: Routledge.
Gabriele. M. (2007). Againist the enemies of Christ: The role of the count Emicho in the anti-jewish violence of the fist crusade. M. Frasseto (Ed.), Christian attitudes toward the jews in the middle ages: A Casebook içinde (ss. 61-82). New York: Routledge.
Ginzburg, C. (1991). Ecstasies: Deciphering the witches sabbath. R. Rosenthal (Çev.), New York: Panteon Books.
Glick, L. B. (1999). Abraham’s heirs: Jews and christians in the medieval Europe. New York: Syracuse University Press.
Koster, J. R. (2015). Avignon and Its papacy, 1309-1417: Popes, Institutions and society. London: Rowman & Littlefield.
Loeb, I. (1886). Les juifs de Carpentras sous le gouvernement pontifical. Revue des Etudes Juives, 12 (23), 34-64.
Mansi, J. D. (1782). Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio. (C. 25). Nenetiis: Apud Antonium Zatta.
Maulde, R. C. (1879). Coutumes et réglements de la république d’Avignon au treiziéme. siécle. Paris: L. Larose Libraire-Editeur.
Mollat, G. (1905). Jean XXII (1316-1334); Lettres communes analysées d’Aprés les registres dits d’Avignon et du Vatican. (C. III). Paris: A. Fontemoings.
Nicolas, E. (2022). Jean XXII et les juifs du Midi. Cahiers de Fanjeaux. 45, 293-313.
Shatzmiller, J. (1997). The papal monarchy as viewed by medieval jews. İtalia Judaica, 6, 30-41.
Simonsohn, S. (1988). The apostolic see and the jews, Documents: 492-1404. New York: Gustav Wurzweiller Foundation.
Stephani Cadomensis. (1875). Chronicon Sancti Stephanis Cadomensis. Recueil des historiens des Gaules et de la France içinde (ss. 491-493). (C. 23). Paris: Imprimarie Nationale.
Stow, K. (2007). Popes, Church and jews in the middle ages. USA: Ashgate Variorum.
Synan, E. A. (1965). The popes and the jews in the middle ages. New York: The MaCmillan Company.
Tauti, A. L. (1952). Acta Ioannis XXII 1317-1334: Acta romanorum pontificium e registris Vaticanis aliisque fontibus collegit. Rome: Typis Polyglottis Vaticanis.
Theis, V. (2012). John XXII and the expulsion of jews from the Comtat Venaissin. Annales Histoire Sciences Sociales, 1, 41-77.
Wernham, M. (1987). La communauté juive de Salon de Provence d’Apres les actes notaries (1391-1435). Leiden: Brill Press.