Kütahya’da 1957 Seçimleri ve Basına Yansımaları

Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün kararlı tutumu, dış politikada meydana gelen gelişmelerden özellikle II. Dünya Savaşı’nı demokrasi taraftarı İngiltere, Fransa, ABD’nin kazanması çok partili siyasi hayata geçilmesi sürecini hızlandırmıştır. Bu süreç içerisinde Milli Kalkınma Partisi (MKP), Demokrat Parti (DP) gibi partilerin kurulması ile Türkiye’de uzun yıllar süren tek parti dönemi son bulmuştur. Özellikle DP’nin 1946 seçimleri sonrasında halkın gönlünde giderek güçlenmesi neticesinde 14 Mayıs 1950 seçimleri ile 27 yıllık Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) iktidarı sona ermiştir. Artık Türkiye’de yeni dönemde DP iktidar partisi, CHP ise muhalefet partisine dönüşmüştür. Bu bağlamda DP dönemi olarak ifade edilen 1950-1960 yılları arasında 1950, 1954 ve 1957 senelerinde milletvekili seçimi yapılmıştır. Bahsedilen 1950 ve 1954 yılı genel seçimlerini açık farkla kazanan DP iktidarının, en sıkıntılı dönemi hem iç hem dış sorunlarla mücadele ettiği 1957 yılında gerçekleşen seçim olmuştur. DP seçim sonucunda geçmişte yapılan seçimlere göre ciddi miktarda oy kaybına uğramış ve buna bağlı olarak milletvekili sayısında da azalma meydana gelmiştir. Türkiye genelinde durum böyle iken Kütahya’da DP 8 milletvekilliğinin tamamını kazanarak ciddi bir başarı elde etmiştir. Çalışmada; Türkiye geneline paralellik arz etmeyen 1957 genel seçimlerinin Kütahya kentine yansımaları üzerinde durularak seçim kanununda yapılan değişiklikler, partilerin aday belirlemede uyguladığı yöntemler, propaganda süreci ve seçim sonuçlarını nasıl değerlendirdiklerinden detaylı bir şekilde bahsedilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kütahya, seçim, milletvekili, basın.

1957 ELECTIONS IN KÜTAHYA AND THEIR REFLECTIONS TO THE PRESS

President İsmet İnönü's determined stance is one of the developments in foreign policy, especially in the Second World War. The victory of the pro-democracy England, France and the USA in World War II accelerated the process of transition to a multi-party political life. In this process, with the establishment of parties such as the National Development Party (MKP) and the Democrat Party (DP), the long-lasting single-party period in Turkey came to an end. The 27-year Republican People's Party (CHP) government came to an end with the 14 May 1950 elections, especially as the DP gained strength in the hearts of the people after the 1946 elections. In the new era in Turkey, DP has turned into the ruling party and CHP has turned into an opposition party. In this context, between the years 1950-1960, which is expressed as the DP period, parliamentary elections were held in 1950, 1954 and 1957. The most troublesome period of the DP government, which won the aforementioned 1950 and 1954 general elections by a wide margin, was the election that took place in 1957, when it struggled with both internal and external problems. As a result of the election, the DP lost a significant amount of votes compared to the previous elections, and accordingly, the number of deputies decreased. While this is the case across Turkey, the DP in Kütahya achieved a serious success by winning all 8 deputies. In the study; The reflections of the 1957 general elections, which are not in parallel with Turkey, on the city of Kütahya, and the changes made in the election law, the methods used by the parties in nominating candidates, the propaganda process and how they evaluate the election results are mentioned in detail.

Keywords:

Kütahya, election, member of parliament, press,

PDF

___

BCA. 77.506.12.
BCA. 77.510.10.
BCA. 78.517.24.
BCA. 52.312.1.
BCA. 52.311.1.
BCA. 52.312.4.
BCA. 43.254.17.
Akbal, O. (9 Ekim 1957). Nabız yoklaması. Vatan, 5883, 4.
Alacı, B. (2011). Hürriyet Partisi’nin Türk siyasi hayatındaki yeri (1955-1958). Türk Yurdu, 290, 134-144.
Albayrak, M. (Temmuz 2008). Hürriyet Partisi’nin Türk siyasi tarihindeki yeri ve önemi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, XXIV, 341-379.
Aydemir, Ş. S. (2013). Menderes’in dramı?. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Aygen, C. (1962). Memleketimizdeki seçimler ve neticeleri. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, 1 (17), 203-287.
Bozkurt (1957, Ekim 30). s. 1.
Bozkurt (1957, Ekim 31). s. 1.
Bozkurt (1957, Kasım 1). s. 1.
Burçak, R. S. (1994). Türkiye’de milli iradenin zaferi. Ankara: Demokratlar Kulübü Yayınları: 8.
Burçak, R. S. (1998). On yılın anıları (1950-1960). Ankara: Nurol Matbaacılık.
Cumhuriyet (1957, Ocak 18). s. 1.
Cumhuriyet (1957, Ocak 31). s. 5.
Cumhuriyet (1957, Mayıs 20). s. 1, 5.
Cumhuriyet (1957, Eylül 12). s. 1, 5.
Cumhuriyet (1957, Eylül 25). s. 1, 5.
Cumhuriyet (1957, Ekim 12). s. 3.
Cumhuriyet (1957, Ekim 27). s. 1, 5.
Cumhuriyet (1957, Ekim 30). s. 1, 5.
Cumhuriyet (1957, Ekim 31). s. 1.
Cumhuriyet (1957, Kasım 23). s. 1, 5.
Cumhuriyet (1957, Aralık 8). s. 3.
Çakırbaş, A. (2022). Demokrat partinin milletvekili seçimlerinde kullandığı propaganda çalışmaları ve propaganda araçları. XVIII. Türk Tarih Kongresi, (C. IX, s. 21-45), Ankara: TTK Yayınları.
Çakmak, D. (2008). Türk siyasal yaşamında bir muhalefet partisi örneği: Hürriyet Partisi (1955-1958). Gazi Akademik Bakış, 2(3), 153-186.
Eroğul, C. (2013). Demokrat Parti tarihi ve ideolojisi. İstanbul: Yordam Kitap.
Hürriyet Partisi Nizamnamesi. (1955). Ankara: Örnek Matbaası.
Hürriyet Partisi Nizamnamesi. (1956). Ankara: Örnek Matbaası.
Kağnıcıoğlu, C. (1964). Tarihi ve turistik yönü ile Kütahya. İstanbul: Halk Basımevi.
Karanis, F. (1994). Koltuk değnekli demokrasi ve 27 Mayıs darbesi. İstanbul: Ajans Medya.
Karpat, K. H. (2012). Türk demokrasi tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
Kütahya (1957, Nisan 15). s. 1, 3.
Kütahya (1957, Mayıs 15). s. 1, 3.
Kütahya (1957, Mayıs 16). s. 1.
Kütahya (1957, Haziran 4). s. 1, 3.
Kütahya (1957, Haziran 5). s. 1, 3.
Kütahya (1957, Ağustos 27). s. 1.
Kütahya (1957, Eylül 16). s. 1.
Kütahya (1957, Eylül 25). s. 1.
Kütahya (1957, Eylül 26). s. 1-3.
Kütahya (1957, Ekim 7). s. 1.
Kütahya (1957, Ekim 8). Kütas. 1.
Kütahya (1957, Ekim 26). s. 1.
Kütahya (1957, Ekim 31)., s. 1-2.
Kütahya Ekspres (1957, Mayıs 17). s. 1.
Kütahya Ekspres (1957, Mayıs 20). s. 1.
Kütahya Ekspres (1957, Haziran 5). s. 1-2.
Kütahya Ekspres (1957, Haziran 14). s. 1.
Kütahya Ekspres (1957, Haziran 24). s. 1.
Kütahya Ekspres (1957, Temmuz 4). s. 1-2.
Kütahya Ekspres (1957, Ağustos 28). s. 1.
Kütahya Ekspres (1957, Eylül 7). s. 1.
Kütahya Ekspres (1957, Eylül 21). s. 1.
Kütahya Ekspres (1957, Eylül 27). s. 1.
Kütahya Ekspres (1957, Ekim 2). s. 1.
Kütahya Ekspres (1957, Ekim 3). s. 1.
Kütahya Ekspres (1957, Ekim 9). s. 1.
Kütahya Ekspres (1957, Ekim 11). s. 1.
Kütahya Ekspres (1957, Ekim 23). s. 1.
Kütahya Ekspres (1957, Ekim 31). s. 1.
Kütahya Ekspres (1957, Kasım 1). s. 1.
Milliyet (1957, Eylül 29). s. 1.
Milliyet (1957, Ekim 8). s. 5.
Unat, K. (2017). Seçim afişleri ışığında Hürriyet Partisi’nin 1957 genel seçimi kampanyası. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 27, 267-291.
Uzunçarşılı, İ.H. (1932). Bizans ve Selçukiylerle Germiyan ve Osman Oğulları zamanında Kütahya Şehri. İstanbul: Devlet Matbaası.
Varlık, M.Ç. (2002). Kütahya. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde (C. 26, ss. 580-584). Ankara: TDVY.
Vatan (1957, Ekim 2). s. 1, 5.
Vatan (1957, Ekim 3). s. 5.
Vatan (1957, Ekim 5). s. 3.
Vatan (1957, Ekim 6). s. 1.
Vatan (1957, Ekim 8). s. 1, 4, 5.
Vatan (1957, Ekim 11). s. 1, 4.
Vatan (1957, Ekim 19). s. 1, 5.
Vatan (1957, Ekim 22). s. 1, 5.
Vatan (1957, Ekim 28). s. 1, 4.
Vatan (1957, Ekim 29). s. 1, 3.
Vatan (1957, Ekim 31). s. 3.
Vatan (1957, Kasım 4). s. 3.
Vatan (1957, Kasım 5). s. 1, 5.
Yalçın, O. (1959). Kütahya. İstanbul: Özyürek Yayınları.
Yeşil, M. (1937). Kütahya ilinin kısa tarihi. İstanbul: Matbaai Ebuzziya.
Yücel, M. S. (2001). Demokrat Parti. İstanbul: Ülke Kitapları.