Anadolu'dan İstanbul'a göç ve kente tutunma sürecinde göçmenler için "kahvehaneler"in önemini 1950 sonrası Türk romanı'ndan okuma

Demokrat Parti iktidarıyla birlikte Anadolu’dan İstanbul’a göçün ivme kazandığı ilk dönemlerde kahvehaneler, İstanbul’a uyum sürecinde göçmenler için çok önemli bir işlev görmüş, bir nevi kente tutunma, dayanışma mekânları olmuştur. 1950–1980 yılları arasında Anadolu’dan İstanbul’a göçün anlatıldığı romanlarda da kahvehaneler, Anadolu’dan göçen roman kahramanlarının kent tutunabilmelerini sağlayan önemli yerler olarak işlenmiştir. Bu çalışmada, göçmenlerin bir araya geldikleri hemşehri, esnaf, mahalle kahvehanelerinin ve geçici olarak barınma ihtiyaçlarını giderdikleri sabahçı kahvelerinin 1950–1980 yılları arası Türk romanında izi sürülmüş ve bu mekânlar farklı işlevleriyle ele alınmıştır.

“Reading the importance of coffeehouses for immigrants in the process of immigrants’ holding on the city and migration from anatolia to istanbul from the Turkish novel after 1950”

Coffeehouses, had an important function on immigrants’ adaptation process to İstanbul during the first period of migration from Anatolia to İstanbul that accelerated at the time of Democratic Party, and they had been kinds of places of immigrants’ holding on the city and solidarity. Coffeehouses were handled as very important places for heroes who had immigrated from Anatolia and their holding on the city in the Turkish Novel in which migration from Anatolia to İstanbul was described.In this study; neighbourhood coffeehouses, tradesmen and townsmen coffeehouses in which immigrants came together and all night coffeehouses which were used for settlement temporarily by immigrants, are searched into the Turkish Novel between 1950-1980 and those places are handled with their different functions.

PDF

___

ALVER, Köksal ( 2011), "Mahalle: Mekân Ve Hayatın Esrarlı Birlikteliği", İdeal Kent Dergisi, Mahalle Özel Sayısı, Sayı:2 , Adamor Yayın Kuruluşu, Ankara, s. 117.
AKŞİT, Bahattin(1998), “İçgöçlerin Nesnel ve Öznel Toplumsal Tarihi Üzerine Gözlemler: Köy Tarafından Bir Bakış” Türkiye’de İçgöç, Bolu-Gerede, 6-8 Haziran 1997, Tarih Vakfı Yayını, İstanbul, s.25.
AKYAZICI ÖZKOÇAK, Selma (2009), Kamusal Alanın Üretim Sürecinde Erken Modern İstanbul Kahvehaneleri, Osmanlı Kahvehaneleri - Mekân, Sosyalleşme, İktidar, Der. A.Yaşar, Kitap Yayınevi, İstanbul.
AYGEN, Reşat Enis (1968), Sarı İt, Ararat Yayınları, İstanbul.
AYTAÇ, Ömer (2005/2), Türkiye Kentleşmesinde Bir ara Kurum: Kent Kahvehaneleri, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Eskişehir, s.179-200.
BAYRAKTAR, Ulaş(2003), “Formelleşen Hemşehri Dayanışma Ağları: İstanbul’daki Hemşehri Dernekleri”, Toplumbilim Dergisi, Göç Sosyolojisi Özel Sayısı, Ekim, Sayı: 17, Bağlam Yayınları, İstanbul, s. 107–118.
ÇAKAL, Ahmet (1978), Serseriler Arasında, Ağaoğlu Yayınları, y.y.
ERDER, Sema (2006), İstanbul’da Bir Kent Kondu: Ümraniye, İletişim Yayınları, İstanbul.
EMEKSİZ, Abdulkadir (2009), “İstanbul Kahvehaneleri”, Karaların ve Denizlerin Sultanı İstanbul, C. II., Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
EVREN, Burçak (1996), Eski İstanbul’da Kahvehaneler, Milliyet Yayınları, İstanbul.
İÇDUYGU, Ahmet, ÜNALAN, Turgay (1998), “Türkiye’de İçgöç: Sorunsallar ve Yöntemler”, Türkiye’de İçgöç, Bolu-Gerede, 6-8 Haziran 1997, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını, İstanbul, s.44.
İZGÜ, Muzaffer (1980), Halo Dayı ve İki Öküz, Bilgi Yayınları, Ankara.
KIRAY, Mübeccel (2007), Kentleşme Yazıları, Bağlam Yayınları, İstanbul.
KOÇ, İsmet, ERYURT, M.Ali, ADALI, Tuğba ve SEÇKİNER, Pelin, (2010), Türkiye’nin Demografik Dönüşümü: Doğurganlık, Aile Planlaması, Anne-Çocuk Sağlığı ve Beş Yaş Altı Ölümlerdeki Değişimler: 1968-2008, HÜNEE, Sağlık Bakanlığı, DPT ve TÜBİTAK, Ankara.
Orhan Kemal, (1970), Gurbet Kuşları, Varlık Yayınları, İstanbul.
ŞAHBAZ, Selin (2007), Geçmişten Günümüze Kahvehaneler, Kahvehanelerin Sosyal Yaşamdaki Yeri ve Önemi: Aydın Merkez Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
TUTKUN, Mesut (1966), Biz İnsan Değil miyiz, Çelikcilt Matbaası, İstanbul.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1977), Kahve, C.5, Dergâh Yayınları, İstanbul, s.105.
Yaşar Kemal(1978). Deniz Küstü, Milliyet Yayınları, İstanbul.