İSLAM İKTİSAT DÜŞÜNCESİNDE YOKSULLUK PROBLEMİ

İktisadi açıdan zenginlik karşısında yoksulluk olgusu genelde dünyanın, özelde İslam dünyasının ortak sorunlarından biridir. Yoksulluğun birey, toplum ve devlet bazında boyutları bulunmakta ve çeşitli sorunlara zemin hazırlayabilmektedir. Bu nedenle sebep, sonuç ve çözüm yöntemleri bakımından ele alınması gereken önemli bir olgudur. İslam iktisadı esas aldığı dini ve insani değerlerle bu sorunu çözmeyi hedeflemektedir. Zenginliği yoksulluğa karşı dini/insani bir paylaşım aracına dönüştürmektedir. Maslahat kapsamında ticarete, tarıma, hayvancılığa, sanayileşmeye, istihdam alanı oluşturmaya ve emeği esas alarak çalışmaya teşvik etmektedir. Öte yandan özel mülkiyet ve paylaşım dengesi kurarak sosyal adaleti sağlamaya çalışmaktadır. Yoksulluğa karşı dini, hukuki ve ahlaki bir bütünlük içinde önlem almaktadır. İnsanı, insan onurunu ve toplumu yoksulluğun muhtemel zararlarından korumaktadır. Makalemizde fakirlik/yoksulluk problemi tanım, sebep ve sonuçları bakımından ele alınmakta, İslam iktisat düşüncesinin yoksulluğa yaklaşımı ve bu sorun karşısında aldığı dini/insani tedbirler üzerinde durulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

İslam, Hukuk, İktisat, Fakirlik, Çözüm

POVERTY PROBLEM IN ISLAMIC ECONOMIC THOUGHT

The problem of poverty in the face of economic wealth is one of the common problems of the world in general and of the Islamic world in particular. Poverty is a phenomenon that has dimensions in terms of individual, society and state. İt also can pave the way for various problems in this context. Therefore the phenomenon of poverty is an important problem that needs to be addressed in terms of its causes, consequences and solution methods. Islamic economics aims to solve this problem with its religious and human values. It has transformed wealth against poverty into a religious/human sharing tool for the well-being of mankind. On the other hand it encourages trade, agriculture, animal husbandry, industrialization, creating employment and working on the basis of manual labor against poverty. İt balances private property and sharing against poverty. Religious, legal and moral integrity by taking measures against poverty is trying to resolve this problem. In this article, the phenomenon of poverty is discussed in terms of its definition, causes and consequences, and the approach of Islamic economic thought to poverty and the measures it has taken against this problem are discussed.

Keywords:

Islam, Economics, Poverty, Problem,

PDF

___

AKÇALI İÇİN, Selda (2006). “Tüketim Toplumunda Yoksulluk Algısı”, Sivil Toplum, Sayı: 4. AYAŞLIOĞLU, Emrah (2007). Yoksulluk ve Reklam Algısı. Yüksek Lisans Tezi, AÜ Sosyal Bl. Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı, Ankara. AYDIN, Nevzat (2015). Ahîlikte İş ve Ticaret Ahlakının Hz.Peygamber’in Sünnetindeki Temel Referansları. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 1.BALMUMCU, Özgür (2017). Ekonominin İlkeleri. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Yay.BALTA, Yusuf, (2016). Belli Başlı Kaynaklarda Havale-i Asliyye Listeleri. Bülent Ecevit Oniversitesi ilahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı:1, ss. 227-239. CÜVEYNÎ, Ebu’l-Meali Abdulmelik b. Abdullah b. Yusuf (1979). Ğıyasu’l-Umem ve Teyyasu’z-Zulem (Thk. Fuad Abdulmun’im, Mustafa Hilmi). İskenderiye: Daru’d-Da’ve.ÇAYIROĞLU, Yüksel (2014). İslam İktisadının Karakteristik Özellikleri. Konya: İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Sayı: 24.EMİN, Emin (2018). Dünya Yoksulluk ve Eşitsizlik Raporu. İstanbul: İhh İnsanmer Yay.ENSARÎ, Ebu Yahya Zekeriyya eş-Şafiî (1354). Ğayetu’l-Vusûl Şerhu Lubbi’l-Usûl. Mısır: Mustafa el-Babî Matbaası.ERDOĞAN, Mehmet, (2010). Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ensar Yay.ĞAMRAVÎ, Muhammed Züheyr (2010). Envaru’l-Mesalik. Midyat: Daru Nuru’s-Sabah.HAMDAN A. ve ANBER M. (2009) İlacu Muşkileti’l-Fakr. Gazze: Mecelletu Camiati’l-İslamiyye, Sayı:1, ss.315-359.HAYARİ, Rukayya, (2014). es-Siyasetu’l-Tenmeviyye fî Cezair ve İn’ikasatuha el-İctimaiyye. Doktora Tezi, Cezayir.İBN ABİDİN, Muhammed Emin (2000). Haşiyetu Reddi’l-muhtâr ale’d-Durrri’l-Muhtâr Şerhu Tenvîri’l-ebsâr. Beyrut: Daru’l-fıkr.İBN HAZM, Ebu Muhammed Ali b. Ahmed b. Said Endülüsî (2010). el-Muhalla. Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye.İBN HÜMAM, Kemaluddin Muhammed b. Abdulvahid (2003). Şerhu Fethi’l-Kadir. Beyrut, Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye. İBN KUDAME, Muvaffaku’d-Din (2011). Şerhu’l-Kebîr. Beyrut: Daru’l-Fıkr.İBN RÜŞD, Ebu’l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Ahmed (2007). Bidayetu’l-Müctehid. Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye.KABAŞ, Tolga (2009). “Gelişmekte Olan Ülkelerde Yoksulluğun Nedenleri ve Yoksullukla Mücadele Yolları”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstütüsü, Adana.KARADAĞİ, Ali Muhyiddin, (2010). el-Medhal ila İktisadi’l-İslamî. Beyrut: Daru’l-Beşairi’l-İslamiyye. KARAMAN, Hayrettin (2012). İslam Ticaret İlmihali. İstanbul: İz Yay.KARADAVİ, Yusuf (2001). Fıkhu’z-Zekât. Beyrut: Müessesetu’r-Risale.KARADAVİ, Yusuf (1985). Muşkiletu’l-Fakr ve Keyfe ’Alecehe’l-İslam. Beyrut: Müessesetu’r-Risale.KÂSÂNÎ, Ebubekir b. Mes’ud b. Ahmed el-Alaî (1998). el-Bedaiu’s-sanaî fî tertîbi’ş-şerayi’. Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabî.KUTUP, Seyyid (1991). İslamın Dünya Görüşü (Trc. Ali Arslan). İstanbul: Arslan Yay.LİHYANİ, Sa’d b. Hamdan (2007). Mebâdiu’l-İktisadi’l-İslami, Mekke: Camiatu Ümmü’l-Kura Yay. HALİDÎ, Mahmud (1988). Mefhumu’l-İktisad fi’l-İslam. Cezayir: Şeriketu Şihab.KÖSE, Saffet (2015). Genetiğiyle Oynanmış Kavramlar ve Aile Medeniyetinin Sonu. Konya: Mehir Vakfı Yayınları.MERĞINANİ, Ali b. Abubekir b. Abdulcelil (1990). el-Hidaye Şerhu Bidayeti’l-Mübtedi, Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye.MİCHEL Chossudovsky, (2012). Avlemetu’l-Fakr )Trc.Muhammed Müstecir Mustafa). Mısır: Mektebetu İnsaniyyat. NASSAR, Ahmed Muhammed Mahmud (2010). Mebadiu İktisadi’l-İslami. Beyrut: Daru Nefais.NEBHANİ, Takıyuddin (2004). en-Nizamu’l-İktisadî fi’l-İslam. Beyrut: Daru’l-Ümme.NEVARİC, Mustafa Ahmed Ali (2011), el-Fakr ve Mevkıfu’ş-Şeriati Minhu. (http://ojs.mediu.edu.my/index.php/majmaa/article/view/11, Sayı:1.NEVEVÎ, Ebu Zekeriyya Muhyiddin Yahya b. Şeref, el-Mecmu’ Şerhu’l-Mühezzeb. Beyrut: Daru ihyai’t-turasi’l-arabî.SENA R. ve Deylemi F., Mebadiu’l-İktisadi’l-İslami ve Hasâisuh, http://iefpedia.com/arab/wp-content/uploads/2011/03/, Erişim Tarihi 28.01.2019.)SERAHSÎ, Ebubekir Muhammed b. Ahmed b. Ebi Sehl, el-Mebsut, Beyrut: Daru’l-kutubi’l-ilmiyye.ŞİRAZİ, Ebu İshak İbrahim b. Ali b. Yusuf (2003). el-Mühezzeb. Beyrut: Daru’l-Marife.TABAKOĞLU, Ahmet (1987). İslam İktisadı Açısından Kalkınma. İstanbul: İslami İlimler Araştırma Vakfı Yay.TABAKOĞLU, Ahmet (2005). İslami İlimlerde Usul/Metodoloji Meselesi II, Tartışmalı İlmi İhtisas Toplantıları. İstanbul: İslami İlimler Araştırma Vakfı.TABAKOĞLU, Ahmet (2010). Bir İlim Olarak İslam İktisadı. Konya: İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, (ss. 11-34) Sayı:16.TARİKÎ, Abdullah b. Abdu’l-Muhsin (2009). el-İktisadu’l-İslami Uses, Mebadi ve’l-Ehdâf, Riyad: Müessesetu’l-Cerîsî.TAŞ, Yunus, Özcan Selami (2012). A Study On Poverty in Turkey and İn The World, International Conference On Eurasian Economies.TİRELİ, Münir (2009). Küreselleşme ve Yoksulluk: Birleşmiş Milletle ve Dünya Bankası Göstergeleri Işığında Bir Analiz. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü Sosyal Yardım Uzmanlık Tezi, Ankara.YAMAN A. ve ÇALIŞ H. (2018). İslam Hukuku. Ankara: Bilay Yay.YARAN, Rahmi (2007). İslam Hukukunda Borcun Gecikmesi. İstanbul MUİF Yay.ZAMAHŞERİ, Carullah Ebu Kasım Mahmud Ömer (2001). Esasu’l-Belağa. Daru İhyai Turasi’l-Arabi, Beyrut.YOANDA, Kosoma, (2013). el-Fakr fi Dav’i’l-Kur’ân, Yüksek Lisans Tezi, Mevlana Malik İbrahim İslam Üniversitesi, Endonezya.ZERKA, Muhammed Enes b. Mustafa, Sünaiyyetu Mesadiri’l-Ma’rife fi İlmi’l-İktısadi’l-İslami ve Netaicuha’l-Menheciyye, Cidde: Kral Abdulaziz Üniversitesi Yay.