DİN PSİKOLOJİSİ DERSİNİN ÖĞRENCİLERİN BİREYSEL KAZANIMLARI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: DEÜ İLAHİYAT FAKÜLTESİ ÖRNEĞİ

Din psikolojisi bireyin duygu, düşünce, tutum ve davranışları üzerinde dinin her türlü tesirini inceleyen ve psikolojideki bilgi, kural ve birikimle dinî konuları objektif olarak ele alan bir disiplindir. İslam bilimleri misyonlarını yerine getirirken ortaya çıkan bireysel ve toplumsal ihtiyaçlara, diğer anabilim dallarıyla işbirliği içinde daha sağlıklı bir şekilde cevap verebilir. Ayrıca dinî hayata dair sorumluluklarının öz-değerlendirmesini ise Felsefe ve Din Bilimlerinin saha araştırmalarından elde ettiği sonuçlar vasıtasıyla yapabilir.Bu çerçevede çalışmanın öncelikli amacı, İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin din psikolojisi dersinden bireysel kazanımlarını tespit etmektir. Din Psikolojisi Anabilim Dalı ülkemizde İlahiyat Fakültesinin kuruluşundan itibaren var olmasına rağmen son zamanlarda bu alanla ilgili olumsuz kritikler ve olması gerekenin dışında mütalaalar yapılmaktadır. Bu mülahazadan çıkan sonuca göre ilahiyat eğitiminde din psikolojisinin yer almaması gerekir.Bu çalışmanın örneklemi Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde öğrenim gören ve din psikolojisi dersini alan anketin uygulandığı ders sırasında tesadüfi yöntemle seçilmiş 155 kişiden (İlahiyat: 123, DKAB: 32) oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak tarafımızdan hazırlanan içinde açık uçlu soruların da yer aldığı Din Psikolojisi Dersi Geri Bildirim Anketi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin öz-farkındalık, dinî konu ve olaylara farklı açılardan bakabilme, kendini ifade etme, dinî hayatı ve farklı dindarlık biçimlerini anlayabilme, özgüven, empati gibi belli başlı kazanımlar saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İlahiyat Eğitimi, Din Eğitimi, Din Bilimleri, Din Psikolojisi Dersi, Bireysel Kazanım

ASSESSMENT IN TERMS OF ACQUISITION OF INDIVIDUAL OF THE STUDENTS WHO TAKE LECTURE OF THE PSYCHOLOGY OF RELIGION: FACULTY OF THEOLOGY DOKUZ EYLUL UNIVERSITY SAMPLE

However, the psychology of religion is a discipline examines the influence of religion on the individual's feelings, thoughts, attitudes and behaviors and handles objectively the religious subjects with knowledge, rule and experience in psychology. While Islamic sciences carrying out their missions, they can appropriately respond in a more healthy way the individual and social needs by cooperating with other departments and also they can make self-evaluation of responsibilities in religious life through the results obtained from the field of Philosophy and Religious Studies.The main aim of the present study is to determine in this context individual acquisition of the students of Divinity School in the course of psychology of religion. Although there has been department of psychology of religion in our country since the foundation of Divinity Schools, in recent years some negative critics and some comments outside of to be done regarding the department has been made. According the results of the considerations psychology of religion does not have to take in the education of Theology.The sample group of the present study (123 Divinity, 32 DKAB) consists of totally 155 persons randomly selected from the students who take the course of psychology of religion in Divinity School in Dokuz Eylül University. Psychology of religion course Feedback Questionnaire was used as for instrument to collect data, which was prepared by the researcher and also includes open-ended questions. According to the findings, some acquisitions were witnessed on Divinity school students, such as self-awareness, to be able to see religious issues and events from different aspects, self-expression, to be able to understand religious life and different forms of religiosity, self-confidence and empathy.

Keywords:

Theological Education, Religious Education, Religious Studies, the Course of Psychology of Religion, İndividual Acquisition,

___

Ali Fuad Başgil, Din ve Laiklik, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul-2003.
Ali Kemal Saran, Omuzumda Hemençe: Cumhuriyet Devrinde Bir Medrese Talebesinin Hatıraları, Timaş Yayınları, İstanbul-2013.
Ali Rıza Aydın, 2010, “İlahiyat Fakültelerinde Din Psikolojisine Duyulan İhtiyaç, Modern Dönemde İlahiyat Eğitimi Müfredatı ve Yöntem Tartışmaları (Uluslar Arası Katılımlı Çalıştay)”, 19-25 Temmuz 2010, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, ss. 109-113.
Ali Rıza Aydın, “Çağdaş Araştırmalar Işığında Din Psikolojisine Bir Bakış”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 3, 2004, Temmuz-Ağustos-Eylül, ss. 49-59.
Ayşe Taşkıran, “İlahiyat Fakültesi Müfredatında Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü Derslerinin Yeri ve Fonksiyonlarına Dair Bir Araştırma (İlahiyat Fakültesi Öğrencileri Örneği)”, KSİÜİFD, Yıl: 11, Sayı: 22, Temmuz-Aralık, 2013, ss. 238-266.
Bedii Ziya Egemen, Din Psikolojisi: Saha, Kaynak ve Metot Üzerine Bir Deneme, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara-1952.
Celal Türer, “Deneyimlenen Felsefe: İlahiyat Sorunu”, Eğitime Bakış, Yıl: 10, Sayı: 28, Ankara-2014, ss. 19-22.
Celil Abuzer, Üniversite Gençliğinin Değişen Din Anlayışı, İpek Yayınları, İstanbul-2010.
Ercan Yıldırım, Türk Düşüncesinde İslam, Hece Yayınları, Ankara-2013.
Ethem Ruhi Fığlalı, ile 24.10.2013 tarihinde yapılan yüz yüze görüşme, İzmir.
Faruk Karaca, Din Psikolojisi, Eser Ofset, Trabzon, 2011.
Faruk Karaca, Dinsel Gelişim Psikolojisi, Dem Yayınları, İstanbul-2005.
Hakan Poyraz, Masallarımızdaki Felsefe, Hayatın Manevi Boyutları içinde, Türk Edebiyatı Vakfı, İstanbul-2005, ss. 49-65.
Hasan Kayıklık, Din Psikolojisi: Bireysel Dindarlık Üzerine, Karahan Kitabevi, Adana-2011.
Hasan Kayıklık, “İçerik ve Kazanım Açısından Din Psikolojisi”, Çukurova ÜİFD, Cilt: 3, Sayı: 1, Ocak-Haziran 2013, ss. 83-102.
Hayati Hökelekli, Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi, Ankara Okulu Yayınları, Ankara-2002.
Hüseyin Peker, Din Psikolojisi, Çamlıca Yayınları, İstanbul-2008.
İlker Yenen, “Din Psikolojisi Alanında Türkiye’de Yapılan Bilimsel Faaliyetler Hakkında Bir Değerlendirme”, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 2 (1), 2009, ss. 314-331.
Jacques Waardenburg, İslam ve Din Bilimleri (Collége de France’da Sekiz Ders), Çev. Ramazan Adıbelli, İz Yayınları, İstanbul-2011.
Kerim Yavuz, “Din Psikolojisinin Araştırma Alanları”, AÜİFD, Sayı: 5, Erzurum, 1982, ss. 87-108.
Kerim Yavuz, Günümüzde İnancın Psikolojisi, Boğaziçi Yayınları, Ankara, 2013.
M. Doğan Karaçoşkun, “Din Hizmetlerinde Psikolojik Formasyon Yeterliliğinin Önemi ve İlahiyat Fakültelerindeki Psikoloji Eğitimi Üzerine Görüş ve Öneriler”, Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu, 16-17 Ekim 2003, Isparta, SDÜİF Yayınları, Isparta, 2004, ss. 83-103.
Mehmet Atalay, Kur’an’a Psikoloji ile Bakmak: Hz. Yusuf ve Hz. Musa Kıssaları Örneği, İz Yayıncılık, İstanbul-2012.
Mehmet Görmez, Müslümanların Ekseni Kaydı, 20-22 Ocak 2014: İl Müftüleri İstişare Toplantısı, 21.01.2014,
Michael E. McCullough, Steven J. Sandage & Everett L. Worthington Jr, To Forgive is Human (How To Put Your Past in The Past), InterVarsity Press, USA, 1997.
Montgomery Watt, “Batılı İlim Adamlarının Kur’an’a Yaklaşımları”, Uluslararası Birinci İslam Araştırmaları Sempozyumu, DEÜ Yayınları, İzmir-1985, ss. 25-36.
Murat Yıldız, İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Psiko-Sosyal Özellikleri (Boylamsal Bir Çalışma), Tibyan Yayıncılık, İzmir-2003.
Murata Sachiko & Chitick William, İslam’ın Vizyonu: İnanç ve Uygulama, Çev. Turan Koç, İnsan Yayınları, İstanbul-2008.
Mustafa Arslan & Esra Tunç, 2013, “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Değer Yönelimlerindeki Farklılaşmalar”, Değerler Eğitimi Dergisi, Aralık, Cilt: 11, No: 26, ss. 7-39.
Mustafa Öcal, Cumhuriyet Dönemi Din Eğitimi ve Dini Hayat, Edt. Mustafa Öcal, Ensar Neşriyat, İstanbul-2008.
Münir Koştaş, “Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi”, AÜİFD, Cilt: 31, Sayı: 1, 1990, ss. 1-27.
Neda Armaner, Din Psikolojisine Giriş, Cilt. 1, Ayyıldız Matbaası, Ankara-1980.
Ömer Çelik, “Tefsir Okumaları Üzerine”, İlahiyat Rehberim Özel Sayısı, İÜİF Sır ve Hikmet Kulübü, İstanbul-2013, ss. 3-11.
Paul Tillich, İmanın Dinamikleri, Ankara Okulu Yayınları, Ankara-2014.
Recep Kaymakcan & Turgay Şirin, “Bilişsel-Davranışçı Psikoterapi Yaklaşımı ile Bütünleştirilmiş Dinî Danışmanlık Modeli’nin Din Eğitimi Alan Erkek Üniversite Öğrencilerinin Durumluk ve Sürekli Kaygı Düzeylerine Etkisi”, Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt. 11, No. 26, Aralık-2013, ss. 111-148.
Recep Yaparel ile 27.06. 2013 tarihinde yapılan yüz yüze görüşme, İzmir.
Sibel Arkonaç, Psikolojide İnsan Modelleri ve Yerel İnsan Modelimiz, Nobel Yayınları, Ankara-2008.
Şerif Mardin, Din ve İdeoloji, İletişim Yayınları, İstanbul-1993.
Turan Koç, Din Dili, İz Yayıncılık, İstanbul-2012.
Veli Öztürk, Cumhuriyet Dönemi Milli Eğitim Şuralarında Din ve Ahlak Eğitimi ile İlgili Olarak Alınan Kararlar ve Tartışmalar, Tibyan Yayıncılık, İzmir-2010.
VI. Din Psikolojisi Anabilim Dalı Koordinasyon Toplantısı: Din Psikolojisinin Dünü, Bugünü ve Geleceği, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Din Psikolojisi Anabilim Dalı, 29–30 Haziran 2013, Çorum.
Yurdagül, Mehmedoğlu, Ahlaki ve Dinî Gelişim (7-14 Yaş Çocuk Gelişimi ve Eğitimi), Morpa Kültür Yayınları, İstanbul-2005.
Zekeriya Güler, “Hadis Okumaları Üzerine”, İlahiyat Rehberim Özel Sayısı, İÜİF Sır ve Hikmet Kulübü, İstanbul-2013, ss. 12-16.
Yusuf Kaplan, İlahiyatlardan Felsefe Derslerinin Kaldırılması Cinayettir,http://www.yenisafak.com.tr/yazarlar/yusufkaplan/il%C3%A2hiyatlardan-felsefe-derslerinin-kaldirilmasi-cinayettir-39424.
Felsefesiz İlahiyat İlahiyatsız Felsefe İki Çıkmaz Sokak, http://www.yenisafak.com.tr/yazarlar/yusufkaplan/felsefesiz-il%C3%A2hiyat-il%C3%A2hiyatsiz-felsefe-iki-cikmaz-sokak-39703.