GENÇLERDE EMPATİ EĞİLİMİ, ANNE-BABA TUTUMLARI VE DİNDARLIK

Gençlerde dindarlık, empatik eğilim ve ebeveyn tutumları arasındaki ilişkiler bu araştırmanın ana konusudur. Araştırmanın örneklemini oluşturan 468 kişi İstanbul’un çeşitli ilçelerindeki lise öğrencileri ve biri devlet diğeri özel olmak üzere iki üniversitenin öğrencileridir. Çalışmada öğrencilerin kişisel bilgilerini toplamak için geliştirilen Kişisel Bilgi Formu, öğrencilerin empatik eğilimini ölçmek için Dökmen Empatik Eğilim Ölçeği (EEÖ), öğrencilerin dindarlıkları ile ilgili veri elde etmek için Milli Eğitim Bakanlığı’nın okulların rehberlik birimlerince kullanılmasını onayladığı Dinî Tutum ve Davranış Ölçme Envanteri ve öğrencilerin anne-baba tutumlarını ölçmek için de Leuven Algılanan Ana Babalık Ölçeği (LAAÖ) kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, faktör analizi ve regresyon analizi tekniklerinden yararlanılmıştır. Sonuçta empatik eğilim ile dindarlık ve anne-baba tutumları arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Empati, Dindarlık, Anne-Baba Tutumları

EMPATHIC TENDENCY OF YOUNG PEOPLE, ATTITUDE OF ARENTS AND RELIGIOSITY

Empathy became one of the main subjects of psychology after the developments in humanistic psychology. Especially psychologist started to study on the relationship between empathy and religiosity after 1970s. In Turkey, psychological studies on the theme of empathy and religion have increased in recent years. This paper also aims to investigate the relationship between empathic inclination, religiosity and parents attitudes on the case of adolescents. In order to find out mentioned relations Personal Information Form, Dökmen Empathic Inclination Scale, Religious Attitudes and Behaviours Inventory, Leuven Perceived Parents Attitudes Inventory were applied to the sample of 468 university students from different parts of Istanbul. The findings show the correlations between religiosity and empathic inclination and parent’s attitudes. The implications of these results and suggestions for future research were discussed.

Keywords:

Empathy, Religiosity, Religious Attitudes and Behaviours Inventory,

PDF

___

Karaca, A., Açıkgöz, F. & Akkuş, D. (2013). “Eğitim ile Empatik Eğilim ve Empatik Beceri Geliştirilebilir mi?” Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 3, ss. 118-122.
Ağırman, Cemal (2006). “İdeal Bir Davranış Biçimi Olarak “Empati” ve Hadislerde “Empati” Örnekleri”, C. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.10: 2, ss. 23-53.
Ayten, Ali (2010). Empati ve Din, İstanbul: İz Yayıncılık.
Barnett, M. A. (1990). “Empathy and Related Responses in Children”, N. Eisenberg ve J. Strayer (Eds.), Empathy and its Development (pp. 146-163). Cambridge, NY: Cambridge University Press.
Bee, H. & BOYD, D. (2009). Çocuk Gelişim Psikolojisi, Çev. O. Gündüz, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Canan, İbrahim (1992). Kütüb-i Sitte. Ankara: Akçağ Yayınları.
Cüceloğlu, Doğan (2009 ). İnsan ve Davranışı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Çarkoğlu, A. & Kalaycıoğlu, E. (2009). Türkiye’de Dindarlık: Uluslararası Bir Karşılaştırma, http://research.sabanciuniv.edu/14014/1/Rapor_Dindarl%C4%B1k.pdf
Çetin, Ü. F. (2010). “Ortaöğretim Düzeyi Gençlerde Dindarlık Empati İlişkisi (Isparta Örneği)”, S. D. Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Dökmen, Ü. (2006). İletişim Çatışmaları ve Empati: Sanatta ve Günlük Yaşamda, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Francıs L. & Robbıns M., (2006). God İmages and Empathy: A “Study Among a Group of Secondary School Pupils in England, God İmages and Religious Imagination, Edited by P. Hegy Lewiston, ss. 67-88, Edwin Mellen Press, Lampeter.
Hortaçsu, N. (2003). Çocuklukta İlişkiler: Ana Baba, Kardeş ve Arkadaşlar, İstanbul: İmge Kitabevi.
Kağıtçıbaşı, Ç. (2008). Günümüzde İnsan ve İnsanlar Sosyal Psikoloji’ye Giriş, İstanbul: Evrim Yayınları.
Kağıtçıbaşı, Ç. (2010). Kültürel Psikoloji: Benlik, İnsan ve Aile Gelişimi, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Kılıç, R. (2005). Ayet ve Hadisler Işığında İnsan ve Ahlak, Ankara: TDV Yayınları.
Kirman, M. A. (2004). Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Rağbet Yayınları.
Köse, A. & Ayten, A. (2012). Din Psikolojisi, İstanbul: Timaş Yayınları.
Köylü. M. (2010), “Ruh ve Beden Sağlığı ile Din İlişkisi Üzerine Yapılan Araştırmaların Bir Değerlendirmesi”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 28, ss. 5-36.
Okumuş, E. (2004). “Bir Din İstismarı Olarak Gösterişçi Dindarlık”, İslamiyat Dergisi, C: 5, S: 4, ss. 193-205.
Özcan, Z. (2007). Empati Dini-İnanç İlişkisi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Pargament, Kenneth, I. (1997). The Psychology of Religion and Coping: Theory, Research, Practice, New York, Guilford.
Pargament, Kenneth, I. (2005). “Acı ve Tatlı: Dindarlığın Bedelleri ve Faydaları Üzerine Bir Değerlendirme” Çev. Ali Ulvi Mehmedoğlu, Ç. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2005, Cilt: 5, Sayı: 1, ss. 279-313.
Rehber, E (2007), İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Empatik Eğilim Düzeylerine Göre Çatışma Çözme Davranışlarının İncelenmesi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Rehber, E. & Atıcı, M. (2009), “İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Empatik Eğilim Düzeylerine Göre Çatışma Çözme Davranışlarının İncelenmesi”, Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 1, ss. 323-342.
Robbıns, M., Francıs L. & Kerr L., (2006). “God İmages and Empathy Among a Group of Secondary School Pupils in South Africa”, Religion and Theology, 13, 2, ss.175-194.
Rogers, C, R, (1983), “Empatik Olmak, Değeri Anlaşılmamış Bir Varoluş Şeklidir”, Çev.: Füsun Akkoyun, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 1, ss. 103-124.
Sayın, K. B. (2010). İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerinin Empati Becerileri ile Anne-Baba Tutumları Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Sevim, S. A. (2014). “Leuven Algılanan Ana Babalık Ölçeği”, Düşünen Adam: Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, Cilt: 27, Sayı: 4, ss. 291-300 www.dusunenadamdergisi.org/tr/MakaleDetay.aspx?MkID=1025
Şahin, A. (2008). “Ergenlerde Dindarlık ve Empati”, Marife, 8, 1, s.149-166.
Şahin, A. (2014). Birlikte Yaşamanın Kodları: Dindarlık ve Etnokültürel Empati, Konya.
Uysal, V. (2006).Türkiye’de Dindarlık ve Kadın, İstanbul, DEM Yayınları.
Yapıcı, A. (2012), “Modernleşme-Sekülerleşme Sürecinde Türk Gençliğinde Dinî Hayat: Meta-Analitik Bir Değerlendirme”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 2, ss. 1-40.