Din dünya ilişkisi bağlamında dini ahkam görülen

Din-dünya ilişkisi bağlamında ilahî vahiylerde yer alaıı ahkâmda belli bir tekamül süreci söz konusudur. Bu tekamül süreci, Kur'an ahkâmında tedricilik ve kolaylaştırma prensibi ışığında devam etmiştir. Hz. Peygamber, bilhassa fiili sünnetinde söz konusu süreci değişim ve gelişim süreci yönünde devam ettirmiş, sahabe de bunu aynı şekilde benimsemiştir. Selef ve mezhep imamları ise, mevcut ahkâmı olduğu gibi korumakla birlikte hakkında hüküm bulunmayan hususları benimsedikleri dinamik ictihad anlayışı sayesinde kesintiye uğratmadan hükme bağlamıştır. Bu sayede Müslümanlar için ilk dönemler itibarıyla bir din-dünya ayırımı problemi ortaya çıkmamıştır.

The process of development and evolution at religious judgement in world-religion context

A certain development is considered in the judgement of divine inspiration in World-Religion context. This development, in the Quranic judgement, lasted under the shed of graduality and easyness principles. The Prophet Muhammad, especially in his actual sunnah, continued the so-called process towards the development and evolution. His companions kept this tradition as it was. While predecessor and the leaders of schools preserved the present judgement as it was, they reached conclusion without interruption regarding the silent issues through the dynamic ijti^acl principle. Therefore, Muslims did not encounter a World-Religion problem at the beginning (of Islamic Civilization).

___

el-'Aclunî, Keşfu'l-Hafa ve Mü^ilü'l-İlbas, Beyrut 1351.

Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, İstanbul 1981.

Akseki, Ahmed Hamdi, Bir Zındık Uydurması Garanik Safsatası, İstanbul 2003.

Akseki, Ahmed Hamdi, İslam Dini -İtikad, İbadet ve Ahlak-, Ankara 1983.

el-Alusî, Şihabuddin Ebû's-Sena, Ruhu'l-Meani, Bulak 1301.

el-Askalanî, İbn Ha'cer, el-Isabe fi Temyizi 's-Sahabe, Beyrut tz.

Atay, Hüseyin, İslam Hukuk Felsefesine Giriş, Ankara 1973.

Ateş, Süleyman, Yüce Kur'an'm Çağdaş Tefsiri, İstanbul 1990.

Awame, Muhammed, İmamların Fıkhi ihtilaflarında Hadislerin Rolü, İstanbul 1988.

Aybakan, Bilal, "Şafii", TDVİA, İstanbul 2010.

el-Bacî, Ebû'l-Velid, el-Münteka Şerhu'l-Muvatta\ Kahire 1913.

el-Bağdadı, Hatib, Tarihu Bağdad, Mısır 1931.

Bedir, Ahmet, Son Asır Türk Aydınının Kur'an'a Bakışı Yitik Masumiyet, İstanbul 2003.

el-Buharî, el-Camiu's-Sahih, İstanbul tz. el-Cassas, Ahkamu'l-Kur'an, Kahire tz. Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Tarihi, Ankara 1988.

el-Cevziyye, İbn Kayyım, İ'lamu'l-Muvakkı'ın an Kabbi'lAlemin, Beyrut 1973.

el-Cezirî, Kitabu'l-Fıkh ale'l-Me^ahibi'l-Brbaa, İstanbul 1986.

Cici, Recep, "Kolaylık Prensibinin Hukukî Hayata Yansıma Biçimleri: Hanefî Mezhebi Örneği", Uludağ Ünv. İlahiyat Fak. Der., Bursa 2005.

Çalış, Halit, İslam'da Kolaylâştıma ilkesi: Azimet Ruhsat ilişkisi, Konya 2004.

Çam, Esat, Siyaset Bilimine Giriş, İstanbul 1977.

ed-Darekutnî, es-Sünen, Kahire 1966.

ed-Dârimî, es-Sünen, İstanbul 1994.

Demirci, Kürşat, Dinlerin Dejenerasyonu, İstanbul 1985.

ed-Deylemî, el-Firdevs bi-Mesuri'l-Hitab, Beyrut 1986.

ed-DMevî, Şah Veliyullah, Huccetullahi'l-Baliğa, (trc. Mehmet Erdoğan), İstanbul 1994.

Dursun, Adem, Hükümlerin Teşriinde Tedricilik,, www,kurannesli .info 'dan naklen.

Ebu Davud, es-Sünen, İstanbul tz.

Ebu Hanife, el-Alim ve'l-Müteallim, (Thk. M. Zahid el-Kevseri), ys. ts.

Ebu Yusuf, Kitabu'l-Harac, Mısır 1352.

Ebu Zehra, Ibn Hanbel, Kahire 1981.

Ebu Zehra,imam Malik, Kahire tz.

Ebu Zehra,İmam Şafiî, Kahire tz.

Ebu Zehra, islam'da Fıkhî Mezhepler Tarihi, (trc. Abdulkadir Şener), İstanbul 1978.

Elbanî, M. Nasıruddin, Nasbu'l-Mecanik li Nefsi Kıssati'l-Garanik, Dımaşk 1952.

Emin, Ahmed, Duha'l-lslam, Kahire 1960.

Emin, AhmedFecru'l-lslam, Beyrut 1969.

Erdoğan, Mehmet, islam Hukukunda Ahkamın Değişmesi, İstanbul 2000.

Fazlurrahman, Ana Konularıyla Kur'an, (trc. Alparslan Açıkgenç), Ankara 1993.

Fazlurrahman, islam, (çev. Mehmet Dağ-Mehmet Aydın), İstanbul 1981.

Goldziher, Ignaz, "Fikh", The Encyclopaedia of Islam, Leiden 1960.

Gölcük, Şerafettkı - Toprak, Süleyman, Kelam Tarih-Ekoller-Problemler, Konya 2001.

Güler, İlhami, "Din, İslam ve Şeriat", İslamiyat 1998. Gürkan, Ülker, Sosyal Değişmeler, Ankara 1969.

Hamidullah, Muhammed, Kur'an-ı Kerim Tarihi, (çev. Salih Tuğ), İstanbul 1993.

İbn Aşur, Tahir, İslam Hukuk Felsefesi, (trc. Vecdi Akyüz-Mehmet Erdoğan), İstanbul 1988. *

İbn Ebi Davud, Kitabu'l-Mesahif Leiden 1937.

İbnü'l-Esir, el-Kamil Fi't-Tarih, Beyrut 1979.

İbnü'l-Esir, en-Nihayefi Garibi'l-Hadis ve'l-Eser, Beyrut 1979.

İbn Hazm, el-lhkam fı Usuli'lAhkam, Beyrut 1983.

İbn Hişam, es-Siretü'n-Nebevijje, Mısır 1955.

İbn Kesir, Tefsiru'l-Kur'ani'l-A^m, Mısır tz.

İbn Kuteybe, Hadis MüdaJ,ast (Fe'vili Muhtelifi'l-Hadis), (trc. M. Hayri Kırbaşoğlu), İstanbul 1989.

İbn Mace, es-Sünen, Mısır 1952.

İbn Sa'd, et-Tabakatü'l-Kübra, Beyrut 1968.

İzmirli, İsmail Hakkı, Tarib-i Kur'an, İstanbul 1956.

Karaman, Hayreddin, "Ca'feriyye", TDVİA, İstanbul 1993, VII, 8.

Karaman, Hayreddin, Fıkıh Usulü, İstanbul 1971.

Karaman, Hayreddin, islam Hukuk Tarihi, İstanbul 2004.

Karaman, Hayreddin, İslam Hukukunda İctihad, Ankara 1975.

el-Kardavî, Yusuf, İslam Hukuku: Evrensellik-Süreklilik, (Çev. Yusuf Işıcık-Ahmet Yaman), İstanbul 1997.

el-Kasanî, Alauddin, Bedaiu's-Senaifi Tertibi'ş-Şerai, Beyrut 1982.

Keskioğlu, Osman, Fıkıh Tarihi ve İslam Hukuku, Ankara 1969.

Keskioğlu, Osman Kur'an Tarihi, İstanbul tz.

Kılıçer, M. Esad, "Ehl-i Re'y", TDVİA, İstanbul 1994.

Kitab-z Mukaddes.

Köse, Saffet, Çağdaş İhtiyaçlar ve islam Hukuku, İstanbul 2004.

Kur'an-ı Kerim.

el-Kurtubî, el-Cami' li Ahkami'l-Kur'an, Beyrut 1993. Malik b. Enes,

el-Muvatta', Mısır tz. el-Meydanî, Abdulganî, el-Lübab fi Şerhi'l-Kitab, Beyrut tz. Musa, M. Yusuf, Muhadaratfi Tarihi'l-Fıkhi'l-İslamı, Yz. 1990.

el-Müslim, el-Camiu's-Sahih, İstanbul 1981. en-Nesâî, es-Sünen, Mısır 1930.

Olgun, Tabir, Müslümanlıkta İbadet Tarihi, İstanbul 1963.

Önkal, Ahmet, Rasulullah'm islam'a Davet Metodu, Konya 2006.

Perşembe, Erkan, "Toplumsal Değişme ve Din İlişkisi Üzerine", OMÜ İFD, Samsun 1991.

er-Razî, Fahreddin, Mefatihu'l-Gayb, Beyrut 1997.

es-Sabum, M. Ali, Ravaiu'l-Bejan Tef sim Ayati'l-Ahkam mine'l-Kur'an, Beyrut 2010.

es-Sabum, M. Ali et-Tibyan fi Ulumi'l-Kur'an, Mekke 1980.

es-Serahsî, el-Mebsut, Kahire 1324-1331.

es-Suyutî, el-Cami-us Sağır, Beyrut 1990.

eş-Şafîî, er-Risale, Kahire 1940.

eş-Şatibî, el-İ'tisam, Mısır tz.

eş-Şatibîel-Muvafakat -Islami ilimler Metodolojisi(Trc. Mehmed Erdoğan), İstanbul 1993.

eş-Şevkanî, lqadu'1-Fuhul ila Tahhki'l-Hakk min Ilmi'l-Usul, Beyrut 1992.

eş-Şevkanî, Nejlü'l-Evtarfi Şerhi Mülteka'l-Ahbar, Mısır 1993.

Şimşek, M. Said, Günümü^ Tefsir'Problemleri, Konya 2004.

Şimşek, M, Kur'an 'm Ana Konulan, İstanbul ts.

eş-Şirazî, Ebu İshak, Tabakatü'l-Fukaha, Beyrut 1970.

et-Taberî, Muhammed b. Cerir, Camiu'l-heyan an Te'vili Ayi'l-Kur'an, Kahire 1954.

et-Taberî, Muhammed b., Tarihu'l-Umem ve'l-Müluk, Beyrut 1387.

et-Tirmizî, el-Camiu's-Sahih, İstanbul tz.

Watt, Daniel M., Günümüzde islam ve Hrisüyanhk, (trc. Turan Koç), İstanbul 1991.

Yazır, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dini Kur'an Dili, İstanbul 1979. ez-Zemahşerî, el-Keşjafi Beyrut ts.

ez-Zerka, Muhammed Ahmed, İslam Hukuk Ekolleri ve Maslahat Prensibi, İstanbul 2007.

ez-Zerkanî, Muhammed b. Abdulazim, Menahilü'l-İrfan fi Ulumi'l-Kur'an, Beyrut 1988.

ez-Zerkeşî, el-Burhan fi Ulumi'l-Kur'an, Beyrut tz.