CEZA MUHAKEMESİNDE BEDEN MUAYENESİ VE VÜCUTTAN ÖRNEK ALINMASI VE KONUYA İLİŞKİN AİHM KARARLARININ İNCELENMESİ

Beden muayenesi ve vücuttan örnek alınması, gelişen teknolojinin etkisi ile birlikte ceza muhakemesinde uygulanmaya başlanmış bir delil elde etme yöntemidir. Karma niteliği haiz bir tedbir olan beden muayenesi ve vücuttan örnek alınması maddi gerçeğin ortaya çıkarılması bakımından oldukça önemlidir. Zira suça ilişkin bırakılan izler suçun aydınlatılmasında önemli rol oynamaktadır. Tedbir, temel hak ve özgürlükler üzerinde ağır müdahale niteliğinde olduğundan kanunda açık biçimde düzenlenmesi ve koşullarının belirli olması gereklidir. Bu anlamda, 5271 sy. Ceza Muhakemesi Kanunu ve Yönetmeliklerde yer alan düzenlemeler, bu gereklilikleri sağlar nitelikte değildir. Çalışmamızda eksik hususları tespit etmeye çalışarak, konuya ilişkin AİHM kararlarını bu çerçevede değerlendireceğiz.

PHYSICAL EXAMINATION AND TAKING SAMPLE FROM BODY IN CRIMINAL PROCEDURE LAW AND EVALUATION OF THE RELATED ECHR'S DECISIONS

Physical examination and taking sample from body is a way to obtain an evidence which started to use within the fast improvement of technology in criminal procedure law. Physical examination and taking sample from body, which has a mixed legal characteristic, is very important to disclose the material facts. Because, the marks and evidences of crime, serves a function to disclose a crime. This measure is such a heavy intervention to fundamental rights and freedoms, for this reason, physical examination and taking sample from body is necessary to be regulated by law and shall be pointed out its conditions. Despite this, 5271 numbered Criminal Procedure Code and related regulations are not sufficient to this content. In this study, we shall try to find out the lacks of the legal regulations and within this scope we will show the evaluation on relevant ECHR's decisions.

PDF

___

Akbulut, Berrin: "Dış Beden Muayenesi", TAAD, Y. 7, S. 27, Temmuz 2016, s. 83-123.
Alan, Esra: "Ceza Muhakemesinde Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması", Uğur Alacakaptan'a Armağan, (Derleyen: İnceoğlu, Mehmet Murat), Cilt 1, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2008, s. 45-58.
Apiş, Özge: "Ceza Muhakemesi Hukukunda Şüpheli/Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınması", MÜHF-HAD, C. 18, S. 1, s. 267-296.
Aygün, Aydın: "Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alma", Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, S. 8, Aralık 2016, s. 49-73.
Bayzit, Tuğba: Ceza Muhakemesi Hukukunda Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması, (Dan: Özbek, Veli Özer), DEÜ SBE, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir, 2007.
Cengiz, Serkan/Demirağ, Fahrettin/Ergül, Teoman/McBride, Jeremy/Tezcan, Durmuş: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Ceza Yargılaması Kurum ve Kavramları, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara 2008.
Centel, Nur/Zafer, Hamide: Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. Bası, Beta Yayıncılık, Ankara, 2016.
Dinç, Güney: "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne Göre Silahların Eşitliği", (AİHS), TBB Dergisi, S. 57, 2005.
Doğru, Osman/Nalbant, Atilla: İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar, 2. Cilt, Pozitif Matbaa, Ankara 2013.
Donay, Süheyl: Güncelleştirilmiş Ceza Yargılaması Hukuku, Beta Yayıncılık, İstanbul 2015.
Dülger, İbrahim/Akbulut, Berrin/Cin, Onursal/Aydın, Murat: "Ceza Muhakemesi Hukukumuzda Beden Muayenesi, Genetik-Moleküler İncelemeler ve Fizik Kimliğin Tespiti", 11. Ceza Hukuku Günleri, Koruma Tedbirleri ve Türk Anayasaları İle Yeni Anayasa Önerilerinde Koruma Tedbirlerine İlişkin Düzenlemeler, (1-3 Haziran 2016), (Editör: Sözüer, Adem), İstanbul 2016, s. 353-372.
Gözübüyük, A. Şeref/Gölcüklü, Feyyaz: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ve Uygulaması, Turhan Kitabevi, Ankara, 2013.
İnceoğlu, Sibel: İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı, 3. Bası, Beta Basım, İstanbul 2008.
İpekçioğlu, Pervin Aksoy: "Ceza Muhakemesi Hukukunda Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alma", İÜHFM, C. LXX, S. 1, Y. 2012, s. 19-38.
İpekçioğlu, Pervin Aksoy: "Vücuttan Örnek Alma İşleminin Hukuki Niteliği ve Anayasaya Uygunluğu", Prof. Dr. Nur Centel'e Armağan, (Armağan), s. 1157-1175.
Kızılarslan, Hakan: Ceza Muhakemesi, Adli Tıp, Adli Bilimlerde Vücudun Muayenesi ve Örnek Alma, Çetin Veb-Ofset A.Ş., Ankara 2007.
Özbek, Veli Özer/Doğan, Koray /Bacaksız, Pınar/Tepe, İlker: Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
Öztürk, Bahri/Kazancı, Behiye Eker/Güleç, Sesim Soyer: Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2013.
Öztürk, Bahri/Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/Gezer, Özge Sırma/Saygılar Kırıt, Yasemin F./Özaydın, Özdem/Alan Akcan, Esra/Erden Tütüncü, Efser: Nazari ve Uygulamalı, Ceza Muhakemesi Hukuku, 10. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
Roagna, Ivana: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Özel Hayata ve Aile Hayatına Saygı Gösterilmesi Hakkının Korunması, Avrupa Konseyi El Kitapları, Strazburg 2012.
Sarsıkoğlu, Şenel: "Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması", Prof. Dr. Doğan Soyaslan Armağanı, EÜHFD, C. 8, S. 2 Y. 2013, Kayseri, s. 693-722.
Şahin, Cumhur/Göktürk, Neslihan: Ceza Muhakemesi Hukuku-II, 4. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2015.
Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa/Sancakdar, Oğuz: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye'nin İnsan Hakları Sorunu, Ankara 2002.
Tezcan, Durmuş/Erdem, Mustafa/Sancakdar, Oğuz/Önok, Rıfat Murat: İnsan Hakları El Kitabı, 6. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016.
Turhan, Faruk: "Ceza Muhakemesinde Beden Muayenesi ve Tıp Hukuku (Özellikle AİHM Kararları Işığında Şüpheli veya Sanığın Zorla Muayenesi Konusunun Değerlendirilmesi)", Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları, TBB Yayınları, Ankara 2008, s. 1025-1076.
Ünver, Yener/Hakeri, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Baskı, Adalet Yayıncılık, Ankara 2016.
Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe: Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2015.