EŞREFOĞLU RÛMÎ’NİN GAZELLERİNDE NASİHAT VE NEFİS MUHASEBESİ

İnsan, hata yapmaya eğilimli yaratılmıştır. Ayrıca insan, dünyaya belli sorumluluklarla gelmiştir. Klasik Türk şiirinde, tasavvufi konulardaki metinlerde, nasihat, sıklıkla ele alınır. Bu eserlerdeki maksat, insanın dünya ve ahiret mutluluğu ve kendini muhasebe etmesidir. Dinin nasihat olduğu bilinciyle tasavvufi eserler oluşturan Eşrefoğlu Rûmî, insanı doğru yola sevk eden, Allah’ın emir ve yasaklarını göz önünde bulunduran mısralar oluşturur. Rûmî’nin eserlerinde, insanın ‘varlık’ına dair sorgulama yapması, nefis mücadelesi, dünya ve ahiret mutluluğu, yaratanın rızasını kazanması için yapması gerekenler vardır. Bu çalışmada, Eşrefoğlu Rûmî’nin gazellerindeki nasihatler ve insanın yaptığı hatalar karşısındaki nefis muhasebesi, beyitler üzerinden bir okuma çalışması halinde anlatılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Eşrefoğlu Rûmî, gazel, nasihat, nefis muhasebesi

Human beings are created apt to make mistakes. Besides, human comes to world with some responsibilities. Counsel is frequently handled in Classical Turkish poems and sufistic texts. The aim of these texts is to judge human’s worldly and heavenly happiness and himself. Eşrefoğlu Rumî who created works with consciousness that the religion is advice, formed lines taking God’s permissions and prohibitions into account. In Rumi’s works there are questioning of ‘existence’, lower self-struggle, worldly and heavenly happiness, and things to do to attain God’s consent. In this study, counsels and one’s self judgement following his mistakes in Eşrefoğlu Rumi’s gazelles are narrated through a reading on couplets.

PDF

___

Geylani, Abdülkadir, Âlemlerin Anahtarı, Gelenek Yayıncılık, İstanbul 2004.
Affifi, E.A. Muhyiddin Arabi’de Tasavvuf Felsefesi, (Çev. Mehmet Dağ), Kırk Ambar Yayınları, İstanbul, 1998.
Çağrıcı, Mustafa, “Nasihat”, DİA, c. 32, İstanbul, 2006.
Çelebi, Feyzî Çelebi, Şem ü Pervâne, (Haz. Gönül A. Tekin), Harvard, 1991.
Eşrefoğlu, Rûmî, Müzekkin-Nüfus, Salah Bilici Kitabevi, İstanbul 1983.
Eşrefoğlu Rûmî’nin Hayatı-Eserleri ve Divanı (haz. Mustafa Güneş), Sa- haflar Kitap Sarayı, İstanbul, 2006.
Hakîki, Kerim, Tehalli (Kalbin Süslenmesi), İnsan Yayınları, İstanbul 2008.
Heıdegger, Martin, Varlık ve Zaman (Çev. Kaan H. Ökten), Agora Ki- taplığı, İstanbul 2008.
Izutsu, Toshihoko, Kuran’da Allah ve İnsan, (Çev. Süleyman Ateş), Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1975.
İsen, Mustafa, Lâtifi Tezkiresi, Akçağ Yayınları, Ankara 1999.
İz, Mahir, Tasavvuf, Kitabevi Yayınları, İstanbul 1990.
Kâşâni, İzettin, Tasavvufun Ana Esasları, Kurtuba Kitab, İstanbul 2010.
Janet, Paul ve Seailles, Gabriel Metalib ve Mezahib, (Çev. Elmalılı M. Hamdi Yazır), Haznedar Ofset, İstanbul 1978.
Kılıç, Mahmud Erol, “Padişah-ı Âlem Olmak Bir Kuru Gavga İmiş”, Cogito, 16 (Bahar/2006), 103.
Mutahhari, Murtaza, Ahlak Felsefesi, Ağaç Kitabevi, İstanbul 2008.
Schuon, Frithjof, Beşer Tecellisi, İnsan Yayınları, İstanbul 2012.
Tarlan, Ali Nihat, Edebiyat Meseleleri, Ötüken Yayınları, İstanbul 1981.
Uludağ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kabalcı Yayınları, İs- tanbul 2012.