2010

Koruma-Kullanma Dengesi Açısından Cami Boğazı Yaylası ve Çakırgöl Çevresi’nin Turistik Potansiyeline Coğrafi Bir Yaklaşım

Günümüzde bazı kırsal yöreler, turistik aktivitenin yoğunlaştığı mekânlar olarak dikkati çeker. Özellikle turizm sezonunu uzatma arayısı, bu sahalar ve dogal kaynaklar üzerindeki baskının giderek artmasına neden olmaktadır. Kalkanlı Dağları üzerindeki plato düzlüklerinde bulunan Cami boğazı yaylası ve Çakırgöl çevresi (Trabzon-Gümüşhane illeri) de yüksek bir dağ turizmi potansiyeline sahiptir. Doğal çevre özellikleri, hem yaz ve hem de kış turizmine olanak tanır. Yöre çok uzun zamandan beri hayvancılık ekonomisine dayalı yaylacılık sahası olarak kullanılmaktadır. Ancak son yıllarda yaşanan sosyo-ekonomik değişim süreci, klâsik yaylacılığı da etkilemiğtir. Buna bağlı olarak turistik işlevlerin ön plâna çıkmaya başladığı gözlemlenmektedir. Yaklaşık 2200-3000 m yükselti kuşağında bulunan dağlık alan yayla turizmi, ekoturizm, klimatizm, alpinizm, kırsal turizm, göl turizmi ve kış turizmi gibi potansiyel olanaklara sahiptir. Buna karşın günümüzde daha çok piknik, kampçılık ve yürüyüş gibi rekreasyonel etkinlikler yapılmaktadır. Yörede 80 yatak kapasiteli 5 konaklama tesisi, 1 fırın, 4 kasap ve 4 bakkal dükkânı mevsimlik faaliyet göstermektedir. Söz konusu tesislerde ise 30 personel istihdam edilmektedir. Büyük ölçüde yerli turistlerin günübirlik olarak hafta sonlarında uğradıkları saha, sadece yaz mevsiminde kullanılmaktadır. Kış turizminin geliştirilmesi için de Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Çakırgöl Kıs Turizm Merkezi olarak ilân edilmiştir. Tespitlerimize göre, yapılan çalışmalar yoğun bir kitle turizminin ortaya çıkmasına zemin hazırlayacaktır. Oysaki hassas ekosistemler olan dağlık alanlarda, daha çok çevreye duyarlı bir turizmi tesvik etmek gerekir. Buna bağlı olarak yerel halkı, doğal/kültürel ortam özelliklerini ve turist beklentilerini içeren bir turizm plânlaması yapılmalıdır. Böyle bir yaklaşım, koruma-kullanma dengesinin sağlanabilmesi açısından son derece önemlidir. Aksi takdirde koruma-kullanma ikilemi, doğal ve kültürel ortam bozulmalarını hızlandıracaktır.

A Geographical Approach to The Tourism Potential of Cami Boğazı High Plateau and Çakırgöl in View of Protection-Usage Balance

At present, some rural areas attract attention as places with a focus on touristic activity. The effort to lengthen the tourism season causes an increase on the pressure on such areas and natural resources. Cami Bogazı High Plateau and Çakırgöl (Within Trabzon and Gümüshane borders) located on the plateaus on Kalkanlı Mountains have a high mountain tourism potential. Their natural characteristics make them suitable for summer and winter tourism. The area has long been used as an area for animal husbandry. However, in recent years there has been a socio-economic change and tourism activities have come to the fore. At an altitude of almost 2200-3000 meters, there is potential for high-plateau tourism, ecotourism, climatism, alphinism, rural tourism, lake tourism and winter tourism. Yet, today mostly picnic, camping and walking activities are preferred. 5 hotels with 80 beds, 1 baker, 4 butchers, 4 grocers run seasonally in the area. 30 personnels are employed in those places of employment. Mostly domestic tourists visit the area daily at weekends in summers. Çakırgöl was declared as a place of winter tourism by Culture and Tourism Ministry in order to develop winter tourism. The efforts spent will create the emergence of mass tourism. Yet, a tourism with sensitivity on the environment must be initiated on mountainous areas which are sensitive ecosystems. And accordingly a tourism planning containing local people, natural/cultural characteristics and expectations of tourists must be carried out. Such an approach is crucial for maintaining protection-usage dilemma will increase the damage on natural and cultural surroundings.

PDF

___

BERET, B., 1955, Çakırgöl Dağında Glasyal İzler. Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 15-16, İstanbul.
BULUT, İ., 1998, Torul’un Coğrafi Etüdü. Atatürk Üniv. Yay. No: 876, Kâzım Karabekir Eğitim Fak. Yay. No: 95, Araştırma Serisi No: 35, Erzurum.
DOGANAY, H., 2001, Türkiye Turizm Coğrafyası. Çizgi Kitabevi, Konya.
DOGANAY, H., 2006, Trabzon’un Doğal Çevre Özellikleri ve Baslıca Sonuçları. Trabzon 2006, Trabzon Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yay., İstanbul.
DOGANAY, S., 2003, Coğrafi Özellikleri Açısından Altındere Vadisi Milli Parkı. Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 10, Konya.
DOGANER, S., 1991, Dağ Turizmine Coğrafi Bir Yaklaşım: Uludağ’da Turizm. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Bilim Ve Uygulama Kolu Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı: 3, Ankara.
DOGANER, S., 1997, Türkiye’nin Dağlık Alanlarında Kış Turizmini Etkileyen Coğrafi Etmenler. İstanbul Üniv. Edebiyat Fak. Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, Sayı: 5, İstanbul.
DOGANER, S., 2001, Türkiye Turizm Coğrafyası. Çantay Kitabevi, İstanbul.
GÖKÇEN, T., 2006, Turizmde Plânlama ve Kırsal Alanlar. İnsan ve Mekân (Prof.Dr. Erol Tümertekin’e 80. Yıl Armaganı). İstanbul.
GÖNENÇGİL, B., 2003, Kullanım Açısından Dağlık Alanların Sorunları ve Çözüm Önerileri. Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu (16-18 Nisan 2003), İzmir.
http://www.kulturturizm.gov.tr-29.07.2007
KOCA, H., 1995, Gözne’de Yayla Turizmi. Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı: 1, Erzurum. M.T.A., 1/100 000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası Trabzon E 29 paftası.
ÖZGÜÇ, N., 1998, Turizm Coğrafyası (Özellikler-Bölgeler). Çantay Kitabevi, İstanbul.
SOMUNCU, M., 2003, Türkiye’nin Koruma Altındaki Dağlık Alanlarda Turizm/Rekreasyon ve Çevre Etkilesimi: Aladaglar ve Kaçkar Dagları Milli Parkı Örnekleri. Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu (16-18 Nisan 2003), İzmir.
SOMUNCU, M., 2004, Dagcılık ve Dağ Turizmindeki İkilem: Ekonomik Yarar ve Ekolojik Bedel. Ankara Üniv. Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Coğrafi Bilimler Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1, Ankara.
SOYKAN, F.,1994, Bozdağlar’da (Ege Bölgesi) Rekreatif Yaylacılık. Türkiye Kalkınma Bankası Turizm Yıllığı 1994, Ankara.
SOYKAN, F., 2003, Cografi Çevrenin Turizm Amaçlı Değerlendirilmesinde Turizm Potansiyelini Saptamanın Önemi. Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu (16-18 Nisan 2003), İzmir.
TANER, T., 2003, Turizm Yapılaşmalarında Doğayı Korumaya Yönelik Plânlama ve Tasarım Yaklaşımları. Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu (16-18 Nisan 2003), izmir.
TUNÇDİLEK, N., 1985, Türkiye’de Relief şekilleri ve Arazi Kullanımı. İstanbul Üniv.Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enst. Yay., İstanbul.
ÜLKER, İ., 1989, Dünyada ve Türkiye’de Dağ Turizmi. Türkiye Kalkınma Bankası Turizm Yıllığı 1987, Ankara.
ZAMAN, M., 2007, Doğu Karadeniz Kıyı Dağları’nda Yaylalar ve Yaylacılık. Atatürk Üniv. Yay. No: 960, Fen-Edebiyat Fak. Yay. No: 105, Araştırma Serisi No: 75, Erzurum.