Avrupa Birliğine (AB) Uyum Sürecinde Türkiye ve Avrupa'da Dağlık Sahaların Kullanımına Yönelik Perspektifler (Avrupa Dağlık Bölgeler Şartı'nın Esasları)

Dağlık sahaların daha etkin, verimli ve sürdürülebilir kullanımına yönelik arayışlar son yıllarda gittikçe önem kazanmış görünmektedir. Bu önem Birleşmiş Milletler Teşkilatının 2002 yılını "Dünya dağlar yılı" olarak ilan etmesi ve konuyu dünya kamuoyunun gündemine getirmesiyle en üst seviyeye çıkmıştır. Dağlık sahaların korunması ve sürdürülebilir bir anlayışla ekonomiye kazandırılması isteği, uzun yıllardır Türkiye'nin üyesi olmaya çalıştığı Avrupa Birliği'nin de gündemine daha sık gelmeye başlamış ve bunun bir sonucu olarak da 1995 yılında Avrupa kongresinin tavsiye kararları arasında yer alan "Avrupa Dağlık Bölgeler Şartı" kabul edilmiştir. Metni imzalayan üye ülkeler için bağlayıcı bir nitelikte olan Dağlık Bölgeler Şam, ülkelerin kendi sınırları içinde yer alan dağlık alanları, komşu ülkelerle işbirliği içinde kesintisiz olarak korunmasını ve kullanılmasını öngörmektedir. Gerek dağlık sahalarının sahip olduğu potansiyellerin kullanılması ve ekonomiye kazandırılması, gerekse dünyayla bütünleşme ve Avrupa Birliğine üyelik sürecinde uyum şartlarının sağlanması açısından konu Türkiye için ayrı bir önem taşımakta ve etkili bir şekilde uygulamaya geçilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada dağlık sahaların potansiyelleri ve ülkeler için önemi, Türkiye topografyası içinde dağlık alanların görünümü, dağlık alanların daha rantabl kullanılmasına yönelik uluslararası faaliyet ve çalışmalar (özellikle Avrupa Birliği ülkelerinde), Avrupa Dağlık Bölgeler Şartı 'nın öngördükleri ve Türkiye'nin Avrupa Birliğine üyelik sürecinde dağlık saha kullanımının önemine değinilecek ve Türkiye'de dağlık sahaların mevcut kullanım durumları, potansiyelleri ve geleceğe yönelik planlama perspekrifleri ele alınacaktır.

Perspectives Aimed at Usage of Mountainous Areas in Turkey and Europe During the Process of Adaptation to the European Union (EU) Principles of European Charter of Mountain Regions)

It seems that searching aimed at more effective, productive and continuous usage of the mountainous areas has gained more importance during the recent years. Such importance has reached at its top level by means of announcement of 2002 as "the World Mountains Year" by the United Nations Organization and putting the subject into the agenda of the world's public opinion. The wish of protection of the mountainous areas and adding the same to the economy as a value with a continuous understanding has become an item in the agenda of the European Union of which Turkey wants to be a member for a long time more frequently and as a result of this, "European Charter of Mountain Regions" included among the recommendation decisions of the European Congress has been adopted on 1995. The Mountainous Areas Condition having a binding nature for the countries signing the text stipulates the uninterrupted protection and usages of the mountainous areas included within their own borders of the countries in cooperation with the neighbor countries. This issue carries a separate importance for Turkey with respect to both using and adding the potentials of mountainous areas into the economy as a value and ensuring the adaptation conditions in the process of integration with the world and becoming a member of the European Union and thus it becomes an obligation to put it into the application in an effective manner. In this study, potentials of the mountainous areas and their importance for the countries, appearance of the mountainous areas within the topography of Turkey, international activities and studies aimed at more productive usage of the mountainous areas (especially in European Union countries), provisions stipulated by the European Charter of Mountain Regions and the importance of the usage of the mountainous areas in the membership process of Turkey to the European Union shall be mentioned and the existing usage status, potentials and planning perspectives aimed at future of the mountainous areas in Turkey shall be dealt with.

PDF

___

BAKIRCI M., 1999- "Doğu Karadeniz Örneğinde Yaylaların "Pazar Yeri" Fonksiyonu" İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Dergisi. Sayı:7 İstanbul
BAKIRCI M., 2001- "Güneydoğu Anadolu Projesinde (GAP) Sulama Sahası Dışında Kalan Kır Yerleşmelerinin Gelişme Olanakları" İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi-Coğrafya Bölümü Dergisi. Sayı: 9 İstanbul
BAKIRCI M., 2002- "Bir Dağlık Bölge Planlaması Olarak Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP)" İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Dergisi. Sayı: 10 İstanbul
C.L.R.A.E., 1995- "Recommendation 14 (1995) on the European Charter of Mountain Regions" Congress of Local and Regional Authorities of Europe, (çeviren: Aysun Özdemir "Avrupa Dağlık Bölgeler Şartı" TODAİ-Yerel Yönetimler Araştırma ve Eğitim Merkezi. Ankara)
C.L.R.A.E., 2000- "Recommendation 75 (2000) on the Draft European Outline Convention of Mountain Regions" Congress of Local and Regional Authorities of Europe
C.L.R.A.E., 2003- "Recommendation 130 (2003) on the European Charter for Mountains" Congress of Local and Regional Authorities of Europe
COUNCIL OF EUROPE 1995- "Recommendation 1274 (1995) on the Draft European Charter of Mountain Regions" Council of Europe, Parliamentary Assembly.
COUNCIL OF EUROPE 1999- "Recommendation 1433 (1999) A Quality Label for Mountain Resorts in Europe" Council of Europe, Parliamentary Assembly.
DOĞANER S., 1991- "Dağ Turizmine Coğrafi Bir Yaklaşım: Uludağ'da Turizm" Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Coğrafya Bilimleri ve Uygulama Kolu Coğrafya Araştırmaları Dergisi Sayı: 3 Ankara.
DOĞANER S., 1997- "Türkiye'nin Dağlık Alanlarında Kış Turizmini Etkileyen Coğrafi Etmenler" İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Dergisi. Sayı: 7 İstanbul
DOĞU A.F., 1994- Göller (Honut) Dağında Buzul Şekilleri Yaylalar ve Turizm" Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. Sayı: 3 Ankara
DOĞU A.F., 1996- Üçdoruk (Verçenik) Dağında Buzul Şekilleri Yaylalar ve Turizm" Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. Say: 5 Ankara
GÖNEY S., 1979- "Türkiye Ziraatının Coğrafi Esasları I" İstanbul Üniversitesi Yayını. İstanbul
I.C.A.L.P.E., "Central-Eastern Europe: Mountain Research in Bulgaria" International Centre for Alpine Environments.
I.C.A.L.P.E., "Mountain Research and Sustainable Development in Europe: Gaps and Priorities'" Icalpe Booklet Series No:l international Centre for Alpine Environments.
I.C.A.L.P.E., "Northern Europe: Mountain Research in Sweden" international Centre for Alpine Environments.
I.C.A.L.P.E., "Southern Europe: Mountain Research in Spain" international Centre for Alpine Environments.
I.C.A.L.P.E., 1994- "The Place of Forestry in the European Charter of Mountain Regions of the Council of Europe" international Centre for Alpine Environments.
I.C.A.L.P.E., 1996- "Towards Sustainable Mountain Development in Europe" international Centre for Alpine Environments.
I.C.A.L.P.E., 1997- "Parliamentary Conferance on A Pan-European Policy for Mountain Regions" international Centre for Alpine Environments.
I.C.A.L.P.E., 1997- "The Mountainous Areas of the European Union: Problems, impacts of Measures Adopted and Necessary Adaptations" international Centre for Alpine Environments.
SERGÜN Ü., 1994- "Türkiye'de Kır Nüfusunun Yükselti Kademelerine Göre Dağılışı" İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni Sayı: 11 İstanbul
SOMUNCU M., 1997- "Doğu Karadeniz Bölümünde Yayla-Dağ Turizminin Bugünkü Yapısı" Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. Say: 6 Ankara
TANOĞLU A., 1947-"Türkiye'nin İrtifa Kuşakları" Türk Coğrafya Dergisi Sayı: 9-10. Ankara
TUNÇDİLEK N., 1969 - "Türkiye Eğim Haritası" İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü yayını. İstanbul
TUNÇDİLEK N., 1977 - "Türkiye'de Dağlık ve Ormanlık Bölgelerinin Ekonomik Problemleri" İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi. Sayı: 22 İstanbul
TUNÇDİLEK N., 1978- "Türkiye'nin Kır Potansiyeli ve Sorunları" İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü yayını. İstanbul
ÜLKER İ., 1987- "Dünya'da ve Türkiye'de Dağ Turizmi" Türkiye Kalkınma Bankası Turizm Yıllığı. Ankara