Mevlânâ'ya Göre Kadın
Yeryüzünde erkek paranın bir yüzü ise kadın da varlık bakımından paranın diğer yüzüdür. Allah ile erkek arasında, erkeği kadından daha üstün kılacak hiçbir özel durum yoktur. Farsça tasavvuf metinlerinde ve Mevlânâ’nın da aralarında bulunduğu mutasavvıfların düşüncelerinde kadın ve erkek arasında bir fark yoktur. Hatta biz tasavvuf tarihinde, erkeklere gösterilen hürmetin kendilerine de gösterildiği kadın sufilere de rastlamaktayız. Bununla beraber Fars edebiyatı geleneğinde kadının yüzü, gazel ve âşıkâne metinler haricinde pek de kabul görmemiş ve kullanılmamış, özellikle de şiir temsillerinde çok fazla müphem kalmış ve akılda soru işareti bırakmıştır. Mevlânâ’nın şair ve sûfî kimliğinde, kendisinden önce ve sonra gelen şairlerin bu geleneğinden etkiler görmek mümkündür. Aynı konu Mevlânâ’nın kadına nispet edilen şiirlerinde de olumsuz ve müphem çağrışımlar uyandırmaktadır. Mevlânâ’nın temsillerindeki kadın tasviri, olumsuz nitelendirmelere dayanmaktadır. Mevlânâ kadını; nefsin ve hırsın görünümü, nefsânî ve hayvânî sıfatlara sahip, dış görünüşe önem veren, yargılayan, üstünkörü hüküm veren olarak canlandırır. Fakat Mevlânâ’nın fikirlerinin derinliğini düşündüğümüzde ve onun farklı durumlardaki sözlerini mukayese ettiğimizde, bunun Mevlânâ’nın asıl düşüncesi olmadığı sonucuna varırız. Aksine Mevlânâ, bu konularda kendi döneminde yaşayan halkın tasavvurunu yansıtmaktadır. Zira Mevlânâ kadınlara karşı hoşgörülü, adil ve insaflı davranmıştır.
___
- Aclûnî, İsmail b. Abdullah. Keşfu’l-hafâi ve mezîlu’l-libâsi amma iştehere mine’l-ehâdîsi ala’s-sünneti’n-nâsi. Kahire: el-Mektebetü’l-kudsiyye, 1420/2000. [Çvr. n.]
- Ca’ferî, Muhammed Takî. Tefsir ve Nakd ve Tahlîl-i Mesnevî (Mesnevî’nin Tefsir, Tenkid ve Tahlîli). t.y.
- Celaleddin Rûmî, Mevlânâ. Mesnevî. Trc. Veled İzbulak. İstanbul: Konya Büyük Şehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2004. [Çvr. n.]
- Eflâkî, Şemseddin Muhammed. Menâkibu’l-ârifîn. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1961.
- Gölpınarlı, Abdulbaki. Mevlânâ Celaleddin. Trc. Tevfik Subhânî. t.y.
- Mevlevî, Celâleddin Muhammed. Fîhi Mâ fîh. Tahran: Emir Kebir, 1348.
- Mevlevî, Celâleddin Muhammed. Mesnevî-i Ma’nevî. t.y.
- Nefîsî, Saîd. Târîh ve Nesr Der İran ve Der Zebân-ı Farisî. Tahran: İntişârât-ı Furûğî, 1363.
- The Mathnawi of Jalal ud-din Rumi, Traslated and edited, Renold Allen Nicholson, Booteh Publication, Tehran 2002.
- Zerrinkûb, Abdu’l-Hüseyin. Bahr Der Kuze. Tahran: İntişârât-ı Sohen, 1372.
- ISSN: 1307-6256
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2008
- Yayıncı: Ali GÜZELYÜZ