THE SULEYMANIYE MOSQUE AND ITS OFFICIALS ACCORDING TO KANUNI'S FOUNDATION CERTIFICATE

Camiler, İslâm medeniyetinin en önemli kurumların-- dan biridir. Başlangıçtan günümüze kadar ibadethâne olmalarının yanında eğitim, barınma, ordu karargâhı, adliye, yardımlaşma ve dayanışma gibi pek çok ihtiyacın karşılandığı mekânlar olmuşlardır.AHMET KoçPROF. DR.MARMARA U. iLAHiYAT FAKÜLTESİöMER ÖZDEMİRAR.GÖR.MARMARA U. SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İslâm tarihi boyunca şehir planlarının merkezinde yer alan camiler, zaman içerisinde gelişmiş külliye yapı-- ların da ana unsuru olmuşlardır. Bu külliyelerde cami, medrese, mektep, kütüphane, muvakkithâne, hazîre,dârüşşifâ, imâret, tabhâne, çarşı, han, hamam, çeşme gibi çok işlevsel yapılar yer almıştır. Bu külliyelerin en güzel örneklerini Osmanlı'da görmek mümkündür. Bu örnekler içerisinde Süleymaniye Külliyesi'nin ayrı bir yeri vardır. Bu külliye Osmanlı Devleti'nin en güçlüpadişahlarından biri olan Kanünî döneminde ve en büyük mimarlarından Sinan tarafından yapılmıştır. Bu çalışmada, Süleymaniye Külliyesi hakkında genel bilgiler verildikten sonra Külliyenin ana yapısı olan Süleymaniye Camii'nde yürütülen hizmetler ve bunlarıyerine getiren personelin nitelikleri ile bunların görevleri ve aldıkları ücretler üzerinde durulacaktır.

KANÛNÎ VAKFİYESİ'NE GÖRE SÜLEYMANİYE CAMİİ VE GÖREVLİLERİ

Mosques are one ofthe most important institutions of Islamic civilization. Throughout history, mosques have been places that serve for social needs like education, housing, headquarter, courthouse, cooperation and solidarity as well as being the place of worship. Located in the center of city-plans throughout thehistory of Islam, mosqus have become the main element of more developed complex structures called kulliya. In the kulliyas (social complexes), functional structures are located such as mosque, madrasa, school, library, muvakkithane (time keeper-house), cemetery,hospital, imaret (poorhouse), tabhane (guest house), bazaar, han (inn),Turkish bath, and fountain. It is possible to see the most beautiful examples of these social complexes in the Ottoman Empire. Suleymaniye social complex has an important place among these examples. It has been built by the great architect Mimar Sinan in the reign of Suleyman the Magnificent, one of the most powerfulsultans of the Ottoman Empire.general information will beIn this study, first, some given about the SuleymaniyeMosque, and then, the services performed in the mosque, which is the main structure of the kulliya, its officials, their qualifications, duties and fees will be mentioned.

PDF

___

Akdağ, Mustafa, Celali İsyanları: 1550-1603, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara 1963.
Akozan, Feridun "Türk Külliyeleri", Vakıjî'ar Dergisi, 0. 8, Ankara 1969. Akyüz, Yahya, Türk Eğitim Tarihi, 26. bs., Pegem Akademi Yayınları, İstanbul 2014. Alemdar, Yusuf, XV-XVI. Asırda İstanbul Dârü 'l--Kıırrâ 'ları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1996.
Ataman, Alparslan, Bir Göz Yapıdan Külliyeye Osmanlı Külliyelerinde Ka-- mıısal Mekân Mantığı, Mimarlar Tasarım Yayınları, İstanbul 2000 . Atay, Hüseyin, Osmanlılarda Yüksek Din Eğitimi, Dergâh Yayınları, lstanbul 1983.
Aydüz, Salim, "Muvakkithane", DİA, c. 31, TDV Yayınları, İstanbul 2006.
Baktır, Mustafa, "Hutbe", DİA, c. 18, TDV Yayınları, İstanbul 1998.
Baltacı, Cahid, XV-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri, İrfan Matbaası, İstanbul 1976.
Barkan, Ömer Lütfı, Süleymaniye Cami ve İmâreti İnşaatı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1972.
Bilge, S., İstanbul Selâtin Camileri, Fatih Yayınevi, İstanbul 1978.
Bozkurt, Nebi- Ertuğrul, Selda, "İbrik", DİA, c. 21, TDV Yayınları, İstanbul 2000.
"Dârülhadis", DİA, c. 8, TDV Yayınları, İstanbul 1993.
"Dârülkurrâ", DİA, c. 8, TDV Yayınları, İstanbul 1993.
Cansever, Turgut, Mimar Sinan, Albaraka Türk Yayınları, İstanbul 2005.
Cantay, Tanju, Süleymaniye Camii, Eren Yayıncılık, İstanbul 1989.
Çetin, Abdurrahman, "Kur'ân Öğretim Tarihi ve Öğretim Kurumları", Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 0. 1, s. 1, 1986.
Demirtaş, Zülfü, "Osmanlı'da Sıbyan Mektepleri ve İlköğretimin Örgütlenmesi", Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0. 17, s. 1, Elazığ 2007.
Develioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitapevi Yayınları, Ankara 2007.
Erdem, Sargon, "Buhür", DİA, c. 6, TDV Yayınları, İstanbul 1992.
Ergin, Osman, Türk Maarif Tarihi İ-V, Eser Matbaası, İstanbul, 1977.
Akdağ, Mustafa, Celali İsyanları: 1550-1603, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara 1963.
Akozan, Feridun "Türk Külliyeleri", Vakıjî'ar Dergisi, 0. 8, Ankara 1969.
Akyüz, Yahya, Türk Eğitim Tarihi, 26. bs., Pegem Akademi Yayınları, İstanbul 2014.
Alemdar, Yusuf, XV-XVI. Asırda İstanbul Dârü 'l--Kıırrâ 'ları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 1996.
Ataman, Alparslan, Bir Göz Yapıdan Külliyeye Osmanlı Külliyelerinde Ka-- mıısal Mekân Mantığı, Mimarlar Tasarım Yayınları, İstanbul 2000.
Atay, Hüseyin, Osmanlılarda Yüksek Din Eğitimi, Dergâh Yayınları, lstanbul 1983.
Aydüz, Salim, "Muvakkithane", DİA, c. 31, TDV Yayınları, İstanbul 2006.
Baktır, Mustafa, "Hutbe", DİA, c. 18, TDV Yayınları, İstanbul 1998.
Baltacı, Cahid, XV-XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri, İrfan Matbaası, İstanbul 1976.
Barkan, Ömer Lütfı, Süleymaniye Cami ve İmâreti İnşaatı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1972.
Bilge, S., İstanbul Selâtin Camileri, Fatih Yayınevi, İstanbul 1978.
Bozkurt, Nebi- Ertuğrul, Selda, "İbrik", DİA, c. 21, TDV Yayınları, İstanbul 2000.
"Dârülhadis", DİA, c. 8, TDV Yayınları, İstanbul 1993.
"Dârülkurrâ", DİA, c. 8, TDV Yayınları, İstanbul 1993.
Cansever, Turgut, Mimar Sinan, Albaraka Türk Yayınları, İstanbul 2005.
Cantay, Tanju, Süleymaniye Camii, Eren Yayıncılık, İstanbul 1989.
Çetin, Abdurrahman, "Kur'ân Öğretim Tarihi ve Öğretim Kurumları", Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 0. 1, s. 1, 1986.
Demirtaş, Zülfü, "Osmanlı'da Sıbyan Mektepleri ve İlköğretimin Örgütlenmesi", Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0. 17, s. 1, Elazığ 2007.
Develioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitapevi Yayınları, Ankara 2007.
Erdem, Sargon, "Buhür", DİA, c. 6, TDV Yayınları, İstanbul 1992.
Ergin, Osman, Türk Maarif Tarihi İ-V, Eser Matbaası, İstanbul, 1977
Küçükaşcı, Mustafa Sabri, "İmam", DİA, c. 22, TDV Yayınları, İstanbul 2000.
"Müezzin", DİA, c. 31, TDV Yayınları, İstanbul 2006.
Kürkçüoğlu, Kemal Edip (Mukaddimeyi ve metni hazırlayan), Süleyma-- niye Vakfiyesi, Vakıflar Umum Müdürlüğü Neşriyatı, Ankara 1962.
Kütükoğlu, Mübahat S., XX. Asra Erişen İstanbul Medreseleri, TTK, Ankara 2000.
Mollaibrahimoğlu, Süleyman, Süleymaniye Camii Yapılışı ve Özellikleri, Coşkun Ofset, İstanbul 1985.
Mülâyim, Selçuk, "Süleymaniye Camii ve Külliyesi", DİA, c. 38, TDV Yayınları, İstanbul 2010.
Orman, İsmail, "Türbe", DİA, c. 41, TDV Yayınları, İstanbul 2012.
Osmanoğlu, Ömer, (Ed.), İstanbul'un İncileri Sur İçi Camileri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş Yayınları, İstanbul 2013.
Ögel, Semra "Osmanlı Devrinde Türk Külliyesi", Türk Kültürü, Ankara 1963.
Özdemir, Nutku, "Meddah", DİA, c. 28, TDV Yayınları, İstanbul 2003.
Özmel, İsmail, "Kayyım", DİA, c. 25, TDV Yayınları, İstanbul 2002.
Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB Yayınları, İstanbul 1993.
Pamuk, Şevket, İstanbul ve Diğer Kentlerde 500 Yıllık Fiyatlar ve Ücretler 1469--1998, Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara 2000.
Parlatır, İsmail, Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Yargı Yayınevi, Ankara 2006.
Ramazanoğlu, M. Gözde, "16. Yüzyılda Osmanlı Külliyeleri", ÇÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 17, sy. 3, 2008.
Reyhanlı, Tülay "Osmanlı Mimarisinde İmaret: Külliye Üzerine Notlar", Türk Kültürü Araştırmaları, XV/1-2, Ankara 1976.
Sahillioğlu, Halil, "Akçe", DİA, c. 2, TDV Yayınları, İstanbul 1989.
Sarıkaya, Yaşar, Medreseler ve Modernleşme, İz Yayıncılık, İstanbul 1997
Şeker, Mehmet, İslâm 'da Sosyal Dayanışma Müesseseleri, Ankara 2007
Tanman, M. Baha, "Dârülkurrâ", DİA, c. 8, TDV Yayınları, İstanbul 1993.
Terzioğlu, Arslan, "Bîmâristan", DİA, c. 6, TDV Yayınları, İstanbul 1992.
Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti 'nin İlmiye Teşkilatı, TTK Basımevi, Ankara 1965.
Vakıflar Genel Müdürlüğü, Vakıf Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, WWW.
vgm.gov.tr/sayfa. 30.05.08.2016Yakuboğlu, Kenan, Osmanlı Medrese Eğitimi ve Felsefesi, Gökkubbe Yayınları, Istanbul 2006.
Yardım, Ali, "Dârülhadis", DİA, c. 8, TDV Yayınları, İstanbul 1992.
Yazıcı, Tahsin İpşirli, Mehmet, "Ferrâş", DİA, c. 12, TDV Yayınları, Istanbul 1995.
Yediy1ld1z, Bahaeddin "Sosyal Teşkilâtlar Bütünlüğü Olarak Osmanlı Vakıf Külliyeleri", Türk Kültürü, Ankara (Mart-Nisan 1981).
Yıldırım, Nuran, "Süleymaniye Dârüşşifâsı", Dünden Bugüne İstanbul An-- siklopedisi, c. 7, Istanbul 1994.
Yılmaz, Yasin, Kanünî Valgîyesı' Süleymaniye Külliyesi, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 2008.
Zengin, Zeki Salih, "Osmanlı Medreselerindeki Gerilemenin Sebep ve Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme", Vakıflar Dergisi XXVI. Sayzdan Ayrı Basım, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 1997.