WHO IS THE ADDRESSEE OF ABESE (THE CASE OF ABDULLAH B. UMMU MEKTUM)

Müfessirler, Abese sûresinin sebeb-i nüzûlüne dair bilgileridikkate alarak Abese ve Tevellâ'nın muhatabınınAbdullah b. Ümmü Mektûm'a karşı sergilemiş olduğutavrından dolayı Hz. Peygamber olduğu görüşündedirler.Günümüz araştırmacılarından bazıları, yüz ekşitip sırtçevirmeyi Hz. Peygamber'e yakıştıramadıkları için, muhatabınResûlullah olmadığını belirtmektedirler. Temeltefsir kaynakları ise, böyle bir kınamanın Resûlullah'ınyüce ahlâka sahip olmasını zedelemediğini ve Allah katındakideğerine de halel getirmediğini vurgulamaktadır.Gerçekten de Kur'ân'da ahlâkından övgüyle bahsedilenHz. Peygamber'in yöneltilen bir sorudan dolayı yüzünüekşitmesi ve sırt çevirmesi, onun üstün insanî vasıflarındave peygamberliğinde bir eksiklik meydana getirirmi? Bu makale, Abese'nin muhatabının kim olduğunuArap dilinin incelikleri ve mantık kuralları çerçevesindeaçıklamaya çalışmaktadır.

ABESE'NİN MUHATABI KİMDİR? (ABDULLAH B. ÜMMÜ MEKTÛM OLAYI)

Commentators, regardingthe revelation reasons ofthe surah Abese considerthat the addressee of Abeseve tevella is the Prophetdue to the attitude he displayedtowards Abdullah b.Ummu Mektum. Some ofthe today's scholars statethat the addressee is notthe Prophet because theycannot associate grimacingand turning his back withHim. Main commentarysources, on the other hand,emphasize that such a condemnationdoes not harmthe Prophet's noble moralitynor does it causes adamage to His value in thepresence of Allah. Does theProphet's grimacing andturning his back due to aquestion addressed to himreally cause a defect in hissuperior human qualitiesand his prophethood? Thispaper tries to explain whois the addressee of Abesewithin the frame of detailsof the Arabic language andlogical rules.

PDF

___

Ahmed Matlûb, Mu'cemü'l-Mustalahâti'l-Belâğıyye ve Tatavvurihâ, Mektebetü Lübnan, Beyrut 2007.
Âlûsî, Ebu'l-Fadl Şehabüddin es-Seyyid Mahmûd, Ruhu'l-Meânî fî Tefsîri'l-Kur'âni'l-Azîm ve's-Sebı'l-Mesânî, Dâru'l-Hadîs, Mısır 1301.
Bayraklı, Bayraktar, Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur'ân Tefsiri, Bayraklı Yayınları, İstanbul 2007.
Bekkâî, Burhanüddin Ebi'l-Hasen İbrahîm b. Ömer, Nuzumü'd-Dürer fî Tenâibi'l-Âyâti ve's-Süver, Dâru'l-Fikr, Beyrut 1984.
Bevzâvî, Abdullah b. Ömer b. Muhammed, Envâru't-Tenzîl ve Esrâru'tTevîl, Dâru Sâdır, Beyrut 2001.
Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, Sahîhu'l-Buhârî, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
Zemahşerî, Muhammed b. Ömer b. Muhammed, Tefsîru'l-Keşşâf, Dârü'lKütübi'l-İlmiyye, Beyrut 1971.
Bursevî, İsmail Hakkı, Ruhûl-Beyân Tefsiri, trc. Komisyon, Damla Yayınevi, İstanbul 1995.
Dahhâk, Tefsîru't-Dahhâk, Dâru's-Selâm, Kahire 2009.
Diyârbekrî, Hüseyin b. Muhammed b. Hasan, Târîhu'l-Hamîs fî Ahvâli Enfesi Nefis, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 1971.
Esed, Muhammed, Kur'ân Mesajı, trc. Cahit Koytak-Ahmet Ertürk, İşaret Yayınları, İstanbul 1996.
Fîrûzâbâdî, Muhammed b. Ya'kûb, Tenvîru'l-Mikbâs min Tefsîri İbn Abbas, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 2012.
Gezgin, Ali Galip, Kur'ân'da Hz. Peygamber'e Yapılan Uyarılar, Rağbet Yayınları, İstanbul 2010.
Hadîdî, Muhammed, Ismetü'l-Enbiyâ ve'r-Red ale'ş-Şubuhi'l-Müveccehe İleyh, Matbaatü'l-Emâne, Mısır 1979.
Hocaoğlu, Mustafa, Kur'ân'da Yolculuk-Otuzuncu Cüz 'ün Tefsiri, Hüner Yayınevi, Konya 2014.
İbn Abdilber, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdullah b. Muhammed, el-İstîâb fî Ma'rifeti'l-Ashâb, Dâru'l-Ceyl, Beyrut 1992.
İbn Âşûr, Muhammed Tâhir, Tefsîru't-Tahrîr ve't-Tenvîr, Müessesetü'tTârîh, Beyrut ts.,
İbn Atiyye, Ebû Muhammed Abdülhak b. Gâlib b. Abdirrahmân b. Gâlib, el-Muharrerü'l-Vecîz fî Tefsîri Kitâbi'l-Azîz, Dâru'l-Kütübi'l- İlmiyye, Beyrut 1422.
İbn Hacer, Ahmed b. Ali b. Muhammed b. Muhammed b. Ali el-Askalânî, el-İsâbe fî Temyîzi's-Sahâbe, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut ts.
İbn Kesîr, Ebü'l-Fidâ İsmail, Hadislerle Kur'ân-ı Kerîm Tefsiri, trc. Bekir Karlığa-Bedreddin Çetiner, Çağrı Yayınları, İstanbul ts.
_______, Muhtasar Tefsîru İbn Kesîr, el-Mektebetü'l-Mahmûdiyye, basım yeri ve tarihi yok.
_______, Tefsîru'l-Kur'âni'l-Azîm, Dârü'l-Fikr, Beyrut 1979.
İbn Sa'd, Muhammed, et-Tabakâtü'l-Kübrâ, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 1990.
İbnü'l-Cevzî, Ebu'l-Ferec Cemalüddin Abdurrahmân b. Ali b. Muhammed, Zâdü'l-Mesîr, el-Mektebetü'l-İslâmî, Beyrut 1984.
İbnü'l-Esîr, Izzüddin Ebi'l-Hasen Ali b. Ebi'l-Keram Muhammed b. Muhammed, Üsdü'l-Ğâbe fî Ma'rifeti's-Sahâbe, Dâru'l-Fikr, Beyrut 1989.
İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur'ân, Düşün Yayıncılık, İstanbul 2011.
_______, Kur'ân Sürelerinin Kimliği, Akabe Vakfı Yayınları, İstanbul 2011.
_______, Üç Muhammed, Düşün Yayıncılık, İstanbul 2009.
Kurtubî, Muhammed b. Ahmed, el-Câmî li Ahkâmi'l-Kur'ân, Dârü'lKütübi'l-İlmiyye, Kahire 1964.
Mâlik b. Enes, Muvattâ, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
Mâtürîdî, Muahmmed b. Muhammed b. Mahmud, Te'viîlâtü Ehli's-Sünne, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 2005.
Mâverdî, Ebü'l-Hasen Ali b. Muhammed b. Habîb, en-Nüket ve'l-Uyûn Tefsîru'l-Mâverdî, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut ts.
Mevdûdî, Ebu'l-Alâ, Tefhîmü'l-Kur'ân, trc. Komisyon, İnsan Yayınları, İstanbul 1991.
Mukâtil b. Süleyman, Tefsîru Mukâtil b. Süleyman, Dârü'l-Kütübi'l- İlmiyye, Beyrut 2003.
Mûsâ Cârullah, Kitâbü's-Sünne, trc. Mehmet Görmez, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 1998.
Nesefî, Abdullah b. Ahmed, Tefsîru'n-Nesefî, Dâru'n-Nefâis, Beyrut 2009.
Okuyan, Mehmet, Kısa Sûrelerin Tefsiri, Düşün Yayıncılık, İstanbul 2010.
Öztürk, Yener, ''Hz. Peygamber'in Yüce Ahlâkı ve Bazı Deliller Işığında Abese ve Tevellâ İfadelerinin Muhatabını Yeniden Düşünmek'', Dicle Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Diyarbakır 2003.
Râzî, Fahreddin, Ismetü'l-Enbiyâ, Mektebetü's-Sekâfeti'd-Diniyye, Kahire 1986.
_______, Peygamberlerin Masumiyeti, trc. Hasan Fehmi Ulus, İlim Yayınları,İstanbul 1986.
_______, et-Tefsîru'l-Kebîr, Dâru'l-Hadîs, Beyrut ts.
Sâbûnî, Muhammed Ali, Safvetü't-Tefâsîr, Der Seâdet, basım yeri ve tarihi yok.
Seyyid Kutub, Fî Zilâli'l-Kur'ân, trc. M. Emin Saraç - İ. Hakkı ŞengülerBekir Karlığa, Madve Yayınları, İstanbul ts.
Süyûtî, Celâleddin, ed-Dürru'l-Mensûr fi't-Tefsîri'l-Me'sûr, Dâru'lKütübi'l-İlmiyye, Lübnan 2010,.
Şenkîtî, Muhammedü'l-Emin b. Muhammed b. Muhtar, Edvâü'l-Beyân fî Îdâhi'l-Kur'ân bi'l-Kur'ân, Mektebetü İbn Teymiye, Kahire ts.
Şevkânî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ali b. Muhammed el-Havlânî, Fethü'l-kadîr, Kahire 1964.
Tabâtabâ, Seyyid Muhammed Hüseyin, el-Mizân fî Tefsîri'l-Kur'ân, Dârü'l-Kütübi'l-İslâmiyye, Tahran 1393.
Taberî, Ebû Ca'fer Muhammed b. Cerîr, Câmiu'l-Beyân an Te'vîli Âyi'lKur'ân, Dârü'l-Fikr, Beyrut 1988.
Tabersî, Ebû Ali el-Fadl b. Hasen, Mecmeu'l-Beyân fî Tefsîri'l-Kur'ân, Dârü Mektebeti'l-Hayat, Beyrut ts
Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevra, Sünenü't-Tirmizî, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
Vâhidî, Ebu'l-Hasen Ali b. Ahmed, el-Vasît fî Tefsîri'l-Kur'âni'l-Mecîd, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut 1944.
Vehbe Zuhaylî, et-Tefsîru'l-Münîr fi'l-Akîdeti ve'ş-Şîatî ve'l-Menhec, Dâru'l-Fikri'l-Muâsır, Beyrut 1991.
Yazır, Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur'ân Dili, Eser Neşriyat, Basım yeri ve tarihi yok.
Zemahşerî, Mahmûd Ömer, el-Keşşâf an Hakâiki't-Tenzîl ve Uyûni'lEkâvîl fî Vucûhi't-Te'vîl, Dâru'l-Ma'rife, Beyrut ts.