İMÂM ŞÂFİÎ’DE HADİSİN KUR’ÂN’A ARZI

Usûlcüler sübut açısından zan ifade eden âhâd hadisler- le amel etmenin gerekliliği ilkesinde ittifak etmişlerdir. Ancak onlar bu hadis türüyle amel etme keyfiyetinde ihtilaf etmiş ve değişik şartlar ileri sürmüşlerdir. Ha- nefî ve Malikî usûlcülerin bu kapsamda yer verdikleri şartlardan biri de âhâd hadisin Kur’ân’a muhalif bir hüküm içermemesidir. Diğer bir ifadeyle Kur’ân’a arz edilmesidir. İmâm Şâfiî ise âhâd hadisin Kur’ân’a arz edilmesini red ve kabul olmak üzere iki ayrı açıdan ele almaktadır. Şâfiî bu yöntemi hadislerin tespitinde değil, tercihinde kullanmaktadır. Usûlcüler arasında tartışılan arz yöntemi, birtakım nazarî/istidlâlî bilgilere dayandı- ğından zan ifade etmektedir. Usûlcülerin Kur’ân’a arz edilip muhalif görülen hadislerle istidlâl/amel konusun- da ihtilaf etmeleri buradan kaynaklanmaktadır. Kur’an’a arz yöntemi muhaddisler tarafından da kullanılmaktadır. Bu yöntem âhâd hadislerin az bir kısmını ilgilendirmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sünnet, Kur’ân’a arz, Âhâd hadisler, Metin tenkidi, Şâfiî

REFERENCES OF HADITHS IN THE QUR’AN ACCORDING TO IMAM AL-SHAFI’I

The Methodists have agreed with the principle that actions should be taken in accordance with ahad hadiths that cause doubt in terms of prov- ability. However, they have fallen into disagree- ment on the circumstance of acting in accordance with ahad hadiths and suggested different con- ditions. One of the condi- tions suggested by Hanafi and Maliki Methodistsin this regard is that ahad hadiths should not have any provision in contra- diction of the Qur’an. In other words, ahad hadiths should find their referenc- es in the Qur’an. Imam al-Shafi’i, then, deals with the references of ahad hadiths in the Qur’an through two different methods as accepting and denying them according- ly. He uses this method not in the identification of hadiths but in whether or not preferring them. The debated method of ref- erence among the Meth- odists causes doubt as it is based on theoretical / inferential knowledge.This is the reason why the Methodists fall into dis- agreement on the matter of inferring from / acting according to such hadiths although referred to in the Qur’an and considered contradictory. This meth- od of ‘reference in the Qur’an’ is employed by muhaddiths as well. It is, however, limited for use with only a small number of ahad hadiths.

Keywords:

Reference in the Qur’an, Sunnah, Ahad Hadiths, Textual Criti- cism, Shafi’i,

PDF

___

Abdülmecîd Mahmûd. El-İtticahâtu’l-fıkhiyye ‘inde ashâbi’l-hadîs. Mı- sır: Dâru’l-vefâ, 1979.
Bağdadî, Bilal Faysal. ‘İlelu’l-usûliyyîn fî reddi metni’l-hadîs. Kahire: Dâru’l-muhaddisîn, 2010.
Beroje, Sahip. “Şafiî’nin Sünnetin Kur’ân’a Arzı Yöntemine Sünnetin Beyan Vasfı Çerçevesinde Yaklaşımı”. Uluslararası İmam Şafii Sempozyu- mu. İstanbul: Kent Işıkları Yayınları, 2012.
Bessâm el-Cemel. Esbâbu’n-nüzûl. Mağrib: el-Merkezu’s-sakâfi el-A- rabî, 2005.
Cevvad Yasîn. Es-Sulta fi’l-İslâm. 2. Baskı. Mağrib: el-Merkezu’s-sakâfî el-Arabî, 2000.
Çakın, Kamil. “Hadis’in Kur’ân’a Arzı Meselesi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XXXIV (1993): 237-262
Debûsî, Ebû Zeyd Abdullah b. Ömer. Takvîmu’l-edille. Thk. Halîl el- Mîs. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, 2001.
Dümeynî, Müsfir. Mekâyîsu nakdi mutûni’s-sünne. Riyad: Cami‘a- tü’l-İmam Muhammed, 1984.
Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş‘as. Sünen. Thk. Muhammed Muhyiddin. Beyrut: el-Mektebetu’l-asriyye, t.y.
Ebu Zehre, Muhammed. Malik. Kahire: Dâru’l-fikri’l-‘Arabî, 2008. Hammâdî Zuayb. Es-Sünnetü beyne’l-usûl ve’t-tarih. Mağrib: El-Mer- kezu’s-sakâfâ el-Arabî, 2013.
Haris Fahrî. El-Hedâse ve mevkifuha mine’s-sünne. Kahire: Dâ- ru’s-selâm, 2013.
Hanefî, Hasan. Mine’l-akîde ile’s-sevra. Kahire: Mektebetu Medbûlî, t.y.
İbn Hacer, Ahmed b. Alî el-Askalânî. Nüzhetü’n-nazar fî Şerhi Nuhbe- ti’l-fiker. Thk. Nureddin Itr. 3. Baskı. Dımaşk: Matbaatu’s-sabâh, 2000.
İbn Kayyim. Muhammed b. Ebî Bekr Şemsüddîn. El-Furûsiyyetu’l-Mu- hammediyye. Thk. Zaid Nüşeyrî. Cidde: Dâru ‘âlemi’l-fevâid, t.y.
İbn Kayyim. İ‘lâmu’l-muvakki‘în. Thk. Muhammed Abdüsselâm. Bey- rut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, 1991.
İbn Nefîs, Alâuddin Alî. El-Muhtasar fî ilmi usûli’l-hadîs. Thk. Ammar Talbî. y.y: t.y.,
İbn Teymiyye, Takıyyüddîn Ahmed b. Abdilhalîm. Ref‘u’l-melâm ‘an eimmeti’l-‘alâm. Riyad: er-Riasâtu’l‘amme li idarâti’l-buhûs,1413.
İmâduddîn Reşîd. Mefhumu nakdi’l-metni beyne’n-nazari’l-fıkhî ve’n-nazari’l-hadisî. İslâmiyyetu’l-ma‘rife 9/39. Beyrut 2005.
İsâm Ahmed el-Beşîr. Usûlu menheci’n-nakdi ‘inde ehli’l-hadîs. 2. Bas- kı. Beyrut: Muessesetu’r-reyyân, 1992.
Karâfî, Şihâbuddîn Ahmed b. İdrîs. Şerhu Tenkîhi’l-fusûl. Thk. Abdu- raûf Sa‘d. Kahire: Şeriketu’t-Tibâati’l-fenniye, y.y.
Matrafî, Abdullah. Hukmu’l- ihticâc bi haberi’l-âhâd iza amile’r-râvî bi hilafihi. Mekke: Câmiatu Ümmi’l-kurâ, Külliyyetu’ş-şerîa, 1998.
Muhammed Hamza. El-Hadisu’n-nebevî ve mekânetuhu fi’l-fikri’l-İslâ- miyyi’l-hadîs. Mağrib: el-Merkezu’s-sakâfi el-Arabî, 2015.
Hatib, Mu‘tez. Reddu’l-hadis min ciheti’l-metin. Beyrut: Eş-Şebeke-tu’l-Arabiyye li’l-ebhâs, 2011.
Muallimî, Abdurrahman b. Yahyâ. El-Envâru’l-kâşife. Beyrut: Âle- mu’l-kutub, 1983.
Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. El-Müsnedu’s-Sahih. Thk. Abdulbâkî Fuâd. Beyrut: Dâru ihyâi’t-turâsi’l-Arabî, t.y.
Ömerî, Ekrem Ziya. Menhecu’n-nakd ‘inde’l-muhaddisîn. Riyad: Dâru İşbilya, 1997.
Polat, Selahaddin. “Hadislerin Kur’ân’a Arzının Problemleri” Sünnetin Dindeki Yeri. İstanbul: Ensar Neşriyat, 1998.
Sâfî Luay. İ‘mâlu’l-‘akl. Dımaşk: Dâru’l-fikr, 1998.
Semah Bûzen. Nakdu’l-metni’l-hadisî ‘inde’l-İmâmi’ş-Şâfiî. Kusantine: Câmiatu’l-Emîr Abdulkadir- Külliyetu Usûli’d-din, 1434.
Serahsî, Muhammed b. Ahmed Şemsü’l-eimme. Usûlu’s-Serahsî. Bey- rut: Dâru’l-ma‘rife, t.y.
Sübkî, Takıyyüddîn Alî b. Abdilkâfî. Ma‘na kavli’l-İmâmi’l-Muttalibî izâ sahha’l-hadisu fe huve mezhebî. Thk. Muhammed Halife Kiylânî. Ka- hire: Muessesetu Kurtuba, t.y.
Şâfiî, Muhammed b. İdrîs. Er-Risâle. Thk. Ahmed Şâkir. Mısır: Mekte- betu’l-Halebî, 1940.
Şâfiî, Muhammed b. İdrîs. El-Üm. Beyrut: Dâru’l-ma‘rife. 1990.
Şâfiî, Muhammed b. İdrîs. Kitabu Cimâu’l-İlm. Thk. A. Muhammed Şa- kir. Mısır: Matbaatu’l-Meârif, 1940.
Şâfiî, Muhammed b. İdrîs. İhtilafu’l-hadîs. Thk. Muhammed Abdulaziz. 2. Baskı. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, 2008.
Şâtıbî, Ebû İshâk İbrâhîm b. Mûsâ. El-Muvafâkât. Thk. Meşhûr b. Sel- man, y.y.: Dâru İbn Affân, 1997.
Yiğit, Metin. Ebû Hanîfe Usûl Anlayışında Sünnet. İstanbul: İz Yayıncı- lık, 2009.
Zerkeşî, Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır. El-İcâbe fimâ istedrekethu Âişe ale’s-Sahâbe. Thk. Saîd Afganî. 2.baskı. Beyrut: el-Mektebu’l-İslâmî, 1970.