ELMALILI M. HAMDİ YAZIR'IN İLMÎ TEFSİR ANLAYIŞI

Elmalılı, tefsirinde felsefî meselelere ve ilmi tefsirörneklerine çokça yer vermiştir. Aklî bir zaruretolmadıkça ayetleri önce zahiri manada anlamayaçaba göstermiştir. Tefsirine ilmî ve felsefî açıdanbaşka tefsirlerde bulunmayacak bir hususiyetkazandırmıştır. Elmalılı merhuma göre AllahTeâlânın iki türlü ayeti vardır. Birisi varlık kitabıdiğeri de indirilmiş kitaptaki sözlü ayetlerdir. Onagöre zat ve sıfata, ilahi ahkâm ve iradelere delaletettiklerinden dolayı, bunların ikisi de ayet olarakisimlendirilmiştir. Bu iki kitap ve bu iki tür ayet,karşılıklı olarak bir diğerinin şerh ve tefsiridirler.Merhum bazı ayetleri tefsir ederken Kuranın kâinatadair aydınlatmalarının çağımızın astronomi fikrininçok yükseğinde olduğunu vurgulamıştır. Kuranıniçerdiği ilmi tefsirin ümmi bir peygamberin bilmesimümkün olmayan bir mucizesi olduğunu iddiaetmiştir. Kuranın gelecekte meydana gelen, onunnüzulünden sonra açığa çıkan nice önemli ilmîmucizeleri içinde taşıdığı anlayışını benimsemiştir.Allahın kelâmını, yarattığı varlıklara bakarak, dış veiç dünyadaki ayetlerini tefekkür ederek ve inceleyerekanlamaya çalışmanın, Kuranın nazar ve tefekküremirlerinin bir gereği olduğunu kabul etmiştir

ELMALILI HAMDI YAZIR S UNDERSTANDING OF SCIENTIFIC EXEGESIS

At his commentary,Elmalili used thephilosophical issues andthe scientific commentarysamples much. Unlessthere was a rationalnecessity, he firstlyefforted to understandthe verses as an apparentmeaning. He madeavailable the scientificand philosophicalcharacteristics for hiscommentary which willnot be available in othercommentaries. Accordingto Elmalili, there are twokinds of verses of Allah:The first one is the bookof existence and the otherone is the the verbalverses in the revealedbook. To him, since theyboth signify person andattributes, the divinejudgment and will, theyare called verses. Thesetwo books and thesetwo types of verses aremutually commentary andexegesis for each other.He emphasized that theclarifications of Qur anabout universe were veryhigher than findings ofastronomy of our era. Heclaimed that the scientificexegesis which Qurancontained was a miraclethat is impossible to beknown by an unletteredprophet. He adopted theunderstanding that Quranincludes many importantscientific miracles whichoccurred in the futureand exposed after therevelation period. Heaccepted that trying tounderstand Word of Allahby looking at createdentities, contemplatingand examining Hisverses in outer and innerworld is the requirementof consideration andcontemplation orders ofthe Quran.Keywords: Elmalili,Hak Dini Kur an Dili,Concision, Miracle,Commentary, Scientific commentary

PDF

___

Albayrak, Halis, Elmalılı M. Hamdi Yazırın Tefsir Anlayışı, Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır Sempozy umu, 4-6 Eylül 1991, 1993.
Albayrak, İsmail, Klasik Modernizmde Kurana Yaklaşımlar, Ensar Neşriyat, İstan- bul 2004.
Bolay, Süleyman Hayri, Bir Filozof Müfessir, M. Hamdi Yazır, Milli Eğitim ve Kültür, yıl 4, sayı 15, Mayıs 1982, Ankara 1982.
Cerrahoğlu, İsmail, Tef sir Tarihi, DİB Yayınları, Ankara 1988.
Ersöz, İsmet, Elmalılı Hamdi Yazır ve Tefsirinin Özellikleri, Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır Sempozy umu, 4-6 Eylül 1991, 1993.
el-Gazzâlî, Ebu Hamid Muhammed, Cevâhirul-Kuran, Darul-Fikril-Lübnanî, Beyrut 1992.
_________, el-Kıstâsul-müstakim, el-Matbaatul-İlmiyye, Dımeşk, 1993.
_________, İhyâ ulûmid-dîn, Dâru Nehru Nil, Mısır, t.y.
_________, Munkız mined-dalâl, (Mecmûatu resâilil-İmâm Gazzâlî içinde), Darul-Fikr, 1996.
_________, Tehâf ütül-f elâsif e, thk. Süleyman Dünya, Darul-Maarif, Kahire, VII. Bsk, t.y.
Güven, Mustafa, Elmalılı Muhammed Hamdi Yazırın Tefsir Anlayışındaki Mo- dernlik Unsurları ve Bu Bağlamda Muhammed Abduha Yönelttiği Eleştiriler -Fîl Sûresi Örneği-, EKEV Akademi Dergisi, 2015, cilt: XIX, sayı: 61.
el-Hulî, Emin, Kuran Tef sirinde Yeni Bir Metod, çev: Mevlüt Güngör, Kuran Kitaplığı, İstanbul 1995.
Jansen, J. J. G. Kurana Bilimsel Filoloj ik Pratik Yaklaşımlar, çev. Halilrahman Açar, Fecr Yayınevi, Ankara 1993.
Kırca, Celal, Kuran-ı Kerim ve Modern İlimler, Marifet Yayınları, İstanbul 1981.
Özel, Recep Orhan, Elmalılı Hamdi Yazırın Bilimsel Tefsir Anlayışı, Osmanlı Toplumunda Kuran Kültürü ve Tef sir Çalışmaları -II-, 2013.
Paul Janet Gabriel Seailles, Metalib ve Mezahib, çev: Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Eser Neşriyat, İstanbul 1978.
Yazır, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dini Kuran Dili, Eser Neşriyat, İstanbul, t.y.
_________, Meşrutiyetten Cumhuriyete Makaleler, haz: A. Cüneyd Köksal, Murat Kaya, Klasik Yayınları, II. Baskı, İstanbul 2013.
ez-Zehebî, Muhammed Hüseyin, et-Tef sir vel-müf essirûn, Mektebetu Vehbe, KaHhire 1989.
ez-Zerkani Abdulazim, Menahilul-İrf an, Dârul-Fikr, Beyrut 1988.