Bâkî Dîvânı’nda Bahâriyye

Baharı konu edinen manzumeler olan bahâriyyeler klasik Türk edebiyatında rağbet gören türlerin başında gelmektedir. Baharın güzellikleri, doğanın yeniden canlanışı, insanlarda doğanın yenilenmesiyle paralel olarak ortaya çıkan mutluluk ve ferahlama, bunun sonucu olarak kurulan eğlence meclisleri bahâriyyelerde zengin hayaller ve benzetmelerle tasvir edilmiştir. Klasik Türk edebiyatının en büyük şairlerinden biri olarak kabul edilen Bâkî de bahâriyye türünde şiirler yazmıştır. Çoğu klasik şairin aksine tevhit, münacat, na't gibi türlerde eser vermeyen Bâkî şiirlerinde daha çok aşk, şarap, eğlence meclisleri gibi hayatın tadını çıkarmaya yönelik konular işlemiştir. Bu nedenle içerik olarak şairin edebi kişiliğine oldukça uygun olması dolayısıyla Bâkî pek çok bahâriyye yazmıştır. Çalışmada Bâkî'nin divanında yer alan kasidelerin teşbib bölümleri ve gazeller incelenmiş, bunlardan bahâriyye hususiyetleri taşıyanlar tespit edilip incelenmiştir. Bahâriyyeye benzeyen ancak konu bütünlüğünün bulunmaması ya da şiirdeki esas konunun bahar olmaması gibi nedenlerle bahâriyye türüne dâhil edilmeyen şiirlere ise değinilmiş

Bahariyye in Baki’s Divan

Bahariyyes which are about springtime are among themost popular literary genres in classical Turkish literature.The beauties of spring, the revitalization of nature, the happinessand refreshing that emerged in parallel with therenewal of nature in humans and the entertainment gatheringswhich are formed as a result of this, have been portrayedby using rich images and metaphors in bahâriyyes.Being considered as one of the greatest poets of classicalTurkish literature, Baki also wrote poems in the literarygenre of bahariyye. Contrary to most classical poets, Bakiwho had never written poems in tevhit, münacat and na’tgenres -which are religious genres- mostly treated thesubjects of love, wine, entertainment gatherings, the enjoymentof life in his works. For this reason, as its contentbeing quite suitable for Baki’s literary persona, he haswritten many bahariyye poems.In this study, teşbib sections of kasides and all gazels areexamined and the ones that can be considered as bahariyyesare identified and examined. The poems that resembledbahariyyes but not included in the study for variousreasons are also mentioned.

___

  • AKKUŞ, Metin (2006), Klasik Türk Şiirinin Anlam Dünyası: Edebi Türler ve Tarzlar, Erzurum: Fenomen Yay.
  • AYDEMİR, Yaşar (2002), “Türk Edebiyatında Kaside”, Bilig, XXII, 133-168.
  • BATİSLAM, Dilek H. (2003), “Divan Şiirinde Hazan”, Diriözler Armağanı: Prof.Dr. Meserret Diriöz ve Haydar Ali Diriöz Hatıra Kitabı, Ankara: Bizim Büro Basımevi, 155-174.
  • KESİK, Beyhan (2001), “Bâkî’nin Kasideleri’nde İlkbahar Tasvirleri”, Türk Kültürü 39, S. 460, 492-502.
  • KÜÇÜK, Sabahattin (2011), Bâkî Dîvânı, Ankara: TDK Yay.
  • ONAY, Ahmet Talat (2009), Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı, haz. Cemal Kurnaz, İstanbul: H Yay.
  • MUM, Cafer (2006), “Divan Şiirinde Hazâniye ve Bâkî’nin Hazâniyesi”, Türkiyat Araştırmaları, IV, 127-151.
  • TİMURTAŞ, Faruk Kadri (1987), Baki Divanı’ndan Seçmeler, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
  • YEKBAŞ, Hakan (2009), “Tırnakçı-zâde Mehmed Sa’îd Zîver Bey ve Mensur Şitâiyyesi”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, III, 147-184.