YEZİDİLERDE DİNİ TEŞKİLATLANMANIN SOSYAL HAYATA YANSIMALARI (BATMAN-BEŞİRİ ÖRNEĞİ)

Mezopotamya halklarından olan Yezidilerin, artan göçlerle giderek sayılarıazalmıştır. Anavatanlarında kalanların bir kısmı Türkiye’de yaşamayadevam etmektedir. Yezidilerin Türkiye’de yaşadığı şehirlerden biri deBatman’dır. Bu çalışmada, Batman Beşiri örneğinden hareketle Yezidi toplumundakidin referanslı yapılanmalar ele alınmıştır. Göç ile beraber sayıları birhayli azalmasına rağmen kendi inanç ve kültürlerini korumaya çalışan buradakiYezidilerin dini yapılarının sosyal hayata yansımalarının incelenmesi, budini grubun tanınması açısından önem arz etmektedir. Yezidiler, kendi içlerindedin adamları ve müridler olarak iki temel sınıfa ayrılmıştır. Kast sisteminebenzer bu yapı, Yezidilerin sosyal hayatı üzerinde önemli etkiler bırakmıştır.Örneğin, toplumsal kastlar arasında evlilik kesinlikle yasaklanmıştır. Diğertaraftan, Mürid kastında olan ve Yezidi toplumunda en geniş tabakayı oluşturansıradan halk, din adamları kastına karşı ekonomik olarak sorumludur. Buve buna benzer konuların ele alındığı ve bir saha çalışması olan bu makale,Yezidilerdeki dini teşkilatlanmanın onların sosyal hayatına yansıması üzerindedurmuştur. İki kısımdan oluşan bu çalışmada önce Yezidilikteki kastlar vebunların alt teşkilatlanmaları ve daha sonra da bu kastların sosyal hayata yansımalarıele alınmıştır. Ekler kısmında da Yezidi köylerinde çekilen fotoğraflarayer verilmiştir. Araştırma kapsamında temel olarak derinlemesine mülakattekniği kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yezidilik, Dini Teşkilatlanma, Kast Sistemi, Din Adamları

The Reflections of Religious Organization to Social Life in Yezidis (The Sample of Batman-Beşiri)

The numbers of Yezidis, who are Mesopotamian peoples, have beengradually decreasing with the increasing immigration. Some of there mains intheir homeland continue to live in Turkey. One of the cities where theYezidis livein Turkey is Batman. In this study, religion-referenced constructions in Yezidisociety were examined with the example of Batman -Beşiri. An examination ofthe religious reflection of the Yezidis of Turkey, which is trying to protect theirown beliefs and cultures despite the decrease in numbers with migration, isimportant for the recognition of this religious group. Yezidi society is dividedinto two basic classes as Reverends and Murids (disciples).This structure,similar to the caste system, has had a significant impact on the Yezidis' sociallife. For example, marriage among social caste is strictly forbidden. On theother hand, the ordinary people who are in the caste of Murid and constitutethe largest group in the Yezidi society are also economically responsible forthe caste of the Reverends. This article, which is a field study, focuses onthe reflection of religious organizations in theYezidis into their social life.In this study consisting of two parts, first the caste in Yezidism and theirsuborganizations, and then the reflections of these castes on the social life arediscussed. Photographs taken in Yezidi villages are included in the appendix.In-depth interviewing technique was used as the basis of the research.

Keywords:

Yezidism, Religious Organization, Caste, Reverends,

PDF

___

Akça, M. (2006). Yezidiler, İnanç Esasları ve Ritüelleri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Alkut, S. B. (2013). Melek Tavusun Halkı Yezidiler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Aydemir, S. (2010). Küresel Dünyada Küçük Dini Grupların Varoluşsal Sorunları ve Entegrasyonal Asimilasyonu: Yezidiler Örneği. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi , 15 (24), 7-32
• Bilge, M. (2002). Yezidiler, Ankara: Kalan Yayınları.
• Bozan, M. (2012). Şeyh 'Adî'siz Yezidilik: Yezidilerin 'Adî b. Müsafir Algısında Yaşanan Farklılaşmalar. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 53 (2), 23-41.
• Çelik, Ş. (2011). Yezidilerin Yaşam Pratikleri ve Kimlik Algısı. Mukaddime (4), 159-173
• Guest, J. S. (2012). Yezidilik Tarihi –Melekê Tawus ve Mıshefa Reş'in İzinde- (3 b.). (İ. Bingöl, Çev.) İstanbul: Avesta Basın Yayın.
• Kerçin, Y. (2015). Tarihsel ve Kültürel Boyutlarıyla Yezidilik (İdil Midyat Örneği). Şırnak: Şırnak Üniversitesi SBE.
• Kreyenbroek, P. G.,& Reşow, X. C. (2011). Tanrı ve Şeyh Ad Kusursuzdur- Yezidi tarihinde Kutsal Şiirler ve Dinsel Anlatılar. (İ. Bingöl, Çev.) İstanbul: Avesta Yayınları.
• Lescot, R. (2001),Yezidiler, İstanbul, Avesta Yayınları
• Okçu, D. (2007). Yezidilik ve Yezidiler. Konya: Tablet Yayınları.
• Sever, E. (2006). Yezidiler ve Yezidiliğin Kökeni. İstanbul: Berfin yayınları.
• Süvari, Ç. C, (2006) Artakalanlar (Yezidilik Örneğinde, Etnisite, Din ve Kimlik İnşası), İstanbul, E Yayınları,
• Taşğın, A. (2013). Yezidiyye. DİA İslam Ansiklopedisi , 43, 525-527.
• Turan, A. (1990). Yezidi Din Adamları. Ondokuzmayıs Ünv. İlahiyat Fak. Dergisi , 125- 133.
• Turan, A. (1988). Yezidiler. OMÜİFD , 188-199.
• Turan, A. (1991). Yezidilerin Toplumsal Yaşayışları. OMÜİFD (5), 67-89.