İSLÂM BORÇLAR HUKUKUNDA BERÂET KAVRAMI VE MEZHEPLERİN BERÂET KAVRAMI ÜZERİNDEKİ METODOLOJİK AYRILIKLARI

Bütün kusurlardan berâet şartıyla yapılan satım akdi hakkında ihtilaf yaşayan fıkıh mezhepleri, farklı neticelere ulaşmışlardır. Hanefîler, bu akdin bütün yönleriyle sahih olacağı, Hanbelîler de aksine bu şartla kurulan bir akdin hiçbir şekilde sahih olamayacağı görüşüne ulaşmışlardır. Mâlikîler akdin sadece kölelerde geçerli olacağı, Şâfiîler de köleler ve hayvanlar yani canlılarda geçerli olacağı görüşüne sahip olmuşlardır. Hanefîler konu hakkındaki görüşlerini, akit nazariyesi üzerine bina etmişlerdir. Mâlikîler, berâet hakkındaki rivayetin zâhiri anlamından hareket etmişlerdir. Şâfiîler ise, rivâyetin anlamında yer alan illetin tespitinden hareketle kıyâs işlemini kullanmışlardır. Hanbelîlerde, ihtilaf halindeki sahabenin kavillerinin artık delil teşkil etmeyeceği anlayışı belirleyici olmuştur. Bu makalede, kusurlardan berâet şartıyla satım akdi konusu hakkındaki tartışmalardan hareketle, mezheplerin usûl anlayışlarının, fer’î meselelerin çözümlenmesindeki etkisini tespit etmeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler:

Berâet, kusur, bey’, köle, fıkıh mezhepleri.

The Term Barae in Islamic Lawvs of Obligation And Methodological Variances of Mazhabs on The Term Barae

Fiqh sects who live controversy about sales contract on condition of absolution from all faults have reached different results. Hanafi sect concluded that this contract will be valid entirely, while on the contrary Hanbeli asserted that the contract which was made on this basis will never be valid in any terms. Maliki sect have the opinion that the contract will only be valid for the slaves while Shafii sect thinks that it will be valid for the slaves and animal, in other words for the living beings. Hanafi people built their view on the issue on contract theory. Maliki people act through the apparent meaning of narration about absolution. Shafii people used the method of comparison from the detection of illness included in the meaning of narration. For Hanbeli people, it was determined that the words of companion who are in the event of conflict would not provide evidence. In this study, from the point of discussions about sales contract on condition of absolution from faults, we determined the effect of procedures of sects on solution of accessory issues.

Keywords:

Barae, fault, sale, slave, fiqh mazhabs.,

PDF

___

• Âbî, Sâlih b. Abdussemî’ el-Ezherî (1335). es-Semerû’d-dânî şerhu Risâleti İbn Ebî Zeyd el-Kayrevânî. Beyrut: el-Mektebetu’s-sekâfe. • Apaydın, Yunus (2000). İbrâ, DİA, XXI, 263-266. • Aynî, Bedrüddîn (2000). el-Binâye, thk. Eymen Sâlih Şabân, I-XIII. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye. • Bâbertî, Muhammed b. Muhammed Ekmeluddîn(2012). el-İnâye (Fethu’l-kadîr ile), I-X. Beyrut: Dâru’l-Fikr. • Bardakoğlu, Ali (1992). Berâet, DİA, V, 470-471. • Beğavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin b. Mesûd (1983). Şerhu’s-sünne, thk. Şuayb el-Arnavut/Muhammed Züheyr eş-Şâvîş, I-XV. Beyrut: el-Mektebu’l-İslâmî. • __________ (1997). et-Tehzîb, thk. A. A. Abdulmevcûd/A. M. Muavvad, I-VIII. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye. • Behûtî, Mansûr b. Yûnus (1993). Dekâiku Ûlî’n-nuhâ, I-III. Beyrut: Âlemu’l-kutub. • __________ (1994). er-Ravdu’l-murbi’ bi-şerhi Zâdi’l-müstakni’, I-II. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye. • __________ (2000). Keşşâfu’l-kinâ’ ani’l-İknâ’, thk. komisyon, I-XV. Suudi Arabistan: Vezâretu’l-Adl. • Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. el-Hüseyin (1989). es-Sunenu’s-sağîr, (thk. Abdulmu’tî E. Kalacî). I-IV. Karaçi: ed-Dirâsâtu’l-İslâmiyye. • __________ (1991). Marifetu’s-sunen ve’l-âsâr (thk. Abdulmu’tî E. Kalacî). I-XV. Karaçi: ed-Dirâsâtu’l-İslâmiyye. • __________ (2003). es-Sunenu’l-kübrâ (thk. Muhammed Abdulkadir Atâ), I-X. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye.