207105

Toplumdaki Kadın Algısına Katkısı Açısından Diyanet İşleri Başkanlığı Kur’an Kursları Programına Yönelik Öneriler

Geçmişten günümüze Müslüman toplumlara bakıldığında İslam dininin kadına verdiği önemin somut örneklerini görmek rahatlıkla mümkündür. Ancak bu önemin gösterilmediği tersi örnekler bulmak da mümkündür. Olumsuz örnekleri azaltmak hatta yok edebilmek için, kadına yönelik olumsuz tutum ve davranışlara neden olan etkenleri tespit etmek önemlidir. Sahip olduğumuz kültür, din anlayışı, geleneklerimiz vb. pek çok şey toplumdaki kadın algısının oluşmasına olumlu ya da olumsuz katkıda bulunabilir. Bu konuda toplumun kültürü, gelenekleri ve din anlayışı bir özeleştiri süzgecinden geçirilir ise nelerin olumsuz kadın algısına neden olabileceği tespit edilebilir. Örneğin toplumun sahip olduğu dinen doğru sanılan yanlışlarla şekillenmiş bir din anlayışı, olumsuz kadın algısının oluşmasının nedenlerinden biri olabilir. Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB), Türkiye’de Müslümanları din hakkında doğru bir şekilde bilgilendirmek ve varsa dini konulardaki yanlış bilgilerini düzeltmekle görevlidir. DİB’in en yaygın faaliyetlerinden biri, Kur’an Kursları’dır. Bu kurslara katılan kursiyerlerin neredeyse tamamını kadınlar oluşturmaktadır. Dolayısıyla DİB toplumdaki kadınlara ulaşmak konusunda önemli bir imkâna sahiptir. Bu sebepten bu çalışmada DİB’in Kur’an kurslarında uygulamakta olduğu İhtiyaç Odaklı Öğretim Programları esas alınmış; toplumdaki kadın algısına katkısı açısından bu programın amaçları ve içeriği incelenmiş ve programa yönelik tespit ve öneriler sunulmuştur. Programın genel amaçlarında, doğru bir kadın algısı oluşturmaya yönelik bir amaca yer verilmediği görülmüştür. Bu sebeple, programda, toplumdaki kadın algısına olumlu katkı sağlama amacına yönelik bazı özel amaçların gözetilmesi önerilmiştir. İçerik açısından programdaki itikat, ibadet, siyer, ahlak ana konuları altında yer alan her bir konu, Dinim İslam kitabı esas alınarak incelenmiştir. Kitabın konuları ele alış biçimi açısından kadın algısına doğrudan veya dolaylı olarak sağladığı katkı tespit edilmiş, bazı konularda eksik görülen hususların eklenmesi önerilmiştir. Bu öneriler arasında, programa İslam ve Kadın adlı bir ünitenin eklenmesi de vardır. Çünkü bu ünite aracılığıyla kursiyerlerin;1. İslam dinine göre kadının konumu, hak ve sorumlulukları hakkındaki bilgileri öğrenme ihtiyaçları karşılanabilir,2. Kadınlarla ilgili toplumda yaygın, dinen doğru olduğu sanılan yanlış bilgileri düzeltmelerine rehberlik edilebilir. Söz konusu ünitenin konu başlıkları yanında kursiyerlerin açık, kesin ve başarabilecekleri kazanımlar da önerilmiştir. Bu çalışmada yer verilen ünite önerisinin, bu alanda tartışılması, geliştirilmesi, içeriğinin genişliği göz önüne alınarak ayrı bir program olarak hazırlanmasına öncülük edebilmesi umulur.

Anahtar Kelimeler:

İslam ve Kadın Algısı, Diyanet İşleri Başkanlığı

A Program Proposal for The Quran Courses of The Presideny of Religious Affairs in Terms of Its Contribution to The Perception Towards Woman in Society

When we look at Muslim societies in the past to the present, it is quite possible to see embodiments that attach importance to woman in Islam. However, it is also possible to find antagonistic examples in that society. In order to eradicate these negative examples, it is important to identify the factors that lead to these adverse attitudes and behaviors towards woman. Societies’ culture, religious understanding, and traditions can contribute positively or negatively to the formation of perception towards woman in a society. If we were to criticise societies’ culture, religious understanding, and traditions regarding this topic, we can identify which factors cause these negative conceptions towards woman. For instance, a religious understanding formed with incorrect thinking according to the religion could be a reason for this formation of negative conception towards woman. The Presidency of Religious Affairs (PRA) is responsbile for informing the Muslims correctly about the religion and rectifying any misinformation on religion in Turkey, if the need presents itself. One of the most common activities of PRA is providing Quran learning courses. Trainees attending these courses are mostly woman. Therefore, PRA has an opportunity to reach women in the community. Accordingly, this study is based on a Needs-oriented Teaching Program implementation in PRA’s Quran courses. Firstly, it examines the purposes and content of this programs in terms of its contribution towards the perception of woman in the community. Secondly, it presents the findings and recommendations for the program.The general objective of this program is to create the correct perception of woman. Thus, it has been recommended to take into account some special objectives for contributing positively to the perception related to woman in society. The core topics of the program such as belief, worship, ethics, and siyar (the life of the Prophet Muhammed) have been examined on the basis of the book called ‘My Religion is Islam’ in terms of its content. It outlines the book’s contribution to the perception of women directly or indirectly in terms of its handling of topics and it suggests the addition of some issues that are lacking thereof. The proposal for this program includes the addition of a unit called 'Islam and Woman'. In this manner, through this program,1. Trainees’ learning needs about the woman’s status, rights and responsibilities according to Islam can be met.2. It can guide trainees to rectify the false information that is thought to be true according to the religion and commonly accepted in the society. Furthermore, it offers titles of the unit topics and clear and concise learning outcomes that trainees can achieve. The purpose of this study to able to initiate the discussion about the proposal of adding a unit and its improvement as a separate program by considering the extent of its content

Keywords:

Islam and the Perception of Woman, Presidency of Religious Affairs,

PDF

___

• Akdemir, Salih (1997). “Tarih Boyunca ve Kur’an-ı Kerim’de Kadın”. İslami Araştırmalar. C. 10, S. 4: 249-258.
• Akkaya, Nejla (1997). “İslam Hukuku’nda Kadının Siyasi Hakları”. İslami Araştırmalar. C. 10, S. 4: 228-240.
• Aktaş, Cihan (1997). “Kadının Toplumsallaşması ve Fitne”. İslami Araştırmalar. C.10, S.4: 241-248.
• Atay, Hüseyin (1995). Kuran’a Göre Araştırmalar I-III. Ankara: Atay Yayıncılık. 2. Baskı.
• Ateş, Ali Osman (2000). Hadis Temelli Kalıp Yargılarda Kadın. İstanbul: Beyan.
• Bayındır, Abdülaziz (2011). Kur’an Işığında Doğru Bildiğimiz Yanlışlar. İstanbul: Süleymaniye Vakfı Yayınları. 4. Baskı.
• Beşer, Faruk (1991). Kadının Çalışması Sosyal Güvenliği ve İslam. İstanbul:.Seha Yayıncılık.
• Bilgin, Beyza (1997). “İslam’da ve Türkiye’de Kadınlar”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. C.36: 29-43.
• Coşkun, Selçuk (2006). “Yetişkin Eğitimi Bağlamında Hz. Peygamber’in Kadınları Eğitim Siyaseti”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. S.26: 75-93
• Davudoğlu, Ahmed (1983). Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi. İstanbul: Sönmez.
• Davudoğlu, Ahmed (1983). Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi. İstanbul: Sönmez.
• Diyanet İşleri Başkanlığı. (2013). Cami Kadın ve Aile. Ankara: DİB Yayınları.
• DİB Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun (1965) T.C. Resmi Gazete. 12038. 2 Temmuz 1965.
• DİB (2012). İhtiyaç Odaklı Kur’an Kursları Öğretim Programları. Ankara. http://www2.diyanet.gov.tr/EgitimHizmetleriGenelMudurlugu/Sayfalar/KuranKursuOgretimProgrami.aspx (12.02.2016)
• DİB (2015) 2015-16 Eğitim Öğretim Yılı Kur’an Kursları Uygulama Esasları. Ankara.http://www2.diyanet.gov.tr/EgitimHizmetleriGenelMudurlugu/Documents/uygulama%20esaslar%C4%B12015-2016.pdf. (29/01/2016)
• DİB (2014). Dinim İslam. [Elektronik Versiyon] Ankara. http://www2.diyanet.gov.tr/EgitimHizmetleriGenelMudurlugu/Materyaller/dinim-islam.pdf
• DİB (2015a). Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi Konusunda Görüş ve Yaklaşımları. Ankara: DİB Yayınları.
• DİB (2011). Kadın ve Aile Yazıları. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• El-Buhari, (1988). Sahih- Buhari ve Tercemesi. Çev. Mehmed Sofuoğlu. C. 1-16. İstanbul: Ötüken.
• El-Gannuşi, Raşid (2011). Kur’an ve Yaşam Arasında Kadın. İstanbul: Mana Yayınları.
• Eren, Mehmet (2003). “Kadınların Hadis İlmine Katkıları”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. S. 1: 83-110.
• Esed, Muhammed (1996). Kur’an Mesajı Meal-Tefsir. C.1: 144, Ankara: İşaret Yayınları.
• FazlurRahman (1990). “İslami Çağdaşlaşma: Alanı, Metodu ve Alternatifleri”. Çev. Bekir Demirkol. İslami Araştırmalar (FazlurRahman Özel Sayısı). C. 4, S.4: 311-320.
• Fidan, Hafsa (2008). Değişen Dünyada Kadın. Ankara: DİB Yayınları.
• Güler, İlhami (1997). “Kur’an’da Kadın-Erkek Eşitsizliğinin Temelleri”. İslami Araştırmalar. C. 10, S. 4: 296-303.
• Hamidullah, Muhammed (1980). İslam Peygamberi. Çev. Salih Tuğ. İstanbul: İrfan Yayınevi.
• Hatemi, Hüseyin (1999). Kadının Çıkış Yolu İlahi Hikmette Kadın. Ankara: Birleşik Yayıncılık.
• Hatipoğlu, Mehmet S. (1997). “İslam’ın Kadına Bakışı”. İslami Araştırmalar. C. 10, S. 4: 223-227.
• İbn Manzur (1970). Lisanu’l-Arabi’l-Muhit. Beyrut: Daru Lisani’i-Arab.
• İlke İlim Kültür ve Dayanışma Derneği. (2009). Geçmişten Günümüze Kadınların İslam Kültür ve Medeniyetine Katkıları Konferansı. Ankara: İLKDER.
• Kırbaşoğlu, Mehmet Hayri (1997). “Kadın Konusunda Kur’an’a Yöneltilen Başlıca Eleştiriler”. İslami Araştırmalar. C.10, S. 4: 259-270.
• Koç, Ahmet (2001). “Diyanet İşleri Başkanlığı ve Yaygın Din Eğitimi”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi. C.8: 139-170.
• Muhsin, Amine Wadud. (1993). Qur’an and Woman. Kuala Lumpur: Percetaken Direct Art. Second İmpression.
• Okuyan, Mehmet (2007). “Kadına Yönelik Şiddete Kur’an’ın Bakışı”. On Dokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. S. 23: 93-134.
• Özaydınlık, Kevser (2014). “Toplumsal Cinsiyet Temelinde Türkiye’de Kadın ve Eğitim”. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. S. 33: 93-112
• Paçacı, Mehmet (2010). “Çağdaşçı “Kur’an’da Kadın” Yorumunun Eleştirisi”. Tarihten Günümüze Kur’an’a Yaklaşımlar. Ed. Bilal Gökkır, Necdet Yılmaz, Ömer Kara, Muhammed Abay, Necmettin Gökkır İstanbul: İlim Yayma Vakfı: 559-585.
• Şefkatli Tuksal, Hidayet (2000). Kadın Karşıtı Söylemin İslam Geleneğindeki İzdüşümleri. Ankara: Kitabiyât.
• Şeriati, Ali (2013.) Kadın (Fatıma Fatıma’dır). Ankara: Fecr.
• Şahin, Semiha, Şahin Mustafa, Çek, Fatma ve Oklay, Erdem (2011). “Türkiye’de Kadın Konulu Tezler Üzerinde Bir Değerlendirme”. E-Journal of New World Sciences Academy. Volume: 4. Number: 4. Article Number: 1C0449: 2413-2424. https://www.academia.edu/3071705/T%C3%BCrkiyede_Kad%C4%B1n_Konulu_Tezler_%C3%9Czerine_Bir_De%C4%9Ferlendirme (30/01/2016)
• Toker, İhsan (2007). “Kadınların Peygamber Algısı Müslüman Kadınlar ve Hz. Muhammed”. Usûl İslam Araştırmaları. S. 7: 137-156.
• Tosun, Cemal. (1993). Din ve Kimlik. Ankara: Diyanet Yayınları.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) (2014). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veri Tabanı. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr (10 Şubat 2016)
• Ünal, İsmail Hakkı (2012). 40 Hadis, 40 Yorum. Ankara: DİB Yayınları.
• Yasdıman, Hakkı Şah (2005). “Kadının İslam Geleneğindeki yeri ve Konumunda Yahudi-Hristiyan Kültürünün Etkilerinden Bazı Örnekler”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. S.14: 59-94.
• Yasdıman, Hakkı Şah (2011). “Yılan, Havva, Âdem Arasında Geçen Olaylara İslam ve Yahudiliğin Bakışı”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. S. XXXIV: 9-35.
• Yılmaz, Hüseyin (2007). “Hz. Peygamber’in Döneminden Günümüze Kadınlar ve Cami Eğitimi”. Değerler Eğitimi Dergisi. C.5, S.14: 107-130.