Kadın Sağlığı ve Üreme Hakları Bağlamında Doğurganlık

Gebelik ve doğum kadınlar açısından önemli sağlık sorunlarına ve ölümlere yol açabilen bir özellik olduğu kadar kadının toplumsal yaşama katılımını da önemli derecede etkileyen bir süreçtir. Kadınların doğurganlık düzeyinin az veya fazla olması aynı zamanda nüfusun niceliğini ve niteliğini etkileyen bir faktördür. Nüfusun büyüklüğü, artışı, azalışı ve yapısı, bu yüzden, toplumsal yapıyla ilişkili politik ve ekonomik tartışmaların konusu olagelmiştir; öyle ki, bazı görüşler nüfusla ilgili sorunları toplumsal sorunların temel nedenleri arasında tanımlamaktadırlar. Sonuçta, doğurganlığı azaltmaya veya artırmaya yönelik çeşitli müdahaleler ortaya çıkmaktadır. Kadının ve kadınla erkeğin ortak kararı çerçevesinde eşlerin, kendi doğurganlıkları ve bununla ilişkili diğer süreçler hakkında özgür seçimlerini yapma hakları olarak tanımlanabilecek olan üreme hakları yaklaşımı, hem nüfusun azaltılması hem de artırılması yönündeki devlet politikalarının dışında, yaşam biçimi ve tercihler konusundaki farklılıklara duyarlı bir çerçeve ortaya koyar. Bu çerçevede devletin rolü bütün bu farklılıkların yaşama yansıtılması için destekleyici koşulların sağlanması ve uygun sağlık hizmetlerinin sunulması olarak yeniden tanımlanır.

Anahtar Kelimeler:

Kadın Sağlığı, Kadın Hakları, Üreme Hakları, Nüfus Politikaları

Fertility in the Context of Women’s Health and Reproductive Rights

Pregnancy and birth cause various health problems for women and maternal deaths, as a result this; it strongly influences women’s participation and involvement in social life. Each year, 287 thousand women die due to pregnancy, birth and after-birth complications and many more women continue their lives with serious health problems and disabilities. Conversely, women’s fertility levels be it high or low, is an important factor which affects the size and quality of the population. The size, increase, decrease and the structure of population has always been subject to various political or economical debates; according to some opinions it has even been argued as a main source of social problems. Consequently, various types of interventions to increase or decrease the fertility rates of women occurred based on political, economical or cultural influence. Turkey implemented pronatalistic policies in order to increase fertility rates in the first decades of the Republican period; then, antinatalistic policies so as to decrease fertility rates between the 60’s and 90’s. Currently, in the last 15 years, pronatalistic arguments are in effect once again. Reproductive rights perspective, which can be defined as the rights of women and couples with regard to the joint decisions of men and women to decide freely on their fertility and related issues. It presents a framework which is sensitive to different choices and lifestyles, disregarding the state policies both aiming to increase or decrease the fertility rates. The role of state, in this framework, is to create the supportive conditions and proper health services for realisation of these various options.

Keywords:

Women’s Health, Women’s Rights, Reproductive Rights, Population Policies,

PDF

___

• Akın, Ayşe (2007). “Emergence of the Family Planning Program in Turkey”. The Global Family Planning Revolution, Three Decades of Population Policies and Programs. W. C.Robinson and J. A.Ross. Washington, D.C.: World Bank: 85-102.
• Akın, Ayşe, Çiğdem Esin ve Lezban Çelik (2003). “Kadının Sağlık Hakkı ve Dünya Sağlık Örgütü'nün Avrupa'da Kadın Sağlığının İyileştirilmesine Yönelik Stratejik Eylem Planı”. Toplumsal Cinsiyet, Sağlık ve Kadın. A. Akın. Ankara: Hacettepe Üniversitesi: 17-32.
• Annas , George J. (1998). "Human Rights and Health — The Universal Declaration of Human Rights at 50". New England Journal of Medicine. C.339, S.24: 1778-1781.
• Barrett, Deborah & David John Frank (1999). “Population Control for National Developement: From World Discourse to National Policies”. Constructing World Culture: International Nongovernmental Organizations Since 1875. J. Boli and G. M. Thomas. Stanford, California: Stanford University Press: 198-221.
• Birleşmiş Milletler (2015). The Millennium Development Goals Report 2015. C. Way. New York: United Nations.
• Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği (2001). Road map towards the implementation of the United Nations Millennium Declaration, Report of the Secretary-General, United Nations.
• Bongaarts, J. & S.W. Sinding (2009). "A response to critics of family planning programs." Int Perspect Sex Reprod Health.C. 35, S.1: 39-44.
• Devlet Planlama Teşkilatı (1963). Kalkınma Planı (Birinci Beş Yıl) 1963 — 1967, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı.
• Dünya Sağlık Örgütü - World Health Organization (2014). Trends in maternal mortality: 1990 to 2013. Estimates by WHO, UNICEF, UNFPA, The World Bank and the United Nations Population Division: World Health Organization.
• Erbaydar, Tuğrul (2001). "Sağlık, Kimin İçin?" Toplumbilim Dergisi. S.13: 49-58.
• Glasier, Anna, A. Metin Gülmezoglu, George P. Schmid, Claudia Garcia Moreno ve Paul F. A. Van Look (2006). "Sexual and reproductive health: a matter of life and death." The Lancet C.368, S.9547: 1595-1607.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2014). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2013. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü.
• Kanbolat, Yahya (1998). İktisaden Geri Kalmış Ülkelerde Nüfus Sorunu. Ankara: Güldikeni Yayınları.
• Kılıcer, Esad (1981). "İslamda Aile Planlaması." Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.24, S.1: 491-531.
• Koç, İsmet, Mehmet Ali Eryurt, Tuğba Adalı ve Pelin Seçkiner (2010). Türkiye'nin Demografik Dönüşümü, Doğurganlık, Aile Planlaması, Anne-Çocuk Sağlığı ve Beş Yaş Altı Ölümlerdeki Değişimler:1968-2008. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü.
• Omran, Abdel Rahim (1995). İslamda Aile Planlaması. İstanbul: Türkiye Aile Planlaması ve Sağlığı Vakfı.
• Piotrow, Phyllis T., Katherine A. Treiman, Jose G. Rimon II, Sung Hee Yun ve Benjamin V. Lozare (1994). Strategies For Family Planning Promotion. Washington: World Bank.
• Sachs, Jeffrey D. (2006). The End Of Poverty, Economic Possibilities For Our Time. New York: Penguin Books.
• Sedgh, Gilda, Susheela Singh ve Rubina Hussain (2014). "Intended and Unintended Pregnancies Worldwide in 2012 and Recent Trends." Studies in Family Planning. C.45,S.3: 301-314.
• Sezal, İhsan (2001). “Türkiye'de Eğitim ve Nüfus: Yapıla ve Etkileçimler”. Nüfus ve Kalkınma; Göç, Eğitim, Demokrasi, Yaşam Kalitesi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü: 69-95.