Nuri TUĞLU

3019

Hadis ilminde kitap esaslı sıhhat tespiti üzerine bazı mülahazalar (Hâkim en-Neysâbûrî ve ibnu's-Salâh özelinde)

Hadis tarihinde, hadisler tek tek senedlerine göre değerlendirilip sıhhatleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Tarihi süreç içinde kitaplar merkeze alınarak, nakledildikleri kitaplar dikkate alınmak suretiyle hadislerin sahihli ğinin tespit yoluna gidilmiştir. Özel- likle İmam Buhârî ve Müslimin el-Câmius-Sahih leri üzerine yapılan çalışmalar ve bu kitaplar hakkında oluşturulan otorite sonucunda, hadislerin sıhhati ile ilgili tespit ve değerlendirmeler, sınıflandırmalar yapılmıştır. Bu sürecin, Hâkim en-Neysâbûrî ile başlayıp İbnus-Salâh ile genel kabul haline dönüşt üğü anlaşılmaktadır. Her ne kadar bu genel kanaate itiraz eden âlimler olmuş ise de çok fazla dikkate alınmamıştır. Bu çalışmada söz konusu sürece ve Hâkim en-Neysâbûrî ve İbnus-Salâhın bazı görüşleri üzerine yapılan değerlendirmeler ele alınmıştır. Ayrıca sahih hadisler için yapılan, Sahîhayn merkezli derecelendirme üzerine ileri sürülen itir azlar hakkında bir değerlendirmeden sonra yeni bir sıralama tekli' ne gidil miştir. Bu sıralamanın da sıhhat derecelendirmesinden çok amel edilebilirlik derecelen dirmesi olarak görülmesi gerektiği üzerinde durulmuştur.

Some evaluations on the authenticity identi$ cation of written corpus based Hadiths in the $ eld of Hadith studies

Throughout Hadith history, authenticity of the Hadi th have been identi' ed accor- ding to their transition chains and râvîs. In other words, Hadith books, like Bukhari and Muslim etc., have become a center in this historica l time course. With the passage of the time Hadith studies, especially on such books l ike Bukhari and Muslim, have ledthat there has occurred an authority with which aut henticity and identi' cation critics of hadiths made alongside some classi' cations amon g hadiths. It is understood that this process started with Hâkim an- Neysâbûrî and h as become a common acceptance with Ibn as-Salah. Although some scholars do not ag ree on this common acceptance, their ideas are not seriously taken into considerat ion by the rest. This study deals with the considerations and assessments that have made b oth on the process and some ideas of Hâkim an- Nusâybûrî as well as Ibn as-Salâh. Aft er touching down on some critics about the hadith ranking system that is based on Sa hihayn (Bukhari and Muslim), a new hadith ranking or alignment suggestion is given . It is also mentioned that this new arrengement should be understood as validation of H adiths more than authenticity of hadiths.
PDF

___

  • • Ahmed Nâim (1982), Sahîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrid-i Sarîh Tercemesi ve !er- hi, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı yay.
  • • Aydınlı, Abdullah (2006), Hadis Istılahları Sözlüğü, İstanbul: Hadisevi.
  • • Begavî, Ebû Muhammed el-Hüseyn b. Mesûd (1407/1987), Mesâbihu’s-Sünne , thk. Yusuf Abdurrahman el-Maraşlî, Beyrut: Dâru’l-Marife.
  • • Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâil (1943), et-Târîhu’l-Kebîr , Haydara- bad.
  • • Bulkînî, Sirâcüddîn, Amr b. Raslân, Mehâsinu’l-Istılâh , thk. Aişe Abdurrahman, by: Dâru’l-Meârif
  • • Çakın, Kamil (1997), “Buhârî’nin Otorite Kazanma Süreci”, İslami Araştırmalar Dergisi , C. X, s. 1-2-3-4, ss. 100-109.
  • • Dârimî, Abdullah b. Abdirrahman (1992), Sünen, İstanbul: Çağrı yay.
  • • Dehlevî, $ah Veliyyullah (1994), Huccetullâhi’l-Bâliğa , trc. Mehmet Erdoğan, İstanbul: İz yay.
  • • Ebû Bekir Muhammed b. Hasen (1985), Müşkilü’l-Hadîs ve Beyânuh , thk. Musa Muhammed Ali, Beyrut: Âlemu’l-Kütüb.
  • • Hatîb el-Bağdâdî, el-Kifâye fî İlmi’r-Rivâye, thk. İbrahim Hamdi el-Medenî, Medinetu’l-Münevvere: el-Mektebetü’l-İlmiyye.
  • • Itr, Nureddin (1979), Menhecü’n-Nakd, Beyrut: Dâru’l-Fikr.
  • • İbn Hacer, Ahmed b. Ali (1415/1994), Nüket ala İbni’s-Salâh , (II. Baskı), Riyad: Dâru’r-Râye.
  • • İbnu’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Abdurrahmân b. Ali (1376/1966), el-Mevzûât , thk. Abdurrahmân Muhammed Osman, Medine: el-Mektebetü’s-Sele' yye.
  • • İbnu’s-Salâh, Osman b. Abdirrahman eş-$ehrezûrî, Mukaddimetu İbni’s-Salâh fî Ulûmi’l-Hadis , Kahire: Mektebetü’l-Mütenebbî.
  • • İbnus-Semânî, Ebu’l-Muzaffer Mansûr b. Muhammed (1418/1997), Kavatiu’l- Edille ş ’l-Usûl , thk. Muhammed Hasen Muhammed, (I. Baskı), Beyrut: Dâru’l- Kutubi’l-İlmiyye.
  • • Kâdı Iyâz, Ebu’l-Fadl Iyâz b. Musa el-Yahsubî, Meşâriku’l-Envâr alâ Sıhâhi’l- Âsâr , Kahire: Dâru’t-Türâs,
  • • Kasımî, Cemalüddîn (1987), Kavâidu’t-Tahdîs min Funûni’l-Hadis , thk. Muhammed Behcet el-Baytar-Muhammed Reşid Rıza, Beyrut: Dâru’n-Nefâis.
  • • Kettânî, Ebû Cafer Muhammed (1986), Risâletu’l-Mustatrefe , İstanbul: Kahraman yay.
  • • Kırbaşoğlu, M. Hayri (2006), İslâm Düşüncesinde Hadis Metodolojisi, Ankara: Ankara okulu yay.
  • • Makdisî, Ebu’l-Fadl Muhammed b. Tâhir (1323), Tezkiratül-Mevzûât, (I. Baskı), Mısır: Matbaatü’s-Saade.
  • • Makdisî, Ebu’l-Fadl Muhammed b. Tâhir (1405), el-Cem’u beyne Ricâli’s- Sahîhayn, (II. Baskı), Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye,
  • • Nevevî, Muhyiddîn Yahya b. $eref (1407/1987), et-Takrîb ve’t-Teysîr fi Süneni’l- Beşîr ve’n-Nezîr , nşr. Salah Muhammed, Beyrut:
  • • Nevevî, Muhyiddîn Yahya b. $eref, Sahîhu Müslim bi !erhi’n-Nevevî, (II. Baskı), by: el-Matbaatü’l-Mısrıyye.
  • • Neysâbûrî, Ebû Abdillah Muhammed b. Abdillah el-Hâkim, el-Medhal ilâ Kitâbi’l-İklîl , thk. Fuad Abdülmünim, İskenderiye: Dâru’d-Da’ve.
  • • Müslim, İbnu’l-Haccâc (1992), Sahih , İstanbul: Çağrı yay.
  • • Polat, Selahattin, Hadis Araştırmaları , İstanbul: İnsan yay.
  • • Râzî, Fahreddîn Muhammed b. Ömer (1400/1980), el-Mahsûl fî İlmi Usûli’l-Fıkh , thk. Taha Cabir Feyyâz, (II. Baskı), Riyâd: Camiatü’l-İmam Muhammed b. Suud.
  • • Sehâvî, $emsüddîn Muhammed b. Abdirrahmân, Fethu’l-Muğîs Şerhu Elfiyeti’l- Hadîs , thk, Ali Hüseyn Ali, by: Dâru’l-İmam et-Taberî.
  • • Subhi es-Sâlih (1986), Hadis İlimleri ve Istılahları, trc. M. Yaşar Kandemir, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı yay.
  • • Sübkî, Tâcüddin Ebû Nasr Abdülvehhâb, Tabakatü’ş-Şafiiyyeti’l-Kübrâ , thk. Ab- dülfettah Muhammed el-Hulv-M. Muhtar et-Tanâhî, by.: Dâru Ihyâu Kütübi’l- Arabiyye.
  • • Süyûtî, Celâleddîn Abdurrahman (1989), Tedrîbü’r-Râvî bi !erhi Takrîbi’n- Nevevî , Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
  • • Uğur, Müctebâ (1992), Ansiklopedik Hadis Terimleri Sözlüğü, Ankara. Türkiye Diyanet Vakfı yay.
  • • Yavuz, Yusuf $evki-Ertürk, Mustafa (1992), “Haber-i Vâhid”, DİA (Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi), İstanbul: İsam yay. XIV, ss. 349-355.
  • • Zehebî, Ebû Abdillah, $emsüddîn (1983), Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ , thk. $uayb Arnaud, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle,
  • • Zerkeşî, Bedreddin Muhammed b. Cemalüddîn (1419/1998), en-Nüket alâ Mu- kaddimeti İbn Salâh , thk. ez-Zeynelâbidîn Muhammed, Riyâd: Advâü’s-Selef.
  • • Zeylaî, Cemalüddîn Abdullah b. Yusuf, Nasbu’r-Râye fi ’l-Ehâdîsi’l-Hidâye, Beyrut: Müsesesetü’r-risâle.
Dini Araştırmalar-Cover
  • ISSN: 1301-966X
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1998
  • Yayıncı: MOTİF YAYINCILIK
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

İbn Sina'da Zorunlu Varlığın Mahiyeti Meselesi

Ali EBRAHİMZADE

Mormon Kilisesi'nde eğitim

Şahin KIZILABDULLA, Yıldız KIZILABDULLAH

Resource value of el-Burhan fî- Ulûmi l-Kur an

Bilal DELİSER

Yazılı metin-sözlü metin bağlamında Kur'an metninin mahiyeti

Fatih İBİŞ

Postmodernite, Misyonerlik ve Teolojik Etkileşim

Bayram SEVİNÇ

HZ. Yahya ile ilgili tefsir ve tarih kitaplarındaki bir rivayetin karşılaştırmalı tahlil

Mustafa BAŞ

Yazılı Metin-Sözlü Metin Bağlamında Kur'an Metninin Mahiyeti

Fatih İBİŞ

Şim'on Ben Tsemah Duran'ın ö.1444 Keşet U-Magen Adlı İslam'a Reddiyesinin Değerlendirmesi

Yasin MERAL

El-Burhan Fi Ulumi'l- Kur'an'ın Kaynak Değeri

Bilal DELİSER

Aksaray Zinciriye Medresesi

İbrahim KUTLU