Standart ve Yerel Arapçanın Tarihsel ve Filolojik Sınırları: Mısır Lehçesi Örneği

Bu makalenin temel konusu Arap lehçebilimidir. Çalışmada standart Arapçadan pek çok özellik bakımından ayrılmış olan lehçelerin tarihsel ve dilbilimsel konumu incelenmekte, dil geleneğinin lehçe olgusuna bakışı ele alınmaktadır. Makalede ayrıca bu temel çerçeveden hareketle özellikle Mısır lehçesine ilişkin tarihsel ve filolojik bazı tespitlerde bulunulmaktadır. Mısır lehçesi dışında kalan lehçeler ve Standart dilin ülkeden ülkeye değişiklik gösteren kullanım ve yapıları ise bu makalenin değil, belki başka bir araştırmanın konusudur

Anahtar Kelimeler:

Standart dil, lehçebilimi, Mısır lehçesi, iki dillilik.

The Historical and Philological Boundaries of Standart Arabic and Colloquial Arabic: Egyptian Dialect

The main topic of this article is the arabic dialectology. In the study the dialects,which have diversity from standart arabic , are being analyzed from the point of view of history and philology. Also, the language tradition's perspective to the dialect phenomenon is being handled. The article also discourses the historical and philological determinations about egyptian dialect in the sense of the above mentioned outline. The other dialects except the egyptian and the diversity of standart language between different countries may be a topic of another research but not of this article.

Keywords:

Standart Language, dialectology, egyptian dialect, bilingualism.,

PDF

___

Abbâs et-Tûnusî, Egytpian Colloquial Arabic: A Structure Reviev, Kahire, 1992. , Nusûs mütekaddime fi’l-‘ammiyyeti’l-Mısriyye, Kahire, 1981
Abbâs, et-Tûnusî-Laila Al-Sawi, An Intensive Course in Egyptian Colloquial Arabic, Ka- hire, 1990.
Abduh er-Râcihî, el-Lehecâtü’l-‘arabiyye fi’l-kırââti’l-Kur’âniyye, Riyad, 1999.
Ahmed Hassanein-Mona Kamel, Yalla-Ndardish bi-learabi: Lets Chat in Arabic, Amerikan Üniversitesi, Kahire, 1997.
Aksan, Doğan, Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim), Ankara, 2003.
Alemuddîn el-Cundî, Lehcetu’l-Kurâni’l-Kerîm beyne’l-fushâ ve lehecâti’l-kabâil, Dâru’l- ‘Ulûm, 1960.
Ali Abdülvahid el-Vâfî, Fıkhu’l-luga, Kahire, 1956.
Alî Huseyn el-Bevvâb, “el-İtbâ fi’l-luga” MMLAÜ, sayı: 30, Ürdün, Şevval–1406.
Bedrâvî Zehrân, “İzdivâciyyetü’l-luga ve darûretü resmi siyâsetin lugaviyye”, MMLA, Kahire, 1989.
Corcî Zeydan, el-Felsefetü’l-lügaviyye ve’l-elfâzü’l-‘arabiyye, Beyrut, 1904
Duberşan, Nikolay “el-Lugatu’l’Arabiyye Hârice’l-Hudûd”, el-Lugatu’l-‘arabiyye ve tahad- diyâtu’l-karni’l-hâdî ve’l-‘işrîn, Tunus, 1996.
Emir Mustafa eş-Şihâbî, el-Mustalahâtü’l-‘ilmiyye, fi’l-lugati’l-‘arabiyye fi’l-kadîm ve’l- hadîs, Dimeşk, 1988.
Ferîd Ebû Hadîd, “Mevkifu’l-lugati’l-‘arabiyyeti’l-‘ammiyye mine’l-lugati’l-‘arabiyyeti’l- fushâ, sayı: 7, MMLA, Kahire, 1953.
Fück, Johan, el-‘Arabiyye Dirâsâtun fî’l-Luga ve’l-Lehecât ve’l-Esâlîb, Arapçaya çev. Ab- dulhalim en-Neccâr, Matba‘atü’l-Kâtibi’l-‘Arabî, Kahire, 1370/ 1951.
Gündüzöz, Soner, “Klâsik ve Modern Arapçanın Tarihsel ve Filolojik Sınırları”, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı:8, Kış, 2003. , “Kur’ân’da Yerleşik Gramer Kurallarına Aykırı Dil Yapıları ve Kur’ân’ın Lehçe Haritası Üzerine Bir İnceleme I”, Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 6-7, Ankara, 2002.
Hilmî Halîl, el-Müvelled fi’l-‘arabiyye Kahire, 1954.
Huseyn Ali Mahfuz, “Takrîbü’l-‘ammiyye mine’l-fush”â, MMLA, c. XLI, Kahire, 1389.
Huseyn Mu’nis, “el-İslâm ve’t-ta‘rîb”, Târîhu’l-hadârati’l-Mısriyye, Kahire, ts.
Ivanyi, Tamas “Kad yecūz fī’ş-şi‘r: on the linguistic background of the so called poetic licences in Sībawayhi’s kitâb”, The Arabist Budapest Studies in Arabic, sayı: 3-4, Budapeşte, 1991.
İsâ İskender el-Ma‘lûf, “el-Lehcetü’l-‘ammiyye fî Lübnân ve Sûriye” Mecelletü Mecma‘i Fuâd el-evvel, Kahire, 1939.
Kampffmeyer, “Arabistan Dil: Arap Lehçeleri”, İslam Ansiklopedisi, MEB, İstanbul, 1964.
Kandîl el-Baklî, el-Mesel beyne’l-fushâ ve’l-‘ammiyye, MMLA, Kahire, Kasım-1971.
Kara, Erol, “Lehçe Bilimi ve Dil Haritaları”, Türk Dili, Ankara, 1991, Ekim II, sayı: 478.
Liddicoat, Mary-Jane - Richard Lennane-Iman Abdul Rahim, Integrated Arabic Syrian Colloquial A Functional Course Arabic, Avustralya, 1998.
Makdisî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Beşşârî, Ahsenü’t-tekasîm fî ma‘rifeti’l-ekalîm, Leiden, 1967.
Muhammed ‘Alî es-Sabbân, Hâşiyetu’s-Sabbân ‘alâ’l-Eşmûnî, Dâru İhyâ-i’l-Kutubi’l- ‘Arabiyye, ts.
Muhammed Hamase, el-Alâmetü’l-i‘râbiyye fi’l-cümle beyne’l-kadîm ve’l-hadîs, Kahire, ts.
Mustafâ Sâdık er-Râfi‘î, Târîhu âdâbi’l-‘arab, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, Beyrut, 1394-1974.
Nöldeke Th., el-Lugâtu’s-Sâmiyye, Arapçaya çev. Ramazân ‘Abduttevvâb, Dâru’n- Nahdati’l-‘Arabiyye, Kahire, ts.
Omar, Margaret K., Saudi Arabic: Urban Hijazi Dialect, Wahington, D.C., 1975.
Prochazka, S., “Kökü Dört Harekeli ve İkilemli Fiillerin Anlamsal Fonksiyonuna Dair Bazı Görüşler: Fa‘fa‘a Vezni”, çev. Nurettin Ceviz, Tömer Dil Dergisi, sayı: 53, Anka- ra, Mart-1997.
Refâil Nahle el-Yesû‘î, Garâ’ibü’l-lehceti’l-Mısriyye, Beyrut, 1964.
Reşîd Atiyye, ed-Delîl ilâ murâdifi’l-‘ammî ve’d-dahîl, Beyrut, 1898.
Sadok Masliyah, “Four Turkish Suffiex ın Iraqi Arabic:-Lı, -Lık, -Sız, and-Çı” Journal of Semitic Studies, XLI/2, Manchaster, 1996.
Saîd el-Afgânî, Tebâyünü’l-‘ammiyye ve’l-fushâ: kitâbü’l-lıgati’l-‘arabiyye, Dimeşk, 1971.
Sîbeveyh, Ebû Bişr ‘Amr b. ‘Osman b. Kanber, el-Kitâb, Bulak, 1316/1898.
Sîrâfî, Kitâbu Ahbâri’n-nahvviyyîn ve’l-Basriyyîn, Beyrut, 1936.
Suyûtî, el-İtkân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân, Beyrut, 1987. , el-Muzhir fî ‘ulûmi’l-luga ve envâ‘ihâ, nşr. M. A. Câdu’l-Mevlâ vd., Kahire, ts.
Şamil Fahri Yahya, Arapçanın Muhtelif Lehçelerinde Türkçe Unsurlar, İÜEF (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul, 1984.
Şevkî Dayf, el-Edebü’l-‘arabî el-muâsır fî Mısr, Kahire, ts.
Temmâm Hassân, el-Luga beyne’l-mi‘yâriyye ve’l-vasfiyye, Mektebetu el-Angelo el- Mısriyye, Kahire, 1958.
Ullmann, S., Devru’l-kelime fî’l-luga, çev. Kemal Bişr, Kahire, 1975.
Vardar, Berke, Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Multilingual, İstanbul, 2002.
Wehr, H. -J. W. Fück, “Arabiyya arabic language and literatüre”, The Ansiklopedia of Islam (New Edition), E. J. Brill, Leiden, 1979.
Yasir Süleyman, “Nationalism and the Arabic Language: A Historical Overview”, http://www.org/arabworld/, 1994.
Zübeydî, Tabakâtü’n-nahviyyîn ve’l-lügaviyyîn, Kahire, 1973. ×××