İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programında Vatandaşlık Eğitimi

Son iki yüzyılda vatandaşlık eğitiminin amacı, ulus-devletin varlığını devam ettirmekti. Bugün ise demokratik vatandaşlık eğitimi, artan bir ilgiyle kamusal ve akademik alanın gündemine girmiş, böylece vatandaşlık eğitiminin niteliğine daha fazla önem verilir olmuştur. Dolayısıyla çokkültürcülük, çoğulculuk, çeşitlilik ve hoşgörü gibi güncel kavramlar, geçmişin geleneksel toplum anlayışının yerini almaya başlamıştır. Bu bağlamda din eğitimi ve vatandaşlık eğitimi arasındaki ilişkinin de tüm boyutlarıyla ele alınıp incelenmesi gerekmektedir. Çünkü Türkiye’de din öğretimi programlarında vatandaşlık eğitimini doğrudan ya da dolaylı olarak ilgilendiren pek çok husus bulunmaktadır. Bu yüzden bu çalışmada biz “İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersleri Öğretim Programı”nda vatandaşlık eğitimi konusunun ne şekilde ve hangi bakış açısıyla ele alındığını incelemeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler:

Vatandaşlık Eğitimi, Din Eğitimi, ideal vatandaş

Citizenship Education in the Primary Education Program of the Course of Religious Culture and Knowledge of Ethics

In the last two centuries, the purpose of citizenship education was to maintain the existence of the nation-state. Today, however, democratic citizenship education comes into question of public and academic realms with an increased interest. Thus, it is taken heed of what must be the qualification of citizenship education. The ideas such as multiculturalism, pluralism, diversity and tolerance replace the understanding of the traditional society. In this context, the need of necessity of review the relationship between religious and citizenship education has emerged. There are many points in Turkey, that concern citizenship education directly or indirectly in religious teaching syllabus. In this essay, we will attempt to explore how and in which way the topic of citizenship education is addressed in the curriculum of Religious Culture and Knowledge of Ethics in Primary Education.

Keywords:

citizenship education, religious education, ideal citizen,

PDF

___

Akyüz, Yahya, Türk Eğitim Tarihi, Alfa Yayınları, İstanbul 2001.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Hasan and Eylem Zengin v. Turkey Davası, 2007, No: 1448/04.
Aydın, Mahmut, “Çağdaş Misyonerlik Yöntemleri ve Türkiye‟deki Misyonerlik Faaliyetleri”, Misyonerlik, Ş. Gündüz & M. Aydın, Kaknüs Yayınları, İstanbul 2002, s. 76.
Ayhan, Halis, “Cumhuriyet Dönemi Din Eğitimine Genel Bir Bakış”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Ankara 1999, Özel Sayı (Cumhuriyet'in 75. Yılına Armağan), ss. 237-254.
Caymaz, Birol, Türkiye'de Vatandaşlık, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2007.
Cebeci, Suat, Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye'de Din Eğitimi, Akçağ Yayınları, 1996.
Çelebi, İlyas (Ed.), AB Sürecinde Dini Kurumlar ve Din Eğitimi, İslami İlimler Araştırma Vakfı Tartışmalı İlmi Toplantılar Dizisi: 12, Ensar Neşriyat, İstanbul 2007.
Doğan, Recai, “1980‟e Kadar Türkiye‟de Din Öğretimi Program Anlayışları”, Din Öğretiminde Yeni Yöntem Arayışları Uluslararası Sempozyum (28-30 Mart 2001 İstanbul), MEB Yayınları, Ankara 2003, ss. 611-646.
Ergun, Mustafa, Eğitim Sosyolojisine Giriş, Ocak Yayınları, Ankara 1994.
Ertürk, Esin, Ders Kitaplarında Toplum, Yurttaşlık, Vatanseverlik ve Ekonomi Anlayışının Dönüşümü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2006.
Kaygusuz, Özlem, “Modern Türk Vatandaşlığı Kavramının Erken Öncüleri; Milli Mücadele Döneminde Ulusal Vatandaşlığın Kuruluşu”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Ankara 2005, c. LX, sayı: 2, ss.195-217.
Kaymakcan, Recep, “Türkiye'de Din Eğitimi Politikaları Üzerine Düşünceler”, EKEV, Ankara 2006, c. X, sayı: 27, ss. 21-37.
Keskiner, Emine, “Bir İnsan Hakları Meselesi Olarak Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersleri”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, İstanbul 2010, c. XXXVIII, sayı: 1, ss. 5-24.
Keyman, Fuat & Ahmet İçduygu, “Vatandaşlık, Kimlik ve Türkiye‟de Demokrasi Sorunu”, Küreselleşme, Avrupalılaşma ve Türkiye‟de Vatandaşlık, F. Keyman, & A. İçduygu (Der.), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2009, ss. 1-25.
Koç, Ahmet, “Türkiye‟de Din Eğitimi Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, İstanbul 2000, sayı: 7, ss. 277-334
Koçer, Hasan Ali, Türkiye'de Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi, MEB Yayınları, İstanbul 1991.
Milli Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü (Düz.), Din öğretiminde Yeni Yöntem Arayışları Uluslararası Sempozyum Bildiri ve Tartışmalar (28-30 Mart 2001 İstanbul), MEB Yayınları, Ankara 2003.
Milli Eğitim Bakanlığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, İlköğretim DKAB Dersi (4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu, MEB Yayınları, Ankara 2010.
Sirman, Nükhet, “Aile Yoluyla Vatandaşlığın Kuruluşu” Küreselleşme, Avrupalılaşma ve Türkiye‟de Vatandaşlık, F. Keyman, & A. İçduygu (Der.), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2009, ss. 161-196.
Şen, Furkan, Globalleşme Sürecinde Milliyetçilik Trendleri ve Ulus Devlet, Yargı Yayınevi, Ankara 2004.
Tozlu, Necmettin, Kültür ve Eğitim Tarihimizde Yabancı Okullar, Akçağ Yayınları, Ankara 1991.
Üstel, Füsun, “Makbul Vatandaş”ın Peşinde, İletişim Yayınları, İstanbul 2008. ııı