Antikçağdan günümüze bir şifa kaynağı: Zeytin ve zeytinyağının halk tıbbında kullanımı

İnsan toplumsallığının bir sonucu olarak pek çok kültürel örüntüyü de bünyesinde bar ındıran besin maddelerinin tarihsel yolculuğuna bakmak, insana ve onun kültürüne dair önemli veriler sağlar. İnsan, çağlar boyunca birçok besin maddesini sadece besin olarak tüketmemiş aynı zamanda bu besinlerin iyile ştirici özelliklerinden de yararlanm ıştır. Zeytin de ş ifa kaynağı olarak kullanılan besin maddelerinden biridir. Bu çalış mada, günümüzde Akdeniz baş ta olmak üzere dünyanın pek çok bölgesinde yaygın biçimde tedavi amaçlı kullanılan zeytin ve zeytinyağının tarihsel olarak geçirdiği evreler ve halk tıbbı aç ısından kullanım ı karş ılaştırmalı olarak de ğerlendirilmiştir.

A healing source of antiquity to the present: Usage of olive and olive oil in folk medicine

Looking at the historical journey of nutrients which embody the cultural pattern provides important data about people and their culture as a result of human sociality. Throughout the ages people have not only consumed the nutrients as mere food, but also benefited from the healing properties of these foods. Olive is one of the nutrients used as a source of both food and healing. In this study, olive and olive oils therapeutic purposes and its use in the folk medicine especially in the Mediterranean region in terms of historical phases are comparatively evaluated.

PDF

___

Aydınoğlu, Ümit- Şenol A.Kaan. 2010. Antik Çağda Anadoluda Zeytinyağı ve Şarap Üretimi Uluslararas ı Sempozyum Bildirileri, 0608 Kasım 2008, Mersin. Türkiye Kilikia Arkeolojisini Araş tırma Merkezi, İstanbul: Ege Yayınları.
Aydınoğlu, Ümit. 2009. Dağlık Kilikia Bölgesinde Antik Çağda Zeytinyağı ve Şarap Üretimi: Üretimin Arkeolojik Kanıtları. İstanbul: Ege Yayınları.
Boynudelik, Mahmut & Boynudelik, İ . Zerrin. 2008. Zeytin Kitabı - Zeytinden Zeytinyağına, İstanbul: Oğlak Yayıncılık ve Reklâmcılık.
Can, Şefik. 1994. Klasik Yunan Mitolojisi. İ stanbul: İ nkılâp Kitapevi.
Çokay, Sedef. 1998. Antik Çağda Aydınlatma Araçları , İstanbul: Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
Dalby, Andrew & Grainger Sally. 2001 Antik Çağda Yemek Kültürü Çev. Betül Avunç İstanbul: Homer Kitapevi.
Dara, Ramis. 2010. Sofralara Geldi Bahar Baharatlar- Kokulu Otlar Yerel ve Evrensel Tatlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Diamond, Jared. 2008. Tüfek Mikrop ve Çelik. çev. Ülker İnce. Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları .
Eğilmez, Mahfi. 2005. Hitit Ekonomisi. İstanbul: Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
Erdemir, Ayş egül Demirhan. 2001. Şifalı Bitkiler, Doğal İlaçlarla Geleneksel Tedaviler. İstanbul: Alfa Yayınları.
Erhat, Azra. 1993. Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Eyüboğlu, İsmet Zeki. 1977. Anadolu Halk İlaçlar ı, İstanbul: Hürriyet Yayınları .
Freedman, Paul. 2008. Yemek Damak Tadını n Tarihi. Çev. Nurettin Elhüseyni. İstanbul: Oğlak Güzel Kitaplar.
Grant, Mark. 2000. Galen on Food and Diet. London and New York: Routledge.
Güterbock, Hans G. 1968. Oil Plants in Hittite Anatolia Journal of the American Oriental Society, Vol. 88, No. 1 (Jan. - Mar., 1968), pp. 66-71.
Hehn, Victor. 2000. Zeytin Üzüm ve İncir- Kültür Tarihi ve Eskizleri. çev. Necati Aça Ankara: Dost Kitabevi Yayınları .
Jackson, Ralph 1999. Roma İ mparatorluğunda Doktorlar ve Hastalıklar çev. Şenol Mumcu, Homer Kitapevi Yayınları, İ stanbul 1999.
Kaplan, Melike. 2010. Geleneksel Tıbbın Yeniden Üretim Sürecinde Kadın-Ankara Kent Örneğinde Kuş aklararası Çalışma.Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Özdizbay, Aşkım. 2004. Eski Yunanda Tarım. İstanbul: Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları .
Ronan, A. Colin. 2003. Bilim Tarihi Dünya Kültürlerinde Bilimin Tarihi ve Gelişmesi, çev: İhsanoğlu E.& Günergun F. , Ankara: Tübitak Akademik Dizi.
Sezik, Ekrem, 1992. Türkiyede Halk İlacı Araştırmaları ve Önemi. 9. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı Kitabı, Eskişehir. s. 1-9.
Tekocak, Mehmet - Adıbelli Hüseyin. 2010. Tarsus-Sağlıklı (Bayramlı ) Köyü Sakızlıklı Mevkii Şarap ve Zeytinyağı İşlikleri Antikçağda Anadoluda Zeytinyağı ve Şarap Üretimi, Uluslararası Sempozyum Bildirileri (Ed.: Ümit Aydınoğlu-A.Kaan Şenol), Mersin 2008, s. 53-73.
Ünsal, Artun. 2011 (8. Baskı ). Ölmez Ağacın Peş inde-Türkiyede Zeytin ve Zeytinyağı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Yoder, Don, 1975, Halk Tıbbı , Folklora Doğru, (Çev. Sibel Yoğurtçuoğlu, Ayfer Gülüm), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Folklor Kulübü, Kasım-Aralı k, sayı: 43 s.31.