Türkçe ünlü formant frekans değerleri ve bu değerlere dayalı ünlü dörtgeni
Türkçedeki ünlülerin formant frekans değerlerinin belirlenmesine yönelik değişik çalışmalar mevcuttur. Bu çalışmalarda ünlülerin formant frekans değerleri farklı amaçlarla ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada Türkçe ölçünlü dil konuşu cusu kadın ve erkeklerden elde edilen formant frekans değerleri diğer çalışmalardaki değerler ile karşılaştırılarak Türkçe ölçünlü dil konuşucusu için ortalama frekans değer aralıkları ve ortalaması hesaplanacaktır.Ayrıca Türkçe ölçünlü dil ünlüleri için, elde edilen formant değerleri kullanılarak,ünlü dörtgeni ölçümsel olarak oluşturulacaktır. Ortaya çıkan ünlü dörtgeni, Türkçe üzerine yapılan çalışmalardan sadece bir tanesinde rastlanan bark değerlerine dayalı ünlü dörtgeni ile karşılaştırılacak ve formant frekans değerleri ile bark değerleri kullanımının ünlülerin ağız içinde çıkış yerleri açısından fark oluşturup oluşturmadığı incelenecektir.
Turkish vowel formants and formant based vowel quadrilateral
There are several studies that aim the calculation of formant frequency values in Turkish vowels. In these studies, vowel formant frequency values were calculated for different reasons. In this study, formant frequency range and averages for standard Turkish will be calculated by comparing the values from standard Turkish male and female speakers obtained in this study with values from the other mentioned studies.Additionally, standard Turkish vowel quadrilateral will be drawn by using theformant values obtained in this study. This vowel quadrilateral will be compared with the Bark value-based vowel quadrilateral from a study that seems to be the only Turkish vowel quadrilateral study and it will be examined if use of formant frequencies or Bark values will constitute a difference according to articulatory vowel positions within the mouth.
___
- Davutoğlu, A.Y. 2010, Standart Türkçedeki ünlülerin akustik analizi ve fonetik Altyapı.Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul.
- Kent, R. D. and Read, C. 2002, The acoustic analysis of speech. Singular/Thomson Learning.
- Kılıç, Mehmet Akif 2000, “Türkiye Türkçesindeki Ünlülerin Sesbilgisel Özellikleri”, 10.Uluslararası Türk Dilbilim Kurultayı (ICTL), 16-18 Ağustos 2000. İstanbul.
- Ladefoged, P. ve Maddieson, I. 1996, Sounds of the World’s Languages. Blackwell,Malden, MA. sf. 287.
- Ladefoged, P. 2001, Vowels and Consonants. Blackwell, Malden, MA.
- Ladefoged, P. 2003, Phonetic Data Analysis: An Introduction to Fieldwork and Instrumental Techniques. Wiley-Blackwell. sf. 131
- Moore, B.C.J. 2003, An Introduction to the psychology of hearing. London: Academic Press.
- Paul Boersma ve David Weenink 2009, Praat: doing phonetics by computer (Version 5.1.05)[Bilgiayar programı]. Alınma tarihi 1 Mayıs 2009, http://www.praat.org
- Selen, N. 1979, Söyleyiş Sesbilimi, Akustik Sesbilim ve Türkiye Türkçesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 454, 1979:21)
- Traunmüller, H. 1990, Analytical expressions for the tonotopic sensory scale. The Journal of the Acoustical Society of America, 88(1):97-100.
- Türk, O., Şayli Ö., Özsoy A. S., Arslan, L. M. 2004, Türkçede ünlülerin formant incelemesi.18. Dilbilim Kurultayı, 20-21 Mayıs 2004, Ankara.
- Zwicker, E. 1962, Subdivision of the audible frequency range into critical bands (Frequenzgruppen). JASA 33:248.
- ISSN: 1300-3542
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2004
- Yayıncı: Ankara Üniversitesi TÖMER