HALKA HESAP VEREBİLİRLİĞİN SAĞLANMASI BAKIMINDAN TÜRKİYE'DE OMBUDSMANLIK KURUMUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

Farklı şekillerde tanımlanabilen ve belli bir bağlam içerisinde anlam kazanan hesap verebilirlik, günümüzde olmazsa olmaz bir yönetim ilkesidir. Kamu yönetiminin yürüttüğü hizmetlerin, kullandığı yetki ve kaynakların niteliği, kamu kurumlarının daha fazla hesap verebilir olmasını zorunlu kılmaktadır. Bu zorunluluk, farklı hesap verebilirlik türlerinin de ortaya çıkmasına yol açmıştır. Nitekim artık siyasal otoriteye, hukuk sistemine, idari mekanizmaya ve halka karşı hesap vermek söz konusudur. Yönetim anlayışındaki demokratikleşmeye koşut olarak, halka hesap verebilirlik ön plana çıkmaya başlamıştır. Kamu yönetiminin halka hesap verebilirliğinin sağlanabilmesi için birtakım mekanizmalar, kurum ve kurallar geliştirilmiştir. Bunların içerisinde ombudsmanlık, halkla idare arasında arabuluculuk yapma niteliği ile önem taşımaktadır. Bu makalede, halka hesap verebilirlik açısından Türkiye'de Ombudsmanlık Kurumu değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda Kurum kararlarının ve şikayet başvurularının niteliği tartışılmış, Ombudsmanlık Kurumunun halka hesap verebilirlik açısından işlevsel hale gelebilmesi için kararlarının yaptırım gücünün yeniden ele alınması ve Kuruma başvurma konusunda halka ulaşılabilirliğin arttırılması gerektiği vurgulanmıştır.

EVALUATION OF THE OMBUDSMAN INSTITUTION IN TURKEY IN TERMS OF ENSURING PUBLIC ACCOUNTABILITY

Accountability which can be defined in different ways and gains meaning in a specific context is a sine qua non governance principle. The services performed by the public administration, the nature of authority and resources it uses mandate public institutions to be more accountable. This requirement has led to the emergence of different types of accountability. Indeed, now it is said to account for the political authority, the legal system, administrative mechanism and the public. Public accountability comes into promince as parallel to the democratization of management mentality. A number of mechanisms, instutitions and rules have been worked up to ensure the public accountability of public administration. Among these, ombudsman matters in terms of mediating between the nature of public administration. In this article, The Institution of Ombudsman in Turkey has been evaluated with regards to public accountability. In this context, the nature of the decision of the Institution and the complaint have been discussed and emphasized that in order to make the Institution of Ombudsman functional, the power of sanction should be addressed and accessibility to the public in terms of applying the Institution should be increased.

PDF

___

Abdioğlu, Hasan. (2007), "Yönetişim İlkelerinin Uygulanmasında Kamu Denetçiliği (.Ombudsmanlık) Kurumu ve Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye Açısından Onemi", İstanbul Ticaret Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 11, 5. 79--102.
Ataman, Taykan. (1997), "Ombudsman ve Temiz Toplum", Yeni u'rkiye-Siyasette Yozlaşma Ozel Sayısı ll, C.3, S. 14, s. 779--789.
Balcı, Asım. (2013), "Kamu Yönetiminde 'Hesap Verebilirlik' Anlayışı", Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, (Editörler) Ahmet Nohutçu, Asım Balcı, Namık Kemal Öztürk, Bayram Coşkun, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 5. 155--179.
Bovens, Mark. (2005), "Public Accountability", The Oxford Handbook of Public Management, (Editörler) E. Ferlie, L. E. Lynn Jr., C. Pollit, Oxford University Press, New York, s. 182--208.
Bozkurt Ömer, Turgay Ergun, Sözen Seriye. (2008). Kamu Yönetimi Sözlüğü, TODAİE Yayınları, No: 342, Ankara.
Çevik, Hasan Hüseyin. (2010), Kamu Yönetimi Kavramlar, Sorunlar, Tartışmalar, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Çukurçayır, Mehmet Akif. (2003), "Çok Boyutlu Bir Kavram Olarak_Yönetişim", Çağdaş Kamu Yönetimi (Editörler) Muhittin Acar ve Hüseyin Ozgür, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 5. 259--276.
Dillard, Jesse ve Brown, Judy. (2014), "Taking Pluralism Seriously Within An Ethic Of Accountability", Accounting For The Public Interest Perspectives On Accountability, Professionalism and Role in Society, (Editörler) Steven Mitz, Springer Dordrecht Heidelberg, New York, s. 75--90.
Ebrahim, Alnoor. (2003), "Accountability in Practice: Mechanisms for NGOs", World Development, C. 31, S. 5, s. 813--829.
Erhürman, Tufan. (2000), "Türkiye İçin Nasıl Bir Ombudsman Formülü?", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 49, S. 1--4, s. 155--180.
Eryılmaz, Bilal. 2004. "Kamu Yönetiminde Değişim", H. Kamu Yönetimi Forumu Bildirileri, Hacettepe Universitesi İİBF, Ankara.
Eryılmaz, Bilal ve Biricikoğlu, Hale. (2011), "Kamu Yönetiminde Hesap Verebilirlik ve Etik", Iş Ahlakı Dergisi, C. 4, 8.7, s. 19--45.
Gedikoğlu, Tokay. (2012), "Yükseköğretimde Hesap Verebilirlik", Yükseköğretim Dergisi, C. 2, S. 3, s. 142--150.
Goetz, Anne Marie ve Gaventa, John. (2001), Bringing Citizen Voice and Client Focus into Service Delivery, Institute of Development Studies, Sussex, England.
Göksu Turgut, Çevik, Hasan Hüseyin, Filiz, Orhan, Gül, Serdar Kenan. (2011), Güvenlik Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
GÜL, Serdar, Kenan. (2008). "Kamu Yönetiminde ve Güvenlik Hizmetlerinde Hesap Verebilirlik", Polis Bilimleri Dergisi, 10(4), s.71--94.
Hall, Angela T. (2005), Accountability in Organizations: An Examination of Antecedents and Consequences, The Florida State University College of Business Doctoral Dissertation, USA.
lKYAE (lrlanda Kamu Yönetimi Araştırma Enstitüsü). 2001. "İrlanda Kamu İdaresinde Yönetişim ve Hesap Verme Sorumluluğu", (Çeviren) Sacit Yörüker, Sayıştay Dergisi, S. 40, s. 1--30.
İSO. (2001), Ekonomik İstikrar İçin ŞeffafDevlet Kayıt Dışı Ekonomi, İstanbul. Kamu Denetçiliği Kurumu. (2016), "2015 Yılı Faaliyet Raporu", http: //WWW. ombudsman. gov.tr/contents/files/20 20YILI%20FAAL%C3 84 %C2%BOYET%20RAPORU(1).pdf, (Erişim Tarihi: 28.02.2016).
Karaosmanoğlu, Fatih. (2012), İnsan Hakları, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Malena, Carmen, Forster, Reiner, Singh, Janmejay. (2004). "Social Accountability An Introduction to the Concept and Emerging Practice", Social Development Papers Participation and Civic Engagement, Paper No. 76, The World Bank, Washington. Mulgan, Richard. (2003), Holding Power to Account: Accountability in Modern Democracies, Palgrave Macmillan, Basingstoke, GB.
(2000), "Accountability: An Ever--Expandinğ Concept?", Public Administration, C. 78, S. 3, s. 555-573.
Oliver, Dawn. (1991), Government In The United Kingdom: The Search For Accountability, Efi'ectiveness, and Citizenship, Open University Press, Philadelphia.
Özden, Kemal. (2007), "Yerel Demokrasi Bağlamında Türkiye'de Ombudsman Denetimi", Kamu Yönetimi Yazıları, (Editörler) Bilal Eryılmaz, Musa Eken, Mustafa Lütfi Şen, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, s. 384--410.
Özden, Kemal, Gündoğan, Ertuğrul. (2000), "Ombudsmanlık Sistemi: Tanımı, Tarihi Gelişimi, Dünyadaki Uygulamalar ve Türkiye'deki Uygulanabilirlik Tartışmaları", Türkiye Günlüğü, S. 62, s. 48--54.
Polat, Necip. (2003), "Saydamlık, Hesap Verme Sorumluluğu ve Denetimin Etkinliği", Sayıştay Dergisi, S. 49, Ankara, 5. 65-80.
Radm, Beryl, A., Romzek, Barbara, S. (1996), "Accountability Expectations in an Intergovermental Arena: The National Rural Development Partnership", The Journal Federalism, C. 26, S.2, s. 59--78.
Romzek, Barbara, S. (2000), "Dynamics of Public Sector Accountability in an Era of Reform", International Review Administrative Sciences, 866, s. 21--44.
Ruige, Anke, Üskent, Sezin, Micka, Pavel. (2014), Yönetişim ve Katılım Etkili Katılım İçin Araçlar Yöntemler Mekanizmalar, Içişleri Bakanlığı Mahalli Idareler Genel Müdürlüğü, Başak Matbaas1, Ankara.
Samsun, Nihal. (2003), "Hesap Verebilirlik ve Iyi Yönetişim", lyi Yönetişimin Temel Unsurları, Maliye Bakanlığı AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Ankara, s. 18-- 33.
Sayan, İpek Özkal. (2014), "Türkiye'de Ombudsmanlık Kurumunun Uygulanabilirliği ve Alternatif Denetim Yolları", Ankara Universitesi SBF Dergisi, C. 69, S. 2, s. 333-- 349.
Schacter, Mark. (2005), "A Framework for Evaluating Instituations of Accountability", Fiscal Management, (Editörler) Anwar Shah, The World Bank, Washington DC, s. 229--245
Schwartz, R., 2002. "Accountability in NeW Public Management", Public Administration." An Interdisciplinary Critical Analysis, (Editörler) Eran Vigoda, Marcel Dekker Inc., USA, s. 63-84.
Sözen, Süleyman. Algan, Bülent. (2009), İyi Yönetişim, Içişleri Bakanlığı, Genel Yayın No: 654, Ankara.
Streets, Julia. (2010), Accountability in Public Policy Partnerships, Palgrave Macmillan, England.
Şahin, Ramazan. (2010), "Ombudsman Kurumu ve Türkiye'de Kurulmasının Türkiye'nin Demokratikleşmesi ve Avrupa Birliği Uyeliği Uzerine Etkileri", Tiirk Idare Dergisi, S. 469, s. 131--157.
Şengül, Ramazan. (2013), "Kamu Yönetimi ile Birey "İlişkilerinin Dönüşümüne Ombudsman Kurumunun Etkisi", Süleyman Demirel Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.18, s. 3, s. 71--88.
Taner, Ahmet. (2011), "Kamuda Hesap Verme Sorumluluğunun Aracı Olarak Performans Esaslı Bütçeleme", Sayıştay Dergisi, S. 83, s. 3--30.
(2012), "Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma Arayışları ve Hesap Verme Sorumluluğuna Etkileri", Sayıştay Dergisi, S. 85, s. 27--50.
UNDP. (2010), Fostering Social Accountability: From Principal To Practice Guidance Note, Oslo Govarnance Centre, Norway.
UNDP. (2013), Reflections On Social Accountability- Catalyzing Democratic Governance To Accelerate Progress Towards The Millennium Development Goals, New York.
UNESCO. (2007), Social Audits For Strengthening Accountability: Bulding Blocks For Human Rights- Based Programming, Practice Note, UNESCO Asia and Pacific Regional Bureau For Education, Bangkok--Thailand.
Walker, Samuel. (2006), "Police Accountability: Current Issues and Research Needs", National Institute ofJustice Police Planning Research Workshop, Washington DC. WWW.merriam--webster.com/dictionary/accountability, (Erişim Tarihi: 27.02.2016). www.ombudsman. gov.tr/content_detail--3 18--714--kamu--denetciligi--kurumu--organizasyon-- semasi--.html, (Erişim Tarihi: 27.03.2016).
Yılmaz, Mustafa. (2010), "Yönetimden Yönetişime: Trabzon İlçe Belediyeleri Üzerinde Bir İnceleme", Uluslararası Iktisadi ve Idari Incelemeler Dergisi, S. 5, s. 83--100.
Zengin, E. ve Öztaş, C. (2008), "Kamu Yönetiminde Çağdaş Gelişmeler ve Türkiye", Alotoo Academic Studies, C.3, S.1, s. 85--92.