Birleşmiş Milletler Engelli Kişilerin Haklarına Dair Sözleşme ve Türkiye'de Engelli Hakları

Birleşmiş Milletler Engelli Kişilerin Haklarına Dair Uluslararası Sözleşme engelli bireylere eşitlik, haysiyet, özerklik ve topluma tam katılım tanıyan ilk kapsamlı sözleşmedir. Sözleşme 21’inci yüzyılın ilk insan hakları belgesi olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle Sözleşme büyük bir öneme sahiptir. Türkiye Birleşmiş Milletler Engelli Kişilerin Haklarına Dair Uluslararası Sözleşmesine taraf olduktan sonra engellilere ilişkin birçok yasal düzenleme yapmıştır. Bu makale Birleşmiş Milletler Engelli Kişilerin Haklarına Dair Uluslararası Sözleşmesini genel olarak değerlendirmekte ve Türkiye’deki engelli haklarında gelinen noktayı göstermeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Birleşmiş Milletler, engelli kişiler, Birleşmiş Milletler Engelli Kişilerin Haklarına Dair Uluslararası Sözleşme, insan hakları belgesi, Türkiye’de engelli hakları

The United Nations Convention on the rights of persons with disabilities and disability rights in Turkey

United Nations Convention on the Rights of People with Disabilities is the first comprehensive treaty establishing the right of people with all types of disabilities to equality, dignity, autonomy, and full participation in society. The Convention is regarded as the first human rights document of the 21st century. Therefore, the Convention has a great importance. After Turkey is a party to the United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities, It has made many regulations regarding the disabled persons. This article studies to display a general evaluation of the United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities and aims to demonstrate the current stage reached regarding the rights of persons with disabilities in Turkey.

Keywords:

United Nations, disabled peoples, United Nations International Convention on the Rights of Persons with Disabilities, human rights document, disability rights in Turkey,

PDF

___

AKBULUT, Süleyman / ÖZGÜL, Hakan / TEZCAN, Tolga: Mevzuattan Uygulamaya Engelli Hakları İzleme Raporu 2013: Erişilebilirlik, Eğitim, Çalışma Hayatı ve Sağlık Verileri, Analizler, TOHAD Yayınları, İstanbul 2014.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hakları Genel Müdürlüğü: Birleşmiş Milletler Sisteminde Engellilik, Ankara 2014.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Umut Evleri Projesi, http://eyh.aile.gov.tr/uygulamalar/engelli-bakim-hizmetleri/umutevleri, (Erişim Tarihi: 10.12.2017).
Birleşmiş Milletler Engelli Kişilerin Haklarına Dair Uluslararası Sözleşmesi, https://treaties.un.org/Pages/Home.aspx, (Erişim Tarihi: 11.10.2017).
ÇAĞLAR, Selda: Engellilerin Erişilebilirlik Hakkı ve Türkiye’de Erişilebilirlikleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 61, Sayı: 2, Yıl: 2012, s. 541-598.
ÇELİK, Elif: Onuncu Yıllında Birleşmiş Milletler Engelli Kişilerin İnsan Hakları Sözleşmesi ve Sözleşme Ruhu, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Cilt: 7, Sayı: 1, Yıl: 2016, s. 219-246.
DHANDA, Amita: Legal Capacity in the Disability Rights Convention: Strangelehold of the past or lodestar for the future, http://heinonline.org/HOL/LandingPage?handle=hein.journals/sji lc34&div=17&id=&page=, (Erişim Tarihi: 13.10.2017).
Engelli Kişilerin Hakları Komitesi’nin Raporlama Süreçleri ve Sivil Toplum Örgütleri’nin Katılımı, http://ozevvakfı.org, (Erişim Tarihi: 11.10.2017).
ERTEN, Şerafettin / AKTEL, Mehmet: Ulusal Program ve düzenli İlerleme Raporları Çerçevesinde Türkiye’nin Engelli Politikaları, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 4, Yıl: 2016, s. 1275-1297.
GENÇ, Yusuf / ÇAT, Güldane: Engellilerin İstihdamı ve Sosyal İçerme İlişkisi, Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries), Cilt: 8, Sayı: 1, Yıl: 2013, s. 363-393.
Implementation of World of Programme of Action Concerning Disabled Persons, http://www.un.org/documents/ga/res/37/a37r053.htm, (Erişim Tarihi: 11.10.2017).
İNAL, H. Tamer: Engelli Çocuğun Ve Ergenin Özel Hakları, 1. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi, İstanbul 2011.
KARAASLAN, Erkan: Engelli Hakları, Bekad Yayınları, Antalya 2014.
KAYA, Hasan: Engelli İnsanın Hakları, Liberte Yayınları, Ankara 2015.
LAWSON, Anna: Engellilerin Haklarına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Genel Bir Bakış Ve Taraf Devletlerin Yükümlülükleri, Türk Hukukunda Engelliler ve Engelli Haklarına ilişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi Sempozyumu, Ankara 2009.
LAWSON, Anna: The United Nations Convention On The Rights Of Persons With Disabilities: New Era Or False Dawn?, http://heinonline.org, (Erişim Tarihi: 20. 04. 2017).
ÖZMETE, Emine: Haklar Temelinde Engellilik Modelleri ve Sosyal Hizmet, https://www.academia.edu/4819805/Haklar_Temelinde_Engellili k_Modelleri_ve_Sosyal_Hizmet, (Erişim Tarihi: 11.02.2017).
SCHULZE, Marianne: Understanding The United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities, Fedex Office and Print Services, New York 2010.
SEYYAR, Ali: Dünya’da Ve Türkiye’de Engelli Dostu Sosyal Politikalar, Rağbet Yayınları, İstanbul 2015.
Thematic Study by the Office of the United Nations High Commisionner For Human Rights on the Structure and Role of National Mechanisms for the İmplementation and Monitoring of the Convention on the Rights of Persons with Disabilities, A/HRC/13/29 http://www2.ohchr.org/english/issues/disability/docs/A.HRC.13. 29_en.doc, (Erişim Tarihi: 10.11.2017).
ÜNAL, Canan: Karşılaştırılmalı Hukuk Işığında Sosyal Güvenlik Hukukunda Özürlüler ve Yeni Yaklaşımlar - Türkiye Açısından Uygulanabilirliği, (Yüksek Lisans Tezi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı) İstanbul 2011.
ÜNLÜ, Ahmet: 2016 Yılı Mayıs Ayına Göre Kamu Personel Sayıları, Yeni şafak Gazetesi, 05.04.2016, http://www.yenisafak.com/yazarlar/ahmetunlu/2016- y%C4%B1l%C4%B1-may%C4%B1s-ay%C4%B1na-gorekamu-personel-say%C4%B1lar%C4%B1-2029063, (Erişim Tarihi: 25.10.2017).
WALKER, Allen: Guidance Document: Effective Use of International Human rights Monitorings Mechanisms to Protect The Rights of Persons with Disabilities, International Disability Alliance, Geneva 2010.