İsmet İnönü ve İttihat ve Terakki Fırkası

Cumhuriyet Türkiye’sine Mustafa Kemal Atatürk’ten sonra düşünceleri, siyaset ve yönetim anlayışı ile yön veren İsmet İnönü’nün yaşamında Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminin ana eksenini oluşturan İttihat ve Terakki üyeliği küçük bir ayrıntı gibi durmaktadır. Ancak bu çalışma, İttihat ve Terakki’nin Cumhuriyet yönetici kadrolarının siyasal laboratuarı olması ve İnönü’nün siyasal yaşamının her alanında İttihat ve Terakki yönetim geleneğini sürdürmüş olması nedeniyle İnönü ve İttihat ve Terakki’yi birlikte düşünmenin yararlı olacağından hareketle hazırlanmıştır.

İsmet İnönü and the Committee for Union and Progress

The membership of “the Unidn and Progress” which had constructed the main direction of Ottoman Empire towards its end is only a small fraction in İsmet İnönü’s life who led the Turkish Republic in accordence with his political and administrational views after Mustafa Kemal Atatürk. However, this study claims that it is important to make a connection between İnönü and “the Unidn and Progress” as the authorities of the republic had seen “the Unidn and Progress” as a laboratory and Inönü also continued to apply the Ittihat Terakki’s way of governance in all aspects of his political life.

PDF

___

AHMAD, Feroz ve AHMAD Bedia Turgay. (1976), Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi (1945-1971), Ankara: Bilgi Yayınevi.
AHMAD, Feroz. (1999), İttihatçılıktan Kemalizme, İstanbul: Kaynak Yayınları.
AKŞİN, Sina. (1987), Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, İstanbul: Remzi Kitabevi.
ARAZ, Nezihe. (1997), Mustafa Kemal’in Devlet Paşası, İstanbul: Dünya Yayıncılık.
ARTUÇ, İbrahim. (1993), İnönü Bir Dönemin Öyküsü, İstanbul: Kastaş Yayınları.
ATAY, Falih Rıfkı. (2004), Çankaya, İstanbul: Pozitif Yayınları.
AVCIOĞLU, Doğan. (1998), Milli Kurtuluş Tarihi 1838’den 1995’e 1. Kitap, İstanbul: Tekin Yayınevi.
AYDEMİR, Şevket Süreyya. (1999- a,), İkinci Adam I, İstanbul: Remzi Kitabevi.
AYDEMİR, Şevket Süreyya. (1999 -b), İkinci Adam II, İstanbul: Remzi Kitabevi.
BANOĞLU Niyazi Ahmet. (1943), Türk Kahramanları, İsmet İnönü, İstanbul: İdarehane.
BERKES, Niyazi.(1997), Unutulan Yıllar, İstanbul: İletişim Yayınevi.
BESEN, Haluk. (Basım yılı bilinmiyor), İnönü ve Devlet, İstanbul: İnkılap Yayınevi.
BİLSEL, Cemil. (1939), İsmet İnönü Büyük Devlet Reisi, İstanbul: Kenan Basımevi.
CANDAR, Avni. (1938), İkinci Reisicumhurumuz İsmet İnönü Kısa Tercümei Hali ve Milli Hizmetlerinden Bir Kaçı, Ankara: Receb Ulusoğlu Basımevi.
CİHAN, Ali Rıza, TEKİN, Abdullah; (1989), Çağdaş Devlet Adamı İsmet İnönü, Ankara: Tekin Yayınevi.
DERİNGİL, Selim. (2003), Denge Oyunu İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye’nin Dış Politikası, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
ERKUL, Ali. (1999), “Prens Sabahattin”, Türk Toplumbilimcileri I (iç.), Emre Kongar (Ed.), İstanbul: Remzi Kitabevi, S.75-144.
ERKUL, Ali. (2000-a), “İhmale Uğramış Bir Osmanlı Aydını ve Sosyologu Prens Sabahattin”, Yeni Türkiye (iç.), Sayı:33, S. 282-304.
ERKUL, Ali. (2000-b), “Osmanlı’da Sosyolojinin Doğuş Koşulları ve Üç İsim”, (Ahmet Rıza-Prens Sabahattin ve Ziya Gökalp), Yeni Türkiye (iç.), Sayı:33, S.607-615.
GOLOĞLU, Mahmut. (1974), Milli Şef Dönemi (1939-1945), Ankara: Kalite Matbaası.
GÖKTÜRK, Hakkı. (1962), İnönü, Ankara: Ayyıldız Matbaası.
GÜLOĞLU, Faruk Rıza. (1940), Milli Şef İsmet İnönü Hayatı Şahsiyeti, İstanbul: Bozkurt Matbaası.
HANİOĞLU, Şükrü. (1981), Bir Siyasal Düşünür Olarak Abdullah Cevdet ve Dönemi, İstanbul: Üçdal Neşriyat.
HANİOĞLU, Şükrü. (1985), Bir Örgüt Olarak Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti ve Jön Türklük (1889-1902), İstanbul: İletişim Yayınları.
HEPER, Metin. (1999), İsmet İnönü, Yeni Bir Yorum Denemesi, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
İNÖNÜ, İsmet. (1945), Aziz Milli Şef İsmet İnönü’nün 19 Mayıs 1944’de Türk Gençliğine Hitaben Buyurdukları Tarihi Nutukları, İstanbul: İktisadi Yürüyüş Matbaası ve Neşriyat Yurdu, s.13-14.
İNÖNÜ, İsmet. (2001), Defterler (1919-1973) 1.Cilt, DEMİREL, Ahmet (Haz.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
İsmet İnönü. (1987), TC. Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Türk Asker Büyükleri ve Zaferleri Serisi No: 15, Ankara: Gnkur. Basımevi.
KAÇMAZOĞLU, Bayram. (2005), “Osmanlı’nın Batıcılaşması ve Üçlü Yeni Siyaset Arayışları”, Tarihte Doğu Batı, (iç.), Sosyoloji Yıllığı-Kitap 12, EĞRİBEL, Ertan ve ÖZCAN, Ufuk (Ed.), İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, s. 454-460.
KIZILÇELİK, Sezgin. (2003), Atatürk’ü Doğru Anlamak, Ankara: Anı Yayıncılık.
KOCAK, Cemil. (2003), Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945) Cilt 2, İstanbul: İletişim Yayınları.
KÜÇÜK, Yalçın (2002), Türkiye Üzerine Tezler V, Ankara: Tekin Yayınevi.
KÜÇÜK, Yalçın. (1997), Türkiye Üzerine Tezler I, Ankara: Tekin Yayınevi.
LOĞOĞLU, Faruk. (Yayın yılı bilinmiyor), İsmet İnönü and The Making of Modern Turkey, Ankara: İnönü Vakfı Yayınları.
MARDİN, Şerif. (1994), Jön Türklerin Siyasi Fikirleri (1895-1908), İstanbul: İletişim Yayınevi.
MERAM, Ali Kemal; İsmet İnönü ve İkinci Cihan Harbi, Ahmet Sait Oğlu Kitabevi, İstanbul, 1945.
MUTLU, Sevda. (2000), “Unutulan Cumhuriyet Aydını Ahmet Hamdi Başar, Başarizm ve Devletçilik”, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi (iç.), Sayı:24, s.179-196.
ORTAÇ, Yusuf Ziya. (1950), İsmet İnönü, Ankara: (Yayınevi bilinmiyor).
SELEK, Sabahattin. (1992), İsmet İnönü Hatıralar I, Ankara:Bilgi Yayınevi.
ŞAKİR, Ziya. (1939), İsmet İnönü Hususi-Askeri-Siyasi Hayatı, İstanbul: Ülkü Basımevi.
ŞAMSUTDİNOV, A.M. (1999), Mondros’tan Lozan’a Kurtuluş Savaşı Tarihi 1918-1923, (Çev: Ataol Behramoğlu), İstanbul: Doğan Kitap.
TANÖR, Bülent. (2002), Osmanlı- Türk Anayasal Gelişmeleri, İstanbul: YKY.
TOKER, Metin (1992). Demokrasimizin İsmet Paşa’lı Yılları 1944-1973 İnönü’nün Son Başbakanlılığı 1961-1965, Ankara: Bilgi Yayınevi.
TOPRAK, Zafer. (2003), İttihad-Terakki ve Cihan Harbi, Savaş Ekonomisi ve Türkiye’de Devletçilik 1914-1918, İstanbul: Homer Kitabevi.
TOYNBEE, Arnold ve IKEDA, Daısaku. (1992), Yaşamı Seçin Diyalog, Çeviren: Umut Arık ve Diğerleri, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
TÖKİN, İ. Hüsrev. (1946), İsmet İnönü Şahsiyeti ve Ülküsü, Ankara: Ülkü Basımevi.
TUNAYA Tarık Zafer. (2003), Türkiye’de Siyasal Gelişmeler (1876-1938) Kanun-i Esasi ve Meşrutiyet Dönemi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 16.
TUNAYA Tarık Zafer. (2004), Hürriyetin İlanı İkinci Meşrutiyet’in Siyasi Hayatına Bakışlar, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 52.
TUNAYA, Tarık Zafer. (1984), Türkiye’de Siyasal Partiler, Cilt:I İkinci Meşrutiyet Dönemi, İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
TUNAYA, Tarık Zafer. (1986), Türkiye’de Siyasal Partiler, Cilt:II Mütareke Dönemi, İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
TUNAYA, Tarık Zafer. (1989), Türkiye’de Siyasal Partiler, Cilt:III İttihat ve Terakki Bir Çağın Bir Kuşağın, Bir Partinin Tarihi, İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
TUNAYA, Tarık Zafer. (2002), Devrim Hareketleri İçinde Atatürk ve Atatürkçülük, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları: 28.
TURAN, Şerafettin. (2000), İsmet İnönü Yaşamı Dönemi ve Kişiliği, Ankara: Bilgi Yayınevi.
UĞUR, Necdet. (2002), İsmet İnönü, İstanbul: Y KY.
UNAT, Faik Reşit. (Basım yılı bilinmiyor), İsmet İnönü, Ankara: Ankara Halkevi Dil ve Edebiyat Şubesi, Yayınlarından Büyük Boy No:29.
URAN, Hilmi. (1959), Hâtıralarım, Ankara: Basımevi Bilinmiyor.
US, Asım. (1966), Asım Us’un Hatıra Notları, 1930’dan 1950’ye Kadar Atatürk ve İsmet İnönü Devirlerine Ait Seçme Fıkralar, İstanbul: Vakit Matbaası.
ÜLKEN, Hilmi Ziya (2001), Türkiye’de Çağdaş Düşünce, İstanbul: Ülken Yayınları.
YAĞCIOĞLU, Eşref. (Sadeleştiren) (1992), İttihat ve Terakki’nin Son Yılları 1916 Kongre Zabıtları, İstanbul: Nehir Yayınları.
YALÇIN, Soner. (2005), Efendi, Beyaz Türklerin Büyük Sırrı, İstanbul: Doğan Kitap Yayınevi.
YETKİN, Çetin. (2003), Karşı Devrim 1945-1950, İstanbul: Otopsi Yayınevi.
ZUCHER, Erik Jan. (2003), “Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Siyasal Muhafazakarlık”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Muhafazakarlık, (iç.), Tanıl Bora, Murat Gültekingil (Ed.), Cilt 5, İstanbul: İletişim Yayınevi, s.40-43.