Ebubekir Paşa ve Kıbrıs’taki İmar Faaliyetleri

XVIII. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı Devleti’nde silahdarlıkla başlayan kariyerini özellikle III. Ahmet ve I. Mahmud’un saltanat dönemlerine rastlayan yıllarda ilerleten, başlangıçta “ağa” olarak karşımıza çıkan sonrasında “paşa” ünvanını aldığını gördüğümüz Ebubekir Paşa, kapıcıbaşı, çavuşbaşı, darphane emini, nişancı, kaptân-ı derya gibi birçok alanda Osmanlı Devleti’ne hizmet etmiştir. İmparatorluk içerisinde çeşitli eyaletlerde valilik görevini de yürüten ve tesis ettiği vakıflarıyla da isminden söz ettiren Ebubekir Paşa’nın Kıbrıs’taki imar faaliyetleri oldukça dikkat çekicidir.

Ebubekir Pasha and His Architectural Activities in Cyprus

Ebubekir Pasha, who began his career as a weapons-keeper, in the first half of the 18th c. and then improved his career, especially in the reign of Ahmed the third and Mahmud the first, and whom we firstly met him as an Agha and then got the title of Pasha, served within The Ottoman Empire as, “kapıcıbaşı”, “darphane emini”, “nişancı”, “kaptân-derya”. His activities of constraction and housing of Ebubekir Pasha in Cyprus, who did his duty of vali in various provinces within Ottoman Empire and became famous through his foundations he established is really quiet attractive.

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşiv Vesikaları
Cevdet Dahiliyye 4782.
Cevdet Dahiliyye 7232, 30 Mart 1747 (Rebî’ü’l-evvel 1160).
Cevdet Dahiliyye 13591, Aralık 1734 (Receb 1147).
Cevdet Askeriye 21518, Eylül 1731 (Rebî’ü’l-evvel 1144 )
Cevdet Bahriye 8535, 17 Haziran 1732 (23 Zi’l-hicce 1144) Vakfiyeler
Gurre-i Cemâziye’l-evvel 1132 İstanbul, VGMA., Def. No: 734/113/123; Y. Y. Def. No: 1964/408
26 Zi’l-hicce 1150, İstanbul, VGMA., Def. No: 735/228/109; Y. Y. Def.No: 1964/428
12 Rebi’ü’l-evvel 1161, Kıbrıs, VGMA., Def. No: 24/60/21; Y. Y. Def. No: 1964/445
25 Cemâziye’l-evvel 1161 Zeyli, Kıbrıs, VGMA., Def. No: 24/65/22; Y. Y. Def. No: 1964/449
1165 Tarihli Vakfiye, Kıbrıs, VGMA., Def. No: 737/1/1.
ÇİÇEK, Kemal. (2002). “Kıbrıs: Osmanlı Dönemi” Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. XXV, Ankara. 374-380.
DANİŞMEND, İsmail Hâmi. (1971). İzâhlı Osmanlı Tarihi Konolojisi, V, İstanbul: Türkiye Yayınevi.
EMILIANİDES, Achılle. (1969). Hıstoıre de Chypre, Paris.
GAZİOĞLU, Ahmet C. (1994). Kıbrıs’ta Türkler (1570-1878) 308 Yıllık
Türk Dönemine Bakış, Kıbrıs:Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi.
GÜRKAN, Haşmet Muzaffer. (1996). Kıbrıs Tarihinden Sayfalar, Lefkoşe: Galeri Kültür Yayınları.
Hâfız Hüseyin Ayvansarâyi, (1978).Vefeyât-ı Selâtin ve Meşâhir-i Ricâl, (Haz. Fahri Ç. Derin ), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
KARAKAYA, Ebru. (2002).“Kıbrıs:Mimari Lefkoşe”, Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, XXV, Ankara. 383-392.
Komisyon. (1992). “Bekir Paşa Koca” Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, III, 1459.
Komisyon. (2000). Osmanlı İdaresinde Kıbrıs (Nüfusu-Arazi Dağılımı ve Türk Vakıfları), (Proje Yön. Yusuf Sarınay), Ankara.
KONYALI, İ. Hakkı. (1946). Alâiyye, (Yay. Haz. Alanyalı M. Ali Kemaloğlu), İstanbul: Ayaydın Basımevi.
Küçük Çelebizade İsmail Asım. (1282). Tarih-i Çelebizade, İstanbul: Matbaa-i Amire.
LUKE, Sır Harry. (1969). Cyprus Under The Turks 1571-1878, London.
Mehmed Hafid. (1952). Sefinetü’l-Vüzera, (Neş. İsmet Parmaksızoğlu), İstanbul: Şirketi Mürettibiye Basımevi.
Mehmed İzzet. (1285). Harita-i Kapudan-ı Derya, İstanbul: Ceride Matbaası.
ÖZORAN, Beria Remzi. (1982). “Kıbrıs Adasında Bekir Paşa Vakfı”, Vakıflar Dergisi, XVI, Ankara. 27-29.
PURCELL, H. D. (1968). Cyprus, in England.
PURGSTAALL, J. Von. Hammer. (1993). Osmanlı Devleti Tarihi (1718/1739), (Yay. Haz. Mümin Çevik ve Erol Kılıç), XV, İstanbul: Üçdal Neşriyat.
Raşid Tarihi, (1282). VI, İstanbul: Matbaa-i Amire.
RAYMOND, Andre. (1999). Kahiresi Abdurahman Kethuda Zamanında Bir Osmanlı Kentinin Yükselişi, (Çev. Alp Tümertekin), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
SERTOĞLU, Midhat. (1986). Osmanlı Tarih Lugatı, İstanbul: Enderun Kitabevi.
SÜREYYA, Mehmet. (1996). Sicill-i Osmanî, (Yay. Haz. Nuri Akbayar), I, II, V, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Şem’dânî-zâde Fındıklılı Süleyman Efendi. (1976). Şemd’ânî-zâde Fındıklılı Süleyman Efendi Tarihi Mür’i’t-Tevârih, I, II.A, (Yay. M. Münir Aktepe), İstanbul.
Şeyh Ahmet El-Bedirî El-Hallâk. (1993). Osmanlı Taşra Hayatına İlişkin Olaylar Berber Bedirî’nin Günlüğü (1741-1762), (Çev. Hasan Yüksel), Sivas.
Şeyhi Mehmed Efendi. (1989). Şakaik-ı Nu’maniye ve Zeyilleri (Vekayiü’l- Fudalâ II-III), (Neş. Haz. Abdülkadir Özcan), İstanbul.
UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı. (1976). “Yavuz Sultan Selim’in Kızı Hanım Sultan ve Torunu Kara Osman Şah Bey Vakfiyeleri”, Belleten, XL, Sayı:159, Temmuz 1976’dan ayrı basım), Ankara:Türk Tarih Kurumu.
UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı.; (1988). Osmanlı Devleti’nin Merkez ve Bahriye Teşkilâtı, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı.; (1995). Osmanlı Tarihi, IV II. Kısım, Ankara:Türk Tarih Kurumu.