Maraş Halkevi ve faaliyetleri

Uyanışı temsil eden kurumlar olarak Cumhuriyet tarihine damgasın ı vuran Halkevleri, ülkenin sosyal ve kültürel kalkınmasında rol aldığı gibi aynı zamanda da Cumhuriyetin getirdiği değerlerin geniş halk kitlelerine ulaştırılmasında önemli bir misyonu yerine getirmiştir. CHF ilkelerine göre faaliyet gösteren bu kurumlar , partili partisiz herkesi bir araya toplayarak, birleştirecek ve tanıştıracak, eğitim ve kültür yuvaları olarak planlanmışlardır. Özellikle milli bilinci oluşmuş, birbirini anlayan, seven ve milli ülküye bağlı bir toplum oluşturmayı hedefleyen bu merkez ler, 14 şehirde, 19 Şubat 1932 tarihinde faaliyete başlamıştır. 1940tan sonra ise kurulan Halkodalarıyla Anadolu'nun kent, kasaba hattâ köylerine kadar çağdaş bilimin ışığını ulaştırmaya çalışmış, yurdun her köşesinde çıkan halkevi dergileriyle de bu ışığ ın taşıyıcıları olmuşlardır. Bu anlamda Maraşta Halkevi faaliyetleri 1934 yılında Maraş Halkevinin kurulmasıyla başlamış ve dokuz dalda faaliyet göstermiştir. Bu faaliyetlerin 1936 yılında Maraş Vilayet gazetesinin Halkevinin yayın organı olması ile bir likte her kesime ulaşması sağlanmıştır. Ancak başlangıçta planlanan üstün hedeflere Maraşta tam olarak ulaşılamamıştır. Bu durumun nedeni olarak gelirdeki sıkıntılar, başkanların sık sık değişimi ve bir takım suistimallerin yaşanması gösterilmiştir. DP nin iktidara gelmesiyle birlikte 8 Ağustos 1951de çıkarılan 5830 tarihli yasayla ülke çapındaki Halkevleri kapatılmış ve tüm mal varlıklarına da devlet tarafından el konulmuştur.

People s House and its Activities in Maraş province,

People s House is one of the leading institutions of the Republican history as the champions of the awakenin g. They took part in social and cultural development of the country as well as fulfilling an important task in delivering the values of the new Republic to popular masses. These were planned as educational and cultural homes calling for everybody regardles s of any membership to the party as well as encouraging them to get acquainted with each other in accordance with the principles of the Republican s People Party (CHF). The Houses became active in 14 provinces on February 19th, 1932 aiming at raising a soc iety with national consciousness, understanding, affection and devotion to the national ideal. In1940 s the Houses expanded their sphere especially through People s Rooms established in various provinces, cities and even in villages by delivering the light of contemporary science through various journals. People s House in Maraş province was established in 1934 and consisted of nine branches. Maraş Provincial Newspaper became the journal of People s House in 1936 aiming to spread its activities to popular masses from all segments. However, it was not able to achieve its initially planned superior goals due to the reasons including shortcomings in the income, frequent changes of the Chairs as well as experience of some misuses . The entire People s Houses wer e closed down by the L aw 5830 of 8 August 1951 in the Democrat Party s rule and their entire property holdings were seized by the government.

PDF

___

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi [ BCA, Ankara]
BCA, CHP , Fon: 490.0.1 Yer No: 496.1997.3.
BCA, CHP , Fon: 490.0.1 Yer No: 840.324.2, s. 4 - 6.
BCA, CHP , Fon: 490.0.1 Yer No: 840.324.2, s. 10 - 14.
BCA, CHP , Fon: 490.0.1 Yer No: 840.324.2, s. 16 - 20.
BCA, CHP , Fon: 4 90.0.1 Yer No: 840.324.2, s. 20 - 25.
BCA, CHP , Fon: 490.0.1 Yer No: 840.324.2, s. 44.
BCA, CHP , Fon: 490.0.1 Yer No: 840.324.2, s. 43.
BCA, CHP , Fon: 490.0.1 Yer No: 840.324.2, s. 29
BCA, CHP , Fon: 490.0.1 Yer No: 840.324.2, s. 34.
BCA, CHP , Fon: 490.0.1 Ye r No: 840.324.2, s. 33.
BCA, CHP , Fon: 490.0.1 Yer No: 840.324.2, s. 37.
Süreli Yayınlar
Maraş , Sayı 48, 7 Ağustos 1934.
Maraş , Sayı 140 - 1, 4 Haziran 1936.
Maraş , Sayı 144 - 5, 2 Temmuz 1936.
Maraş , Sayı 153 - 14, 3 Eylül 1936.
Maraş , Sayı 157 - 18, 1Ekim 1936.
Maraş, Sayı 126, 20 Şubat 1936
Maraş , Sayı 136, 7 Mayıs 1936. Maraş, Sayı 140 - 1, 4 Haziran 1936.
Maraş , Sayı 141 - 2, 11 Haziran 1936.
Maraş , Sayı 146 - 7, 16 Temmuz 1936.
Maraş , Sayı 163 - 24, 12 Kasım 1936.
Maraş , Sayı 164 - 25, 19 Kasım 1936.
Maraş , Sayı 158 - 1 9, 8 Ekim 1936.
Maraş , Sayı 170 - 31, 7 Ocak 1937.
Maraş , Sayı 177 - 38, 4 Mart 1937.
Maraş , Sayı 228 - 89, 24 Şubat 1938.
Maraş , Sayı 312, 5 Ekim 1939.
Maraş , Sayı 293, 1 Haziran 1939.
Maraş , Sayı 505, 1 Temmuz 1943.
Maraş , Sayı 508, 22 Temmuz 1943.
Maraş , Sayı 523, 4 Kasım 1943.
Maraş , Sayı 526, 25 Kasım 1943.
Maraş , Sayı 563, 13 Ocak 1943.
Maraş , Sayı 532, 13Ocak 1944.
Maraş , Sayı 538, 24 Şubat 1944.
Maraş , Sayı 552, 1Haziran 1944.
Maraş , Sayı 599, 3 Mart 1945.
Maraş , Sayı 591,10 Mart 1945.
Maraş , Sayı 617, 8 Eylül 1945.
Maraş , Sayı 639, 2 Şubat 1946.
Maraş , Sayı 643, 2 Mart 1946.
Maraş , Sayı 651, 27 Nisan 1946.
Maraş , Sayı 697, 1 Mart 1947.
Maraş Postası, Sayı 2, 8 Ağustos 1947.
Maraş Postası , Sayı 100, 10 Eylül 1948.
Maraş Postası , Sayı 204, 31Aralık 1948.
Hizmet , Sayı 6, 17 Mart 1948.
Kitap, Tez ve Makaleler
AKYÜZ Kenan (1986) Türk Ocakları, Belleten , C. 1, S. 196, s. 201 - 228.
ARIKAN Zeki (1999) Halkevlerinin Kuruluşu ve Tarihsel İşlevi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Atatürk Yolu Dergisi, C. 6, S. 23, Ankara.
AYDEMİR Şevket Süreyya (1971) Makedonyadan Ortaasyaya Enver Paşa, C.II, (1908 - 1914), Remzi Kitapevi, İstanbul.
BAYRAKTAR, Nuray (1999) Halkevlerinin ülke kültürüne, insanın gelişimi ve dönüşümü açısından katkıları ve öneriler, Halkevleri Yayınları, Ankara.
BOZKURT Birgül (2007) Cumhuriyet Halk Partisinin Eğitim Politikaları (1923 - 1950), (Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi), İzmir.
CHP Halkevleri Talimatnamesi (1932) Hâkimiyet - i Milliye Matbaası, Ankara.
CHP, XVI. Yıldönümünde Halkevleri ve Halkodaları (1948),Ulus Basımevi, Ankara.
ÇAĞBAYIR Y. (2007) Ötüken Sözlük , C. 5, Ötüken Yayınları, İstanbul.
ÇAVDAR Tevfik (1983 ), Halkevleri, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi , C. 4, İletişim Yayınları, İstanbul, s. 877 - 884.
ÇEÇEN Anıl (2000) Atatürkün Kültür Kurumu Halkevleri , Cumhuriyet Kitap Kulübü Yay., İstanbul.
Halkevlerinin 1935 Senesi Faaliyet Raporları Hulâsası (1936) Ankara.
KARAER İbrahim (1992) Türk Ocakları (19 12 - 1931), Türk Yurdu Neşriyatı, Ankara.
KARPAT Kemal H.( 2009) Osmanlıdan Günümüze Kimlik ve İdeoloji , Timaş Yayınları, İstanbul.
Maraş Türk Ocağı (1340) Türk Yurdu Dergisi , No.1, C.I, Kasım 1924.
POLAT Ceyhun (2010) Halkevlerinden Bir Kesit Bolu Halkev i (1932 - 1969), (Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Bilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
TEMİZHAN Oğuz (2006) Halkevleri ve Halkevlerinin 1932 - 1940 Arası Eğitim Faaliyetleri , (Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitimin Sosyal ve Tarihi Temelleri Bilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
TİTİZ Hediye (2012) Cumhuriyet Döneminde Halkevlerinin Eğitim ve Tarih Çalışmaları 1932 - 1951, (Akdeniz Bölgesi Örneği), (Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Adana.
TUNÇAY Mete (1992) T.C.nde Tek - Parti Yönetiminin Kurulması (1923 - 1931), 3. Baskı, Cem Yayınevi, İstanbul.
TURAN Şerafettin (2000) Kökeni Ulusal Direnişe Dayanan Bir Devrim Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Tüses Yayınları, İstanbul.
TURAN Şerafettin(2010) Türk Devrim Tarihi, Yeni Türkiyenin Oluşumu (1923 - 1938), 3.Kitap İkinci Bölüm, 2. Baskı, Bilgi Yayınevi, Ankara.
ÜSTEL Füsun (1997) İmparatorluktan Ulus Devlete Türk Milliyetçiliği: Türk Ocakları(1912 - 1931) , İletişim Yayınları, İstanbul.
YEŞİLKAYA Neşe G. (2003) Halkevleri: İdeoloji ve Mimarlık , İletişim Yayınları, Ankara.
ZEYREK Şerafettin (2006) Türkiyede Halkevleri ve Halkodaları , Anı Yayıncılık, Ankara