Geleneksel Gıdaların Okul Çağı Çocuklarının Beslenmesindeki Rolü

6-12 yaş arası zamanı kapsayan okul çağı, çocukların fiziksel ve duygusal gelişimlerinin yoğun olarak gerçekleştiği bir dönemdir. Bu dönemde, çocuklar okulda para harcamaya ve tüketeceği yiyecekleri kendi başlarına seçmeye meyillidirler. Küreselleşen dünyanın çocukların yaşamına en büyük yansımalarından birisi de fast-food (ayaküstü) tüketim alanlarının artmasıdır. Fast-food yiyecek ve içecekler, çoğunlukla yüksek kalori, yağ ve tuz oranı gibi birçok sağlık riskini bünyelerinde barındırırlar. Okul çağındaki çocuklar arasında bu tür zararlı yiyecekleri satın alma oldukça yaygındır. Bu çalışmada, yoğurt ve pekmez gibi geleneksel gıdaların yanı sıra minimal işlenmiş/işlenmemiş gıdaların modern tüketim modeline karşı üstünlükleri ve okul çağı çocuklarının beslenmesi üzerindeki faydaları üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak, çocuk menülerinin yanı sıra okul kantinlerinde ve öğrenci yemekhanelerinde geleneksel gıdaların dâhil edilmesinin öğrencilere daha sağlıklı bir beslenme alışkanlığı sağlayacağı ve onların geleneksel gıdaları daha fazla tüketmeleri için teşvik edilmeleri gerektiği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Okul çağı, çocuk, fast-food, geleneksel gıdalar, az işlenmiş/işlenmemiş gıdalar

An Investigation on Role of Traditonal Foods on Nutrition of School Age Children

School-age, which comprises the stage between 6-12 age, is a period that an intense physical and sensual growth of children occurs. In this period, children are willing spend money and select foods for consumption themselves at school. One of the responses of globalizing world on children lifestyle is increase of fast-food areas. Fast-foods and beverages contain many health risks such as high calorie, high fat and salt ratio. Spending of pocket-money for these type of unhealthy foods is common among the children. In this study, superiorities of traditional foods including yogurt and pekmez as well as minimally processed/unprocessed foods against modern consumption model and importance of these type of foods on nutrition of school-age children were discussed. In conclusion, it was understood that inclusion of traditional foods in school canteens and student cafeterias as well as in children diets provide healthier nutrition habits to students and they should be encouraged consume traditional foods.

Keywords:

School-age, child, fast-food, traditional foods, minimally processed/unprocessed foods,

PDF

___

1. Turan, T., Ceylan, S. S., Çetinkaya, B., Altundağ, S. (2009). Meslek lisesi öğrencilerinin obezite sıklığının ve beslenme alışkanlıklarının incelenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8 (1), 5-12.
2. Yabancıl, N., Şimşek I., İstanbulluoğlu, H., Bakır, B. (2009). Ankara’da bir anaokulunda şişmanlık prevelansı ve etkileyen etmenler. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8 (5), 397-404.
3. Küçükömürler, S., (2012). Anne ve Çocuk Beslenmesi. Pegem Akademi: Ankara
4. Demirsezen, E., Coşansu, G. (2005). Adölesan çağı öğrencilerde beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi STED, 14 (8), 174-178.
5. Özmert, E. N. (2005). Erken çocukluk gelişiminin desteklenmesi-I: Beslenme. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 48, 179-195.
6. Yabancı, N. (2011). Okul sağlığı ve beslenme programları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 10 (3), 361-368.
7. Güler, G., Kubilay, G. (2004). Bir ilköğretim okulu öğrencilerinin fiziksel bakım sorunlarının belirlenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 26 (2), 60-65.
8. Swith, J. T. S., (2013). İlkokul Yıllarında Fiziksel Büyüme ve Motor Gelişim (14. Bölüm). Erken Çocukluk Döneminde Gelişim Nobel: Ankara
9. Doğan, S., Uğurlu C. T., Çetinkaya, M. (2015). Öğretmen görüşlerine göre obezitenin eğitim öğretim süreçlerine yansımaları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (54), 173-191.
10. Babaoğlu, K., Hatun, Ş. (2002). Çocukluk Çağında Obezite. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi STED, 11 (1), 8-10
11. Altunkaynak, B. Z., Özbek, E. (2006). Obezite: nedenleri ve tedavi seçenekleri. Van Tıp Dergisi, 13 (4), 138-142
12. Kudaş, S., Ülkar, Bülent, Erdoğan, A., Çırçı, E. (2005). Ankara ili 11-12 yaş grubu çocukların fiziksel aktivite ve bazı beslenme alışkanlıkları. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 16 (1), 19-29
13. Dündar, Y., Evliyaoğlu, O., Hatun, Ş. (2000). Okul çocuklarında boy kısalığı ve obesite: ihmal edilen bir sorun. Türkiye Klinikleri Journal of Pediatrics, 9 (1), 19-22
14. Sağlık Bakanlığı (2013). Okul öncesi ve okul çağı çocuklara yönelik beslenme önerileri ve menü programları. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Kurumu: Ankara.
15. Jordana J. (2000). Traditional foods: challenges facing the European food industry. Food Research International, 33, 147-152.
16. AB (2006). Avrupa Birliği Council Regulation (EC) No 509/2006 of 20 March 2006 on agricultural products and foodstuffs as traditional specialities guaranteed. Official Journal of the European Union L 93/1
17. Guerrero, L, Guardia, M.D., Xicola, J., Verbeke, W., Vanhonacker, F., Zakowska-Biemans, S., Sajdakowska, M., Sulmont-Rosse, C., Issanchou, S., Contel, M., Scalvedi, M.L., Granli, B.S., Hersleth, M. (2009). Consumer-driven definition of traditional food products and innovation in traditional foods. A qualitative cross-cultural study. Appetite, 52, 345–354.
18. Chambers, S., Lobb, A., Butler, L., Harvey, K., Traill, B. (2007). Local, national and imported foods: a qualitative study. Appetite, 49, 208–213.
19. Trichopoulou, A., Vasilopoulou, E., Georga, K., Soukara, S., Dilis, V. (2006). Traditional foods: why and how to sustain them. Trends in Food Science & Technology, 17, 498–504.
20. İnanç, N. (2010). Geleneksel Türk mutfağı ve sağlık, 1. Uluslararası Adriyatikten Kafkaslara Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, Tekirdağ, 13-15.
21. Artık, N., Poyrazoğlu, E.S. (2010). Geleneksel Türk mutfağı ve sağlık, 1. Uluslararası Adriyatikten Kafkaslara Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, Tekirdağ, 1-12.
22. Shah, N.P. (2013). Health benefits of yogurt and fermented milks. In: Manufacturing Yogurt and Fermented Milks, 2nd Edition, Edited by Candan, R.C., Kilara, A., Blackwell Publishing Ltd., Oxford, UK.
23. Baysal, A. (2009). Geleneksel gıdaların sağlık üzerine etkileri. 2. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, Van, 5-6.
24. Kotancılar, H. G., Gerçekaslan, K.E., Karaoğlu, M.M. (2009). 2. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, Van, 58-61.
25. Katina, K., Arendt, E., Liukkonen, K.H., Autio, K., Flander, L., Poutanen, K. (2005). Potential of sourdough for healthier cereal products. Trends in Food Science & Technology, 16, 104–112.
26. Batu, A. (2006). Klasik ve modern yönteme göre sıvı ve beyaz katı üzüm pekmezi (Zile pekmezi) üretimi. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 2, 9-26.
27. Batu, A., Gök, V. (2006). Pekmez üretiminde HACCP uygulaması. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 3, 1-18.
28. MEB (2011). Okul Kantinlerindeki Gıda Satışı Genelgesi, Milli Eğitim Bakanlığı, 2011/41 Sayı:1782