Musa Kazım Efendi'nin Dini, Siyasi ve Felsefi Düşüncesi

Türk-İslam fikriyatının son döneminin en çok tartışılan düşünürlerinden biri olan Musa Kazım, yeni bir medeniyet projesi sunma gayreti içerisinde bulunmuş, İslam siyaset düşüncesi çerçevesinde bu teklifini danışma usulü, eşitlik, hürriyet ve adalet ilkeleriyle desteklemiştir. Islahatçı ve yenilikçi bir ulema tipi örneği sergileyen Musa Kazım,. medreselerdeki eğitimin kalitesinin arttırılması hususunda konferanslar vermiş, dönemın düşünürleri gibi o da yabancı dil eğitimini teşvik etmiştir. Bununla birlikte mezhepler arasındaki ilişkilerin fanatizme dönüştürülerek bir çatışma alanı oluşturulması hususlarında ısrarlı ikazlarda bulunmuştur. · Muhafazakar İslamcılarının aksine, Musa Kazım Efendi entelektüel birikimi olan ve yeni kamil bir medeniyetin ancak hakiki bir dinle gerçekleşeceğini düşünen, Meşrutiyetin terakkici aydın alim tipinin önemli bir figürüdür..

Musa Kaztm Efendi'nin Dini, Siyasi ve Felsefi Düşüncesi

Musa Kazım, one of the most discussed intellectual of the last period of the Turkish-Islamic thought, did his best to present a new civilization Project. He supported this offer with the principles of consultation method, equality, freedom and juctice in the frame of the thought of Islam-politics. He exhibited a type of intellectual who favors change anda innovation. He gave lectures to improve the quality of education, and encouraged foreign language education such as the intellectuals of that time .. However, he made steady warnings so that the relations among the religious sects might not turn into an area of conflicts due to fanaticism. ' Contrary to the conservative Muslims, Musa Kazım Afandi is an important figure of the progressive intellectual type of the Constitutional Monarchy period who thinks that the real civilization can only be possible with a true religion.

___

  • 1 Bazı araştırmacılara göre, Musa Kazım'ın Balıkesir'deki akrabası "biraderidir". Bkz.
  • Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük Tefsir Tarihi (Tabakatü'I-Müfessirfn), İstanbul trz,
  • II, 774; İsmail Kara, Türkiye'de İslamct/tk Düşüncesi, İstanbul 1986, I, 47;
  • Sadık Albayrak, Son Devir Osmanlt Ulemast, İstanbul 1996, III, 390. Musa
  • Kazım'ın Balıkesir'deki akrabasının "amcası" oluduğunu söyleyen araştırmacılar
  • da bulunmaktadır. Bkz. Veli Ertan, "Musa Kazım Efendi", İslam (D/ni-İ/mi-Siyasi)
  • Ay/tk Mecmua (Gençler ilavesi), s. 95, c. 8, Ankara (1,4. 8.1965), 349. 2 Bilmen, Büyük Tefsir Tarihi (Tabakatü'I-Müfessirin), II, 774-775; İsmail Hami
  • Danişmend, İzah/t Osmanlt Tarihi Kronolojisi, XI. baskı, İstanbul 1961 (II.Bsk), IV,
  • 558, 560; Hasan Basri Erk, Meşhur Türk Hukukçu/an, Basım yeri yok 1954, 317;