BASRALI RABİA ve AVİLALI TERESA’NIN MİSTİK GÖRÜŞLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Basralı Râbiatü’l- Adeviyye Doğuda bir Müslüman zâhide/sûfi olarak, Avilalı Teresa ise Batıda bir Hıristiyan mistik olarak yaşadı. Her ikisinin de ruhani yaşantıyı önceleyen mistik kültüre kazandırdıkları bazı görüşler vardır. Bunların başında sevgi/ilahi aşkı önemseme, asketik bir yaşamı tavsiye, dünyaya karşı kayıtsız kalma bulunmaktadır. Hiç şüphesiz her ikisinin kendi dinleri doğ- rultusunda oluşturdukları düşünce sistemlerinde birbiriyle örtüşen ve birbirinden ayrışan görüşleri vardır. Ancak gaye itibariyle her ikisi de Tanrıyla beraber olmanın ve bu yolda gayret göstermenin gereğine inanmaktadır. Gerek Râbia gerekse Teresa kendi dindaşlarınca model şahsiyet olarak algılanmış ve savundukları mistik anlayış asırlardır taraftar bulmuştur. Her ikisi de bekâr yaşamayı tercih etmiş, yaşadıkları asır itibariyle toplum nazarında hep veli(ye)/azize olarak anılmışlardır. Râbia daha çok bu disiplinin ameli kısmına önem verirken, Teresa mistisizme getirdiği nazari görüşleriyle de dikkat çekmektedir.

Comparison of Mystical Views of Râbi‘Ah Al-Basrî with Teresa of Avila

Rābiʿah al-ʻAdawiyya lived in Basra as a Muslim sufi whereas Teresa of Avila lived in the west as a Christian mystic. They both brought some perspectives in mystical culture of which the priority is spiritual life. The love of God, ascetic life and being indifferent to the world were the most important of them all. Undoubtedly, there were matched and different views in their systematic thought which they constituted in the line of their religions. However they both believed consequently in the necessity of being with God and to endeavor to reach this purpose. Both Rābiʿah and Teresa have been admitted as model figures and their mystic thought have been followed by their coreligionists for centuries. They both preferred living as virgin and always gained acceptance as saint in their age. Though Rābiʿah gave importance to the practices of the discipline, Teresa came out with her theoretical opinions.

___

  • Aclûni, İsmail b. Muhammed, Keşfu’l-hafâ, Daru ihyai turasi’l-Arabiyye, c.
  • I-II, Beyrut 1933.
  • Afifi, Ebu’l-A’lâ el-,Tasavvuf ,İslamda Manevi Hayat, terc. E. Demirli, A.
  • Kartal, İz Yayıncılık, İstanbul 1996.
  • Araz, Nezihe, Anadolu Evliyaları, Atlas Yayınları, İstanbul 1966.
  • Ateş, Süleyman, İslam Tasavvufu, Yeni Ufuklar Yayınları, İstanbul 1992.
  • Attâr, Feridüdin, Tezkiratü’l- evliya, trc. M. Vestani, tah. M. Cadir, Daru’lMektebi,
  • Şam 2009.