TÜRKİYE’DE PARASAL AKTARIM MEKANİZMASININ ETKİNLİK ANALİZİ

2008 Küresel krizine kadar Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)’nın ana hedefi fiyat istikrarı iken, kriz sonrası dönemde finansal istikrar konusuna da odaklanılmıştır. TCMB 2010 sonlarından itibaren krizin olumsuz etkilerini sınırlandırmak amacıyla, geleneksel uygulamalardan ayrışarak, esnek yeni politikalar uygulamaya koymuştur. Bu çalışmanın amacı, TCMB’nin uyguladığı para politikalarının aktarım kanallarının etkinliğinin, geleneksel ve yeni para politikaları dönemlerini karşılaştırarak analiz edilmesidir. Çalışmada, merkez bankasının para politikasında değişikliğe gitmesinin kredi ve döviz kuru aktarım kanalları yoluyla istikrar hedeflerine ulaşmadaki etkinliği, 2002-2011 ve 2011-2020 dönemleri itibarıyla karşılaştırılmıştır. Analizde; değişkenlerin yapısal değişimlerinin ekonomik teoriye dayandırılarak modele dahil edilebilmesine imkân tanıması nedeniyle Yapısal VAR(SVAR) modeli kullanılmıştır. Bulgulara göre 2002-2011 döneminde kredi ve kur kanallarının enflasyon üzerine etkisi beklentiye uygundur, enflasyon hedeflemesi stratejisi başarılı olmuştur. Kredilerdeki ve kurdaki dalgalanmaların en önemli belirleyicinin faiz olduğu tespit edilmiştir. 2011-2020 döneminde kredi ve kur kanallarının faizler üzerinden aktarım mekanizmasının enflasyona etkisi beklenti ile uyumlu gerçekleşmiştir. Kredilerdeki ve kurdaki hareketliliğin büyük bir kısmı faizlerden kaynaklanmıştır. Enflasyondaki hareketlerin önemli kısmının kur ve kredi dalgalanmalarından meydana geldiği, kurun açıklama gücünün nispeten yüksek çıktığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

SVAR Modeli, Para Politikası, Para Aktarım Mekanizması

EFFECTIVENESS ANALYSIS OF MONETARY TRANSMISSION

The Central Bank of the Republic of Turkey (CBRT)’s main target was price stability until the 2008 global crisis, it also focused on financial stability in the post-crisis period. CBRT has implemented new monetary policies that would react against shocks apart from traditional practices to limit the negative effects of the crisis since the end of 2010. The aim of this study is to analyze the effectiveness of the transmission channels of the monetary policies implemented by CBRT, comparing the traditional and new monetary policy periods. In this study, the effectiveness of the change in the monetary policy of the central bank in achieving the stability goals through credit and exchange rate transfer channels was compared as of 2002-2011 and 2011-2020 periods. The structural VAR (SVAR) model was used in the analysis since it allows the structural changes of variables based on economic theory. According to the findings, the effect of credit and exchange rate channels on inflation in 2002-2011 is compatible with the expectations. It was found that interest rate is the most important determinant of the fluctuations in credits and exchange rates. In 2011-2020, the effect of the transmission mechanism of credit and exchange rate channels over interest rates on inflation is compatible with the expectations. The majority of the variations in credits and exchange rates originated from the interest rates. Most of the fluctuations in inflation are caused by exchange rate and credit fluctuations, and the explanatory power of the exchange rate is relatively high.

Keywords:

SVAR Model, Monetary Policy, Monetary Transmission Mechanism,

PDF

___

Akbaş, Y., Zeren, F., & Özekicioğlu, H. (2013). Türkiye’de parasal aktarım mekanizması: yapısal VAR analizi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(2), 187-198.
Arıkan, C., Görgün, S., & Yalçın, Y. (2018). Parasal aktarım sürecinde faiz koridorunun yeri. Maliye Dergisi, 147, 1-25.
Aydoğuş, O. (2020). Yanlış Sorunun Doğru Cevabı Olmaz: IMF’ye gidelim mi? İktisat ve Toplum 10(116), 4-9.
Balcılar, M. & Tuna, G. (2009). Sources of macroeconomic fluctuations in a volatile small open economy. Turkish Studies, 10(4), 613-629.
Bayrak, M. & Kanca, OC (2013). Türkiye’de kamu kesimi açıklarının nedenleri ve fiyatlar genel düzeyi üzerindeki etkileri. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (48), 91-111.
Berkay, F. & Ağcakaya, S. (2017). Türkiye’de Kamusal Açıkların Finansmanında İç ve Dış Borç Tercihi: 1990- 2015 Dönemi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 1-20.
Bhuiyan, R. (2012). Monetary transmission mechanisms in a small open economy: a Bayesian structural VAR approach. Canadian Journal of Economics/Revue canadienne d'économique, 45(3), 1037-1061.
Buckle, RA, Kim, K., Kirkham, H., McLellan, N., & Sharma, J. (2007). A structural VAR business cycle model for a volatile small open economy. Economic Modelling, 24(6), 990-1017.
Cambazoğlu, B. & Karaalp, HS (2012). Parasal aktarım mekanizması döviz kuru kanalı: Türkiye örneği. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 53-66.
CBRT (2013). Parasal Aktarım Mekanizması. Available at https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/4e99834e-179b4a0820cf2b259032afd/ParasalAktarim.pdf?MOD=AJPERES
CBRT (2021). Elektronik Veri Dağıtım Sistemi. https://evds2.tcmb.gov.tr/ e.t.:04/02/2021
Cesa-Bianchi, A., Thwaites, G., & Vicondoa, A. (2016). Monetary policy transmission in an open economy: new data and evidence from the United Kingdom. Working Paper No. 615, Bank of England.
Dayar, H. & Sandalcı, İ. (2017). Türkiye’de özel sektör dış borçlarının gelişimi ve ekonomi üzerindeki etkileri. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(3), 369-382.
Dungey, M. & Fry, R. (2009). The identification of fiscal and monetary policy in a structural VAR. Economic Modelling, 26(6), 1147-1160.
Duyuru, TCMB (2011). Yılı Para ve Kur Politikası. TCMB Basın Duyurusu, (2011), 2.
Erdoğan, S. & Yıldırım, DÇ (2010). Is there an interest rate channel for monetary policy in Turkey? METU Studies in Development, 37(12), 247-266.
Ewing, BT, Riggs, K., & Ewing, KL (2007). Time series analysis of a predator–prey system: Application of VAR and generalized impulse response function. Ecological Economics, 60(3), 605-612.
Göktaş, Ö. (2015). Otokorelasyonun Düzeltilmesi. 8.Hafta Ders Notu, İSUZEM, İstanbul Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi.
Güneş, S., Gürel, SP, & Cambazoğlu, B. (2013). Dış tı̇ caret hadlerı̇ , dünya petrol fı̇yatları ve dövı̇ z kuru ı̇ lı̇ şkı̇ sı̇ , yapısal VAR analı̇ zı̇ : Türkı̇ ye örneğı̇ . Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(20), 1-18.
Hansen, B. (1990). A powerful, simple test for cointegration using Cochrane-Orcutt. Rochester Center for Economic Research, University of Rochester.
Jamil, M., Streissler, EW, & Kunst, RM (2012). Exchange rate volatility and its impact on industrial production, before and after the introduction of common currency in Europe. International Journal of Economics and Financial Issues, 2(2), 85.
Kara, H. (2012). Küresel kriz sonrası para politikası. TCMB Çalışma Tebliği, 12(17), 1-25.
Kara, H. (2015). Faiz koridoru ve para politikası duruşu. TCMB Ekonomi Notları, 13/19, 1-12.
Kiss, GD, Tanács, GZ, Lippai-Makra, E., & Rácz, TA (2020). Last Resort: European Central Bank's Permanent Engagement in Tackling Foreign Exchange Liquidity Disruptions in the Euro Area Banking System. Financial and Economic Review, 19(4), 83-106.
Li, BG, Adam, C., Berg, A., Montiel, P., & O’Connell, S. (2019). Structural VARs and the Monetary Transmission Mechanism in Low-Income African Countries. Journal of African Economies, 28(4), 455- 478.
Mishkin, FS (1995). Symposium on the Monetary Transmission Mechanism. Journal of Economic Perspectives, 9, 4: 3-10.
Mohanty, D. (2012). Evidence of interest rate channel of monetary policy transmission in India. In Second International Research Conference at the Reserve Bank of India, February (pp. 1-2).
Ojaghlou, M. & Demirkale, Ö. (2020). Para politikası kararlarının bıst100’e etkisinin yapısal var modeli ile analizi. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 5(12), 141-155.
Özatay, F. (2011). Merkez Bankası’nın yeni para politikası: İki hedef-üç ara hedef-üç araç. Iktisat Isletme ve Finans, 26(302), 27-43.
Özcan, CC (2016). Parasal Aktarım Mekanizması Kanalları: Türkiye Üzerine Bir Analiz. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(32), 188-213.
Özgen, FB & Güloglu, B. (2004). Türkiye’de iç borçların iktisadi etkilerinin VAR tekniğiyle analizi. METU Studies in Development, 31(1), 93-114.
Peersman, G. & Smets, F. (2001). The monetary transmission mechanism in the euro area: more evidence from var analysis (mtn conference paper). Available at SSRN 356269.
Pfaff, B. (2008). VAR, SVAR and SVEC models: Implementation within R package vars. Journal of Statistical Software, 27(4), 1-32.
Raghavan, M., Silvapulle, P., & Athanasopoulos, G. (2012). Structural VAR models for Malaysian monetary policy analysis during the pre-and post-1997 Asian crisis periods. Applied Economics, 44(29), 3841- 3856.
Weinhagen, J. (2002). An empirical analysis of price transmission by stage of processing. Monthly Lab. Rev., 125, 3.
Yalçın, E. & Gürel, SP (2020). Küresel Kriz Sonrası Türkiye’de Parasal Aktarım Mekanizmasının Etkinliği. Journal of Yaşar University, 15(59), 444-460.
Yılmaz, D. (2011). Inflation Report for January, CBRT, Ankara.