TÜRKİYE’DE GIDA ÜRÜNLERİ FİYATLARINDAKİ OYNAKLIK :BİR EKONOMETRİ UYGULAMA

Öz Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki düşük gelirli tüketiciler öngörülemeyen aşırı fiyat artışlarından en fazla etkilenen kesimi oluşturmaktadır. Tarım sektörü diğer sektörlere oranla daha fazla fiyat değişkenliğine sahiptir. Tarım ürünlerindeki fiyat dalgalanmaları 2008 ve 2011 yıllarında en üst düzeye yükselmiştir ve tarımsal ürünler yüksek düzeyde fiyat değişkenliği ile karakterize edilmiştir. Bu durum dört ana faktör ile açıklanabilmektedir: Bunlar verimliliğin iklim ve hastalık gibi nedenlerden dolayı dönemden döneme değişiklik göstermesi, tarım ürünleri fiyat esnekliğini, tarımda üretimin ciddi zaman alması nedeniyle daha düşük olması ve gelişmekte olan ülkelerde artan nüfus ve gelirdir. Tarımsal ürün fiyatlarındaki değişkenlik küresel bir olgu olarak tanınmakla birlikte açlık ve yetersiz beslenme ile mücadele, gıda üretimini arttırma, tüketici gıda fiyatlarını istikrarlı kılma ve küçük çiftçilerin üretimini arttırma önünde de temel bir engel olarak görülmektedir. Gıda fiyatlarındaki oynaklığının yoksul kesimler üzerindeki etkisi çok daha şiddetlidir. Öte yandan, gıda fiyatları şu an için Türkiye'de enflasyonun kontrol edilememesinin ana sebeplerinden biri olarak gösterilmektedir. Bu araştırmada, gıda fiyatlarındaki oynaklık et ve süt ürünleri için üretici ve tüketici boyutlarında ayrı ayrı incelenerek, üretici ve tüketici fiyatlarındaki oynaklık GARCH modelleriyle 1995-2015 dönemine ait veriler kullanılarak analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Fiyat Oynaklığı, Et, Süt, ARCH, GARCH, Türkiye

PDF

___

Alderman, H. (1992), Incomes and Food Security in Ghana, Cornell Food and Nutrition policy program. Washington, DC.
Darbar, Salim M., Deb, Partha (1999), Linkages Among Asset Markets in the United States- Tests in a Bivariate GARCH Framework, IMF Working Papers, 99/158, International Monetary Fund.
Dostie, B., S. Haggblade, J. Randriamamonjy, (2002). Seasonal poverty in madagascar:magnitude and solutions, Food Policy 27, 493-518.
Engle, R.F., (1982). Autoregressive Conditional Heteroscedasticity with Estimates of the Variance of United Kingdom Inflation, Econometrica, Vol. 50, No: 4, pp. 987-1007.
Ferris, J. N. (1998). Agricultural Prices and Commodity Market Analysis Michigan State University.
Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) (2003). Trade Reforms and Food Security, Rome.
Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) (1996). Report of the World Food Summit.FAO Rome.
Fleming, J., C. Kirby, B. Ostdiek (1998 ), Information and Volatility Linkages in the Stock, Bond and Money Markets, Journal of Financial Economics, 49: 111- 137.
So, R W. (2001), Price and Volatility Spillovers between Interest Rate and Exchange Value of the US Dolar, Global Finance Journal, 12/1: 95-107.
Mohanty, M.S., M. Klau, 2001. What Determines Inflation in Emerging Market Countries?, BIS Papers, No. 8: Modeling Aspects of the Inflation Process and Monetary Transmission Mechanism in Emerging Market Countries.
Green, W.H. (1997). Econometric Analysis. Upper Saddle River: Prentice-Hall.
Gregory, P., Ingram, J.S.I., Brklacich M, 2005. Climate change and food security. Philosophical Transactions of the Royal Society B-Biological Sciences 360 (1463), 2139-2148.
Jones, M. P. and Sanyang, S. (2008), Multiple Pressures of Soaring Food Prices and Food Security in Africa. Current Science, 95 (9) 1317 -1319.
Lapp, J. S., Smith, V. H., Labys, W. C., Granger, C. W. J. (1970). Speculation, Hedging and CommodityPrice Forecast. University of Nottingham. Health Lexington Book.
Lovendal, C. R., Jakobsen, K. T., and Jacque, A. (2007). Food Prices and Food Security in Trinidad and Tobago. Agricultural Development Economics Division. Food and Agricultural Organization. ESA Working paper No. 07-27.
Leuthold, R. M., MacCormick, A. J. A., Schmitz, A. and Watts, D. G. (1970), Forecasting Daily Hog Prices and Quantities: A study of alternative forecasting techniques. Journal of the American Statistical Association, 65 (329), 90-107.
Myers, R. J. (2006), On the Cost of Food Price Fluctuations in Low-Income Countries. Food Policy 31 (4), 288-301.
Parry, M. Rosenzweig, C. and Livermor, M., (1996). Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), Report of the World Food Summit. FAO Rome )
World Bank,(2008). World Development report: Agriculture and Development, (2008).
Gündoğan, N. (2008). "Türkiye'de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadele," ASOasodosya, Ankara Sanayi Odası (Ocak/Şubat 2008), S. 42-56.
TÜİK, (2007) Yoksulluk Çalışması, TÜİK Haber Bülteni.