Eski Halep Yolu Üzerinde Az Bilinen İki Yapı: Ceyhan Kurtkulağı Kervansarayı ve Camisi

Kurtkulağı Kervansarayı, Adana’nın Ceyhan İlçesi’ne 30 km. uzaklıkta bulunan Kurtkulağı Köyü’nün kuzeyinde yer alır. Eski Halep Yolu üzerinde bulunan Kurtkulağı Köyü, tarihin her devresinde gerek ekonomik, gerekse sosyal bakımdan yolların birinci derecede öneme sahip olması nedeniyle, özellikle Antik dönemden itibaren önemini yitirmeyen bir konuma sahip olmuştur. Kurtkulağı Kervansarayı’nın inşa tarihi tam olarak bilinmez. Yapının giriş kapısı üzerinde kitabe yeri bulunmakla birlikte yapının kitabesi mevcut değildir. Bu nedenle yapının inşaası Sultan III.Ahmet tarafından verilen 1704 tarihli ferman ve Karamort Külliyesi vakfiyesine dayanılarak 1704 yılına tarihlendirilebilir. Kurtkulağı Köyü’nün diğer önemli bir eseri ise, Osmanlı mimarisinin güzel bir örneği olan Kurtkulağı Camisi’dir. Kurtkulağı Kervansarayı’nın güneyinde yaklaşık 100 m. uzağında yer alan caminin kitabesinden 1601 yılında Haydar Ağa tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır.

Less Know two Buildings on the Old Haleppo Road: The Ceyhan-Kurtkulağı Caravanserai and Mosque

Kurtkulağı Caravanserai is the north of the village of Kurtkulağı, which is far away 30 km to Ceyhan provincy of Adana. Kurtkulağı village, which is located on the old Halep road, had been key position both economical and social matters due to the main severity of roads from antique era. The construction date of Kurtkulağı Caravanserai is not known in certain. There is a space for inscription top of the entrance gate. However, caravanserai doesn’t have any inscription. Because of that, the construction date of caravanserai is appraised as H. 1116 (1704). It is based on the date of edict, which was given by Ahmet III at H.1116 (1704) and also it is supported by Karamort Külliyesi Vakfiyesi. Another main work of Kurtkulağı village is the mosque of Kurtkulağı, which is the excellent sample of Ottoman architecture. It is located 100 meters along to south of Kurtkulağı Caravanserai. From the inscription, it can be realized constraction date wich is the H.1010 (1601) and also was had build by Haydar Ağa.

PDF

___

Anonymus 1983: Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler I, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
Anonymus 1998: “Adana”, Yurt Ansiklopedisi C.I, İstanbul, 7-181.
Aslanapa, O.1964: “Ribat”, İslam Ansiklopedisi, C. IX, İstanbul, 734-738.
Ateş, İ.1982: “Hasan Paşa’nın Hatay Karamort’taki Vakıf ve Vakfiyesi”, Vakıflar Dergisi XVI, 5-26.
Bayhan, F.1998: Çukurova’da Vakıf Medeniyetleri, Adana Vakıflar Bölge Müdürlüğü Yayınları 4, Adana.
Bayliss, R.1999: “A Place of Permanence in the Cemetery at Flavias”,Olba I. Uluslararası Kilikia Arkeolojisi Sempozyumu Bildirileri Özel Sayı, C.II, Mersin, 484-497.
Bayrak, M.O.1994: Türkiye Tarihi Yerler Kılavuzu, İstanbul.
Cantay, G.1989: “Türkiye’de Osmanlı Devri Kervansaray Yapılarının Tipolojisi”, IX.Türk Tarih Kongresi, Ankara 21-25 Eylül 1981 Kongreye Sunulan Bildiriler, C.III, Ankara, 1381-1390.
Cantay, G.2001: “Güney - Doğu Anadolu Ticaret Yolları ve Menzil Kuruluşları”, Ortadoğu’da Osmanlı Dönemi Kültür İzleri, Uluslararası Bilgi Şöleni, 25-27 Ekim 2000 Hatay, Ankara.
Cezar, M.1981: “Türk Tarihinde Kervansaray”, VIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara 11-15 Ekim 1976, Kongreye Sunulan Bildiriler, C. II, Ankara, 931-940.
Dağlı, Y.2000: “Evliya Çelebi’de Adana”, Efsaneden Tarihe, Tarihten Bugüne Adana:Köprü Başı, (Eds:S.Koz-E.Artun), İstanbul, 275-287.
Demir, A.1987: “Anadolu Selçuklu Hanları Şarapsa Han”, İlgi Dergisi 50, 24-28.
Demir, A.1988: “Anadolu Selçuklu Hanları Susuz Han”, İlgi Dergisi 55, 15-19.
Ener, K.1961: Tarih Boyunca Adana Ovasına Bir Bakış, Adana.
Erdmann, K.1958: “Zur Türkischen Baukunst Selshukischer und Osmanischer Zeit”, Ist.Mitt.8, 1-39.
Erken, S.1970: “Saklı Kalmış Mimari Anıtlarımız”, Önasya 6/16/64, 10-19.
Evliya Çelebi 1993: Seyahatname, C.III, (Sadeleştiren:T. Temelkuran-N. Aktaş), İstanbul.
Göyünç, N.1983: “Karamort Külliyesi”, VIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara 11-15 Ekim 1976, Kongreye Sunulan Bildiriler, C. III, Ankara, 1651-1655.
Gündoğdu, H.1991: “Aşkale Yakınlarında Karasu (Aşveyishan) Hanı”, Vakıflar Dergisi XXII, 289-300.
Halaçoğlu, Y.1998: XIV-XVIII. Yüzyıllarda Osmanlılar’da Derbent Teşkilatı ve Sosyal Yapı, Ankara.
Kurt, Y.1985: Adana Sancağı Mufassal Tahrir Defteri (1572 M. – 980 H.), Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Müderrisoğlu, F.2001: “Osmanlı Döneminde Anadolu Sağ Yolunun Adana - Antakya Üzerindeki Menzillerin Bugünkü İzleri”, Ortadoğu’da Osmanlı Dönemi Kültür İzleri,Uluslararası Bilgi Şöleni, 25-27 Ekim 2000 Hatay, Ankara.
Mülayim, S.1989: Sinan ve Çağı, Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
Orhonlu, C.1990: Osmanlı İmparatorluğunda Derbend Teşkilatı, İstanbul.
Ödekan, A.1997: “Cami” , Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, C.I, İstanbul, 316-319.
Ögel, S.1989: “Anadolu’nun Selçuklu Çehresi”, Türkiyemiz Kültür ve Sanat Dergisi,Yıl: 19, Sayı:59, İstanbul, 4-17.
Özmen, Ö.2000: “Adana’nın Tarihsel Yapı Dokusu: Kervansaraylar Hanlar ve Camiler”, Efsaneden Tarihe, Tarihten Bugüne Adana: Köprü Başı, (Eds:S. Koz-E. Artun),İstanbul, 203-233.
Özsait, M.1982: “Anadolu’da Roma Egemenliği”, Anadolu Uygarlıkları Ansiklopedisi,C.II/C.III, İstanbul, 380-485.
Ramsay, W.M.1960: Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, (Çev:M.Pektaş), İstanbul.
Sahillioğlu, H.1988: “Dördüncü Murad’ın Bağdat Seferi Menzilnamesi”, Türk Tarih Kurumu Belgeler Dergisi XIII/17, 43-81.
Sayar, M.H.-Siewert, P. vd. 1994: “Doğu Kilikya’da Epigrafi ve Tarihi-Coğrafya Araştırmaları, 1992”, XI.AST, 137-160.
Sevim, M.1997: Gravürlerle Türkiye V, Anadolu 2, Ankara.
Turan, O.1936: “Selçuklu Kervansarayları”, Belleten X/39, 471-496.
Ünal, A.2000: “Çukurova’nın Antik Devirlerde Taşıdığı İsimler İle Fiziki ve Tarihi Coğrafyası”, Efsaneden Tarihe, Tarihten Bugüne Adana: Köprü Başı, (Eds:S. Koz-E.Artun),İstanbul, 19-41.
Ünal, R.H.1983: “Doğu Anadolu’da Bilinmeyen Üç Selçuklu Hanı”, Arkeoloji Sanat Tarihi Dergisi II, İzmir, 106-118.
Ünal, R.H.1990: “Osmanlı Öncesi Dönemden Yayınlanmamış Üç Menzil Hanı”, Arkeoloji Sanat Tarihi Dergisi V, İzmir, 181-191.
Yalçıner, G.1997: “Kervansaray” , Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, C.II, İstanbul, 998-1000.
Yetkin, S.K.1960: “Beylikler Devri Sanatından Klasik Türk Sanatına”, V. Türk Tarih Kongresi, Ankara 12-17 Nisan 1956, Kongreye Sunulan Tebliğler, Ankara, 257-266.
Yüksel, M. (ty): Çukurova’da Türk İslam Eserleri ve Kitabeler, Adana.
Wiener, M.W.2002: İstanbul’un Tarihsel Topografyası, İstanbul.