DOĞU ANADOLU FAYI PALÜ-HAZAR GÖLÜ SEGMENTİNİN

Doğu Anadolu Fayı dünyanın en önemli kıta içi aktif traıısform faylarından biridir. Fayın Balu-Flazar Gölü segmenti üzerinde, geçmiş ve günce! aktivite incelenerek deprem potansiyeli ve benzer bölgelerdeki deformasyon hakkında bilgi edinmek amacı ile bir seri paleosismolojik kazı (frendi) çalışması yapılmıştır. Mühendislik açıdan bu tür bilgiler, fay yakınındaki yerleşim birimlerinde yaşayan yaklaşık 6 milyon insan ye bölgede inşaa edilmiş bir çok büyük baraj, hastane re okulları içeren mühendislik yapıları için çok büyük önem taşımaktadır. Çalışma sonuçları Palu-Hazar Gölü segmenti üzerinde yüzey kırığı oluşturan en son depremin A ls - 7.11874 depremi olduğunu göstermektedir. 530 re 1500-1550 yıl önce meydana gelen iki deprem segment üzerinde büyük ölçüde yüzey kırığı oluşturmuş re bölgede büyük çapta hasara neden olmuştur. Seğmeni için büyük depremler (M>7) açısından minimum tekrarlama aralığı 100 •- -35 yıl, maksimum tekrarlama aralığı ise 360 yıl olarak bulunmuştur. Yaşı 14.475- J5.255 yıl olarak bulunan eski bir alüvyal yelpaze re yine benzer yasta olabilecek bir yelpaze üzerinde bulunan kuru bir dere yatağında sırasıyla 175 re 160.5 m olarak ölçülen sol yönlü yanal atımlar kullanılarak segment üzerindeki kayma hızı ortalama 11 mmyıT 1 olarak bulunmuştur. Hazar Gölü yakınlarında düşey kayma hızı, Pa/u-Hazar Gölü segmenti için 5-6 mmyıT 1 alarak hesaplanmıştır. Bu değerler son zamanlarda yapılan GPS ölçümlerinden ekle edilen değerlerin tamamı, jeolojik re kinematik yöntemler He ekle edilen değerlerin ise bazdan ile uyuşmaktadır. Jdıyın oluşumundan bu vana kayma hızının sabit olduğu veya fazla değişmediği kabulüne dayanarak kavına harekelinin ne zaman başladığı saptanmaya çalışılmıştır. Buna göre segment için bulunan II mmyıT 1 /ık kayma hızı ve segment üzerinde daha önceleri ölçülen 27 km\\\'lik toplam sol yanal atım kullanılarak hareketin başlama yaşı 2.5 milyon yıl olarak bulunmuştur. Çalışma sonuçlarına göre Î.)AF üzerindeki hareketin büyük bir bölümü sismiktir. Favm paleosismik ve tarihse! akli vitesi, şu andaki sessizliğin nedeninin, son dönemde meydana gelen bir kilitlenme olabileceğini, bu süreçte elastik deformasyon enerjisi depoladığını re yakın gelecekte tekrar hareket edebileceğini göstermektedir.