Klimakterik dönemdeki kadınların sağlık okuryazarlığı düzeyi

Amaç: Araştırma, Ankara ilinde bulunan bir üniversite hastanesinin kadın hastalıkları ve doğum polikliniğine başvuran klimakterik dönemdeki kadınların sağlık okuryazarlığı düzeyinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipteki araştırmanın örneklemini 06 Nisan-15 Ekim 2018 tarihleri arasında, ilgili hastanenin kadın hastalıkları ve doğum polikliniğine başvuran, en az okur yazar, 65 yaş altında ve gönüllü olan, herhangi bir kronik hastalığı bulunmayan, psikiyatrik bir sorunu olmayan, sözel iletişime açık ve klimakterik dönemde olan 205 kadın oluşturmuştur. Araştırmanın yapılabilmesi için Etik Kurul onayı ve gerekli izinler alınmıştır. Veriler; Kişisel Bilgi Formu ve Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Bulgular: Araştırmada kadınların yaş ortalaması 50.85±6.17’dir. Kadınların Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği’nden aldıkları puan ortalamasının 106.67±14.78 olduğu ve alınan en düşük puanın 50, en yüksek puanın 125 olduğu belirlenmiştir. Kadınların menopoza girme yaşı, klimakterium evresi, menopoza girme şekli ve menopoza yönelik bilgi alma durumlarına göre sağlık okuryazarlığı ölçeği puan ortancaları arasındaki farkın anlamlı olduğu saptanmıştır. Sonuç: Çalışmada, klimakterik dönemdeki kadınların sağlık okuryazarlığı ölçeğinden aldıkları puanların yüksek olduğu düşünülmekle birlikte, özellikle sağlık okuryazarlığı düzeyi daha düşük bulunan gruplarda sağlık okuryazarlığının geliştirilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Hemşirelik, klimakterik dönem, menopoz, sağlık okuryazarlığı

Health literacy levels of women in climacteric period

Purpose: The research was carried out in order to evaluate the health literacy level of the climacteric women who applied to the gynecology and obstetrics polyclinic of a university hospital in Ankara.Materials and Methods: The population of this descriptive research consisted of women applied to the gynecology and obstetrics polyclinic of the related hospital, between 06 April and 15 October 2018 who were at least literate, 65 years and under, volunteer, no chronic disease, no psychiatric problem, open to verbal communication, and who were 205 women in climacteric period. The approval of the Ethical Board and the required permits were obtained for the survey. Data was collected using a Personal Information Form and Health Literacy Scale. Results: The mean age of the women participated in the survey was 50.85±6.17. It was determined that the average score of the women from the Health Literacy Scale was 106.67 ± 14.78 and the lowest score was 50 and the highest score was 125. It was found that the difference between health literacy scale median scores of women according to menopause age, climacterium stage, the way to enter the menopause, and the information obtained for the menopause were significant.Conclusion: In the study, although women's in the climacteric period health literacy scale scores are considered to be high, it is thought that health literacy should be improved especially in groups with lower health literacy levels.

Keywords:

Climacteric period, health literacy,

PDF

___

1. Atasü T, Şahmay S. Jinekoloji (Kadın Hastalıkları). İstanbul, Nobel Tıp Kitabevi, 2001.
2. Hotun Şahin N. Klimakteryum dönemi ve menopoz (Editör: Nezihe Kızılkaya Beji): Hemşire ve Ebelere Yönelik Kadın Sağlığı ve Hastalıkları. Nobel Tıp Kitabevleri, 2015;135-9.
3. Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği, Ankara, Reaksiyon Matbaacılık, 2016.
4. Biri A, Bakar C, Maral I, Bumin MA, Güner H. 40 yaş üzeri kadınların menopoz dönemi ile ilgili bilgileri, menopozla ilgili yakınmaları ve hormone replasman tedavisi kullanma durumları. T Klin Jinekol Obst. 2004;14:75-83.
5. Altuntuğ K, Ege E, Akın R, Koçak V, Benli S. Sexual quality of life in women during the climacteric period. Int J Caring Sci. 2016;9:296-307.
6. Erkin Ö, Ardahan M, Kert A. Menopoz döneminin kadınların yaşam kalitesine etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;3:1095-13.
7. Ertem G. Kadınların menopoz sonrası yaşam kalitelerinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 2010;7:470-83.
8. Javadzade SH, Sharıfıad G, Radjatı F, Mostafavı F, Reısı M, Hasanzade A. Relationship between health literacy, health status and health behaviors among older adults in Sfahan, İran. Journal of Education and Health Promotion. 2012;1:1-7.
9. Kızılırmak A, Seviğ Ü. Bir sağlık ocağına kayıtlı 40-59 yaş grubu kadınların menopoz yakınmaları ve sağlık kuruluşlarından yararlanma durumları. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2011;20:149-154.
10. WHO: Health Promotıon Glossary. Geneva, World Health Organızatıon, 1998.
11. DSÖ. Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sözlüğü. Ankara, Sağlık Bakanlıüğı, 2011
12. Durusu Tanrıöver M, Yıldırım HH, Demiray Ready FN, Çakır B, Akalın HE. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması. Ankara, Sağlık Sen, 2014.
13. Beşir ME. Bir eğitim aile sağliği merkezine kayitli üreme çağindaki kadinlarin sağlik okuryazarliğinin obstetrik kararlari üzerindeki etkisinin belirlenmesi (Uzmanlık tezi). Bursa, Sağlik Bilimleri Üniversitesi, 2018.
14. Dadipoor S, Ramezankhanı A, Alavı A, Aghamolaeı T, Moradabadı AS. Pregnant women’s health literacy in the South of Iran. Journal of Family and Reproductive Health. 2017;11:214-5.
15. Lee SY, Tsai T, Tsai YW, Kuo KN. Health literacy and women’s health related behaviors in Taiwan. Health Educ Behav. 2012;39:210-8.
16. Fleary SA, Joseph P, Pappagianopoulos JE. Adolescent health literacy and health behaviors: Asystematic review. J Adolesc 2018;62:116-127.
17. Hepburn M. The variables associated with health promotion behaviors among urban black women. J Nurs Scholarsh. 2018;50:353-66.
18. Yokokawa H, Fukuda H, Yuasa M, Sanada H, Hisaoka T, Naito T. Association between health literacy and metabolic syndrome or healthy lifestyle characteristics among community-dwelling Japanese people. Diabetol Metab Syndr. 2016;30:1-9.
19. Shieh C, Halstead JA. Understanding the impact of health literacy on women's health. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2009;38:601-10.
20. Davıs TC, Wıllıams MV, Marın E, Parker R, Glass J. Health literacy and cancer communication. CA Cancer J Clin. 2002;52:134-49.
21. Corrarıno JE. Health literacy and women’s health: challenges and opportunities. J Midwifery Womens Health. 2013;58:257-64.
22. Yılmaz M, Tiraki Z. Sağlık okuryazarlığı nedir? Nasıl ölçülür? Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2016;9:142-7.
23. Çelik Sis A, Pasinlioğlu T. Klimakterik dönemdeki kadınların yaşadıkları menopozal semptomlar ve etkileyen faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014;16-29.
24. Çoban A, Nehir S, Demirci H, Özbaşaran F, İnceboz Ü. Klimakterik dönemdeki evli kadınların eş uyumları ve menopoza ilişkin tutumlarının menopozal yakınmalar üzerine etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2008;2:343-9.
25. Erbaş N, Demirel G. Klimakterik dönemdeki kadınların menopoza ilişkin yakınmalarının ve menopozal tutumlarının cinsel yaşam kalitesi üzerine etkisinin değerlendirilmesi. ACU Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;4:220-5.
26. Koçak Yüksel D, Kaya İ, Aslan E. Klimakterik dönemindeki kadınların algıladıkları sosyal destek düzeyi ve etkileyen faktörler. Hemşirelik Akademik Araştırma Dergisi. 2017;3:66-72.
27. Sorensen K, Broucke SV, Pelıkan JM, Fullam J, Doyle G, Slonska Z ve ark. Measuring health literacy in populations: Illuminating the design and development process of the European Health Literacy Survey Questionnaire (HLS-EU-Q). BMC Public Health. 2013;13:1-10.
28. Kayupova G, Turdalıyeva B, Tulebayev K, Duong TY, Chang PW, Zagulova D. Health literacy among visitors of district polyclinics in Almaty, Kazakhstan. Iran J Public Health. 2017;46:1062-70.
29. Tiraki Z, Yılmaz M. Cervical cancer knowledge, selfefficacy, and health literacy levels of married women. J Cancer Educ. 2018;33:1270-8.
30. Demirli P. Bireylerin sağlık okuryazarlığı üzerine bir araştırma: Edirne ili örneği (Yüksek Lisans tezi). Edirne, Trakya Üniversitesi, 2018.
31. Degan TJ, Kelly PJ, Robınson LD, Deane FP. Health literacy in substance use disorder treatment. J Subst Abuse Treat. 2019;96:46-52.
32. Al-nema ZN, Ahmed FT, Al-tukmagı HF. Health literacy among women with different educational states in Baghdad. Asian Journal of Pharmaceutical Research and Health Care. 2017;9:101-5.
33. Dennıson CR, Mcentee ML, Samuel L, Johnson B, Rotman S, Kıelty A et al. Adequate health literacy is associated with higher heart failure knowledge and self care confidence in hospitalized patients. J Cardiovasc Nurs. 2011;26:359-67.
34. Geboers B, Wınter AF, Spoorenberg LW, Wynıa K, Reıjneveld SA. The association between health literacy and self-management abilities in adults aged 75 and older, and its moderators. Qual Life Res. 2016;25:2869–77.
35. Hayran O, Özer O. Organizational health literacy as a determinant of patient satisfaction. Public Health. 2018;163:20-6.
36. Aras Z, Bayık Temel A. Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğinin değerlendirilmesi. Florance Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2017;25:85-94.
37. Goto E, Ishıkawa H, Okuhara T, Kıuchı T. Relationship between health literacy and adherence to recommendations to undergo cancer screening and health-related behaviors among ınsured women in Japan. Asian Pac J Cancer Prev. 2018;19:3409-13.
38. Atay E, Göktaş S, Emiral GÖ, Dağtekin G, Zencirci SA, Aygar H, Arslantaş D, Ünsal A. The health literacy level and eating behaviours of the teachers working at the city center of Eskişehir Turkey. International Journal of Research in Medical Science. 2018;6:27-34.
39. Erdal S. Çalışan kadınlara sağlık inanç modeli doğrultusunda verilen eğitimin ve sağlık okuryazarlığının meme kanseri erken tanı davranışlarına etkisi (Yüksek Lisans tezi). Karabük, Karabük Üniversitesi, 2018.