Filiz Taş, Ayten Arıöz Düzgün, Ebru Gözüyeşil

15-49 yaş kadınlarda meme kanseri endişesi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler

Amaç: Bu araştırma 15-49 yaş kadınlarda meme kanseriendişesi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyenfaktörleri belirlemek amacıyla yürütülmüştür.Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipte bu araştırmaKahramanmaraş ilinde bir bölgede bulunan üç Aile SağlığıMerkezi’ne kayıtlı 425 kadın ile yürütülmüştür. Araştırmaverileri kişisel bilgi formu, Meme Kanseri Endişe Skalası veSağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II kullanılarakelde edilmiştir.Bulgular: Kadınların Sağlıklı Yaşam Biçimi DavranışlarıÖlçeği ve Meme Kanseri Endişe Skalası toplam puanortalaması sırasıyla; 142.73±26.3, 8.60±5.1’dir. Kadınlarınyaş grupları, eğitim durumları, kullanılan doğum kontrolyöntemleri, menopoza girme durumları, Kendi KendineMeme Muayenesi’ni bilme ve yapma durumları,mamografi çektirme durumları ve ailede kanser öyküsüolma durumları arasında Sağlıklı Yaşam BiçimiDavranışları Ölçeği ortanca puanları açısından istatistikselolarak anlamlı farklılık saptanmıştırSonuç: Bu araştırmada kadınların meme kanseriendişelerinin düşük ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarınınorta düzeyin üzerinde olduğu, ayrıca kadınların memekanseri endişelerinin ve sağlıklı yaşam biçimidavranışlarının pek çok sosyo-demografik değişkendenetkilendiği saptanmıştır.

Factors affecting breast cancer worry and healthy lifestyle behaviors in women aged 15-49 years

Purpose: This study was conducted in order to determine the breast cancer worry of women in 15-49 aged and the factors that affect their healthy lifestyle behaviors. Materials and Methods: This descriptive research, which was conducted with 425 women who were registered in the Family Health Center in a province located in Kahramanmaraş. The data of the research were obtained by using Personal Information Form, Breast Cancer Worry Scale and Healthy Lifestyle Behaviors Scale II. Results: Total score averages of women from Healthy Lifestyle Behaviors Scale II and Breast Cancer Worry Scale are 142.73±26.3, 8.60±5.1, respectively. A statistically significant difference was determined in terms of total median score of Healthy Lifestyle Behaviors Scale between the age groups of women, their education statuses, birth control methods, menopause statuses, acknowledging and performing statuses of Self Breast Examination, having mammography statuses and having cancer history in the family. Conclusion: In this research, it was determined that breast cancer worry of women is low and their healthy lifestyle behaviors are above average, further, it was determined that breast cancer worry and healthy lifestyle behaviors of women are affected by many socio-demographic variables.

PDF

___

1. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Kurumu 2013-2018 Ulusal Kanser Kontrol Planı Erişim;https://www.iccpportal.org/system/files/pla ns/Ulusal_Kanser_Kontrol_Plani_2013_2018.pdf Erişim Tarihi; 20.11.2018.
2. New Global Cancer Data: GLOBOCAN 2018 Erişim; https://www.uicc.org/new-global-cancerdata-globocan-2018 Erişim tarihi: 20 Kasım 2018.
3. T. C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Türkiye Kanser İstatistikleri 2015. Ankara, TC Sağlık Bakanlığı, 2018.
4. Karayurt Ö, Zorukoş SN. Meme kanseri riski yüksek olan kadınların yaşadıkları duygular ve bilgi - destek gereksinimlerinin karşılanması. Meme Sağlığı Dergisi. 2008;4:56-61.
5. Andıç S, Karayurt Ö. Determination of ınformation and support needs of first degree relatives of women with breast cancer. Asian Pac J Cancer Prev. 2012;13:4491-99.
6. Sinicrope PS, Patten CA, Clark LP, Brockman TA, Rock EE, Frost MH et al. Adult daughters' reports of breast cancer risk reduction and early detection advice received from their mothers: an exploratory study. Psychooncology. 2009;18:169-178.
7. Kristjanson LJ, Chalmers KI, Woodgate R. Information and support needs of adolescent children of women with breast cancer. Oncol Nurs Forum. 2004;31:111-19.
8. Ewles L, Simnett I. Promoting Health: A Practical Guide To Health Education. Edinburg,: Bailliere Tindall, 2003.
9. Ferguson KJ. Health behaviour. In Public Health & Preventive Medicine (Ed. RB Wallace):811-816. Stanford, Appleton & Lange, 1998.
10. Pender NJ, Murdaugh CL, Parsons MA. Health Promotion in Nursing Practice. New Jersey, Pearson, 2002.
11. Erci B. Halk Sağlığı Hemşireliği. Sağlığın Geliştirilmesi ve Sağlıklı Yaşam (Ed. B Erci): 192–201. Ankara, Göktuğ Yayıncılık, 2009.
12. Timur Taşhan S, Uçar T, Aksoy Derya Y, Nacar G, Erci B. Validity and reliability of the Turkish version of the Modified Breast Cancer Worry Scale. Iran J Public Health. 2018;47:1681-87.
13. Quillin JM, Bodurtha JN, McClish D, Wilson DB. Genetic risk, perceived risk, and cancer worry in daughters of breast cancer patients. J Genet Couns. 2011;20:157-64.
14. Bennett P, Parsons E, Brain K, Hood K. Long-term cohort study of women at intermediate risk of familial breast cancer: experiences of living at risk. Psychooncology. 2010;19:390-98.
15. Trost JE. Statistically nonrepresentative stratified sampling: A sampling technique for qualitative studies. Qual Sociol. 1986;9:54-7.
16. Lerman C, Trock B, Rimer BK. Psychological side effects of breast cancer screening. Health Psychol. 1991;10:259-67.
17. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The HealthPromoting Lifestyle Profile: development and psychometric characteristics. Nurs Res. 1987;36:76- 81.
18. Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi. 2008;12:1-13.
19. Sonmezer H, Cetinkaya F, Nacar M. Healthy life-style promoting behaviour in Turkish women aged 18-64. Asian Pac J Cancer Prev. 2012;13:1241-45.
20. Altiparmak S, Kutlu AK. The healthy lifestyle behaviors of 15–49 age group women and affecting factors. TAF Prev Med Bull. 2009;8:421-26.
21. Özen B, Zincir H, Erten ZK, Özkan F, Elmalı F. Genç kadınların meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesi konusunda bilgi ve tutumları ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları. J Breast Health. 2013;9:200-4.
22. Bilal S. Doğurganlık ve menopoz dönemindeki kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının meme ve jinekolojik kanserlerden korunma davranışları ile ilişkisi (Yüksek lisans tezi). İstanbul, Haliç Üniversitesi, 2009.
23. Demir G, Arıöz A. Göç eden kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2014;4:1-8.
24. Şimşekoğlu N, Mayda AS. Bir üniversite hastanesinde görevli hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve sağlık kaygısı düzeyleri. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2016;6:19-29.
25. Özcan S, Bozhüyük A. Çukurova Üniversitesi sağlık bilimleri öğrencilerinin sağlıklı yaşam davranışları. Cukurova Med J. 2016;41:664-74.
26. Gülcivan G, Topçu B. Meme kanserli hastaların yaşam kalitesi ile sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Namık Kemal Tıp Dergisi. 2017;5:63-74.
27. Kumsar AK, Pakyüz SÇ. Metabolik sendromlu kadınlarda sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2015;12:19-24.
28. Murphy PJ, Marlow LA, Waller J, Vrinten C. What is it about a cancer diagnosis that would worry people? A population-based survey of adults in England. BMC Cancer. 2018;8:86-6.
29. Nacar G. Kadınlarda meme kanseri endişe düzeyi ile erken tanı uygulama davranışları arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi. 2018;6:44-53.
30. April-Sanders A, Oskar S, Rachel C, Schmitt KM, Desperito E, Protacio A et al. Predictors of breast cancer worry in a Hispanic and predominantly immigrant mammography screening population. Womens Health Issues. 2018;27:237–44.
31. Henderson BJ, Tyndel S, Brain K, Clements A, Bankhead C, Austoker J et al. Factors associated with breast cancer-specific distress in younger women participating in a family history mammography screening programme. Psychooncology. 2007;17:74– 82.
32. Cohen M. Breast cancer early detection, health beliefs, and cancer worries in randomly selected women with and without a family history of breast cancer. Psychooncology. 2006;15:873–83.
33. McGregor BA, Bowen D, Ankerst DP, Andersen MR, Yasui Y, Mctiernan A. Optimism, perceived risk of breast cancer, and cancer worry among a communitybased sample of women. Health Psychol. 2004;23:339-44.
34. Molina, Ceballos RM, Dolan ED, Albano D, McGregor BA. Perceived breast cancer risk and breast cancer worry among women with a family history of breast cancer: a new perspective on coping as a mediator. Psychooncology. 2015;24:113-6.
35. Altekruse S, Kosary C, Krapcho M, Neyman N, Aminou R, Waldron et al. SEER Cancer Statistics Review, 1975-2007. Bethesda MD , National Cancer Institute, 2010.
36. Gibbons A, Groarke A. Can risk and illness perceptions predict breast cancer worry in healthy women? J Health Psychol. 2016;21:2052-62.