Sevgi DENİZ DOĞAN, Sevban ARSLAN, Nursevim AYDINGÜLÜ, Halil KOPARAN, Muaz GÜLŞEN

Vardiya sistemiyle çalışan hemşirelerin uyku kaliteleri

Amaç: Bu çalışma vardiya sistemi ile çalışan hemşirelerin uyku kalitesini ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma, Mart-Mayıs 2018 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinde vardiya sistemi ile çalışan hemşireler ile tanımlayıcı ve kesitsel olarak yürütülmüştür. Araştırmada 243 hemşire örneklemi oluşturmuştur. Veriler, çalışmaya katılmayı kabul eden hemşirelerden kişisel bilgi formu ve Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) kullanılarak toplanmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan hemşirelerin, yaş ortalamasının 27,00±6,03 olduğu, %78,6’sının kadın olduğu, %57,2’sinin bekar olduğu saptanmıştır. Çalışmada hemşirelerin Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi’nden aldıkları puan ortalaması 12,70±4,27 (min: 3; maks: 20) olarak belirlenmiştir. Hemşirelerin uyku kalitesinin çocuk sahibi olma, gelir düzeyi, düzenli ilaç kullanma, ek iş yapma, gece nöbetinde zorluk yaşama, sosyal hayat ve aile ilişkileri değişkenlerinden etkilendiği tespit edilmiştir.Sonuç: Bu çalışmanın sonucunda vardiya sistemi ile çalışan hemşirelerin uyku kalitelerinin düşük olduğu saptanmıştır. Hemşirelerin uyku kalitesinin artırılmasında aralıklı vardiya ile çalışmanın faydalı olabileceği düşünülmektedir. Bu bağlamda yöneticilerin duyarlılığını artırmak amacıyla farklı vardiya sistemiyle çalışan hemşirelerden oluşan daha büyük örneklemlerle yapılacak benzer çalışma sonuçlarının duyurulması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler:

Hemşire, uyku kalitesi

Sleep quality of nurses working with shift system

Purpose: This study was conducted to determine the sleep quality and the factors affecting it of the nurses working with the shift system.Materials and Methods: The study was carried out with the nurses working with the shift system as descriptive and cross-sectional in a university hospital between March-May 2018. In the study, 243 nurses were included in the study. Data were collected from the nurses accepting to participate after gaining verbal consent with individual information form and Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI). Results: It was determined that of the participant nurses, mean age was 27,00±6,03, 78.6% was female, 57.2% was single. PSQI mean score of nurses was 12.70±4.27 (min: 3; max: 20). It was found that sleep quality of nurses was affected by variables such as having child, level of income, having regular medication, doing an extra work, having difficulties in night shift, social life and family relations.Conclusion: The sleep quality of the nurses working with the shift system was found to be low. Working with intermittent shifts may be beneficial for improving the sleep quality of nurses. In addition, in order to increase the sensitivity of managers, similar studies should be conducted with larger samples consisting of nurses working with different shift system.

Keywords:

Nurse sleep quality, shift system,

PDF

___

1. Resmi Gazete. Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Available from http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/08/20 170819-3.htm. Accessed 10.12.2018.
2. Canadian Centre for Occopational Health and Safety. Rotational Shiftwork. Available from https://www.ccohs.ca/oshanswers/ergonomics/shif twrk.html. Accessed : 25.08.2018.
3. Karakaş SA, Gönültaş N, Okanlı A. Vardiyalı çalışan hemşirelerde uyku kalitesi. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2017;41:17-26.
4. Şentürk S. Yoğun bakım hemşirelerinin tükenmişlik düzeyleri ile uyku kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bozok Tıp Dergisi. 2014;4:48-56.
5. Kaçan CY, Örsal Ö, Köşgeroğlu N. Hemşirelerde uyku kalitesinin incelenmesi. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences. 2016;19:145-53.
6. NIH. Brain Basics: Understanding Sleep. Available from https://www.ninds.nih.gov/Disorders/PatientCaregiver-Education/Understanding-Sleep#3. Accessed 20.05.2018.
7. Grandner MA. Sleep, health, and society. Sleep Med Clin. 2017;12:1-22.
8. Badr MS, Belenky G, Bliwise DL, Buxton OM, Buysse D, Dinges DF, Martin JL. Recommended amount of sleep for a healthy adult: a joint consensus statement of the american academy of sleep medicine and sleep research society. J Clin Sleep Med. 2015;11:591-2.
9. Akkoyun DÇ, Akyüz A, Alpsoy Ş, Şener Ü, Topçu B. Sağlık çalışanlarında gece nöbetinin sağ kalp fonksiyonları üzerine etkisi. Koşuyolu Kalp Dergisi. 2014;17:172-5.
10. Özdemir PG, Ökmen AC, Yılmaz O. Vardiyalı çalışma bozukluğu ve vardiyalı çalışmanın ruhsal ve bedensel etkileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2018;10:71-83.
11. Ferri P, Guadi M, Marcheselli L, Balduzzi S, Magnani D, DiLorenzo R. The impact of shift work on the psychological and physical health of nurses in a general hospital: a comparison between rotating night shifts and day shifts. Risk Manag Healthc Policy. 2016;9:203.
12. Han Y, Yuan Y, Zhang L, Fu Y. Sleep disorder status of nurses in general hospitals and its influencing factors. Psychiatr Danub. 2016;28:176-83.
13. Park E, Lee HY, Park CSY. Association between sleep quality and nurse productivity among Korean clinical nurses. J Nurs Manag. 2018;1–8.
14. Palhares VDC, Corrente JE, Matsubara BB. Association between sleep quality and quality of life in nursing professionals working rotating shifts. Rev Saude Publica. 2014;48:594-601.
15. Surani S, Hesselbacher S, Guntupalli B, Surani S, Subramanian S. Sleep quality and vigilance differ among in patient nurses based on the unit setting and shift worked. J Patient Saf. 2015;11:215-20.
16. Rocha MCPD, Martino MMFD. Stress and sleep quality of nurses working different hospital shifts. Rev Esc Enferm USP. 2010;44:280-6.
17. Lin SH, Liao WC, Chen MY, Fan JY. The impact of shift work on nurses' job stress, sleep quality and self‐ perceived health status. J Nurs Manag. 2014;22:604- 12.
18. Feleke SA, Mulatu MA, Yesmaw YS. Medication administration error: magnitude and associated factors among nurses in Ethiopia. BMC Nurs. 2015;14:53.
19. Leka S, Grifitths A, Cox T. Work Organisation and Stress. Geneva, World Health Organization, 2003.
20. Ağargün MY, Kara H, Anlar Ö. The validity and reliability of the Pittsburgh Sleep Quality Index. Turk Psikiyatri Derg. 1996;7:107-15.
21. Üstün Y, Çınar Yücel Ş. Hemşirelerin uyku kalitesinin incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2011;4:29-38.
22. Günaydın N. Bir devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin uyku kalitesi ve genel ruhsal durumlarına etkisi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2014;5:33-40.
23. Shao MF, Chou YC, Yeh MY, Tzeng WC. Sleep quality and quality of life in female shift working nurses. J Adv Nurs. 2010;66:1565-72.
24. Fışkın A, Temel AB, Yıldırım JG. Hemşirelerde uyku sorunları ve etkili etmenler. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2013;29:13-32.
25. Taş S. Vardiyalı ve vardiyasız çalışan hemşirelerin uyku ile ilgili özelliklerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Konya, Selçuk Üniversitesi, 2012.