Une femme sportive dans les mythes grecs antiques

Eski Yunan mythoslarının önemli figürlerinden biri olan Atalante’nin avcı ve sporcu kimliklerini ile betimlendiği sahneler onun ikonografyasının temelini oluşturur. Bu makalede betimlemelerinin ikinci ana grubunu oluşturan ve onu bir sporcu olarak gösteren sahneler çeşitli örneklerle incelenmiştir. Sporcu Atalante’nin tasvir edildiği sahneler üç ana bölümde incelenebilir. “Güreş sahneleri”, “Koşu sahneleri” ve “Diğer bir sporcuyla belirli bir etkinlikte bulunmaksızın birlikte olduğu sahneler”. Atalante, Peleus ile Pelias’ın cenazesinde düzenlenen oyunlarda güreşmiş ve güreş müsabakasını kazanmıştır. Diğer sportif etkinliklerine oranla en fazla tasvir edilmiş olan betimler güreş sahneleridir. Atalante ile ilgili betimler açısından da Kalydon yaban domuzu avı tasvirlerinden sonra en fazla sayıya bu sahneler ulaşmaktadır. Atalante-Peleus güreşi için MÖ 6. yy siyah figürlü vazoları yoğunluk açısından ilk sırayı almaktadır. Sporcu Atalante’ye ikincil olarak koşu sahnelerinde rastlanmaktadır. Atalante ile ilgili mythoslar kıta Yunanistan’daki iki ayrı bölgeye, Boiotia ve Arkadia’ya göre farklılık gösterir. Boiotia anlatımında Atalante’nin kendisini isteyen talipleri ile yaptığı yarış ve evliliği, onun atlet kimliği öne çıkmaktadır. Bu mythosta evlenmek istemeyen Atalante’nin talipleri ile giriştiği ve sonunda onları öldürdüğü koşu yarışları ve sonrasında da kaybettiği ve evlenmek zorunda kaldığı asıl yarış anlatılmaktadır. Ancak mythoslarda ve Antik yazarlarda Atalante’nin kaybettiği yarıştaki talibinin kimliği üzerine çelişkili anlatımlar ile de karşılaşılmaktadır. Bu sahneler için MS 2.-3. yy’a tarihlenen eserler öne çıkmaktadır. Güreş ve koşu sahneleri dışında Atalante bazen de, bir palaestrada veya başka bir alanda spor yaparken ya da antreman öncesi veya sonrası bir erkek sporcuyla birlikteyken tasvir edilmiştir. Bu sahneler için MÖ 5. yy kırmızı figürlü Attika vazoları yoğunluk kazanmaktadır.

PDF

___

Les sources anciennes

Apollod. Apollodoros, The Library-Bibliotheke (J. G. Frazer), The Loeb Classical Library, London, 1921.

Hes. theog. Hesiodos, Theogonia.

Ov. am. Ovidius, Heroides and Amores-Amores (G. Showerman), The Loeb Classical Library, London, 1921-1925.

Ov. met. Ovidius, Metamorphoses (F. J. Miller). The Loeb Classical Library, London, 1916-1929.

Plat. rep. Platon, Republic-de re publica (P. Shorey), The Loeb Classical Library, London, 1956.

Xen. Kyn. Xenophon, Kynegetikos.

Les sources modernes

Beazley, J. D. (ARV) 1942 Attic Red-figure Vase Painters, Oxford.

Blatter, R. 1994 “Peliou Athla”, LIMC VII: 277-280.

Boardman, J. 1984 “Atalante”, LIMC II: 940-950.

1990 “Hippomenes”, LIMC V: 465-466.

Gerhard, E. 1840 Auserlesene griechische Vasenbilder, Berlin.

Grimal, P. 1958 Dictionnaire de la Mythologie grecque et romaine, Paris.

Harder, R. – A. Ley 1997 “Atalante”, DNP II: 146.

Hull, D.B. 1964 Hounds and Hunting in Ancient Greece, Chicago-London.

Kortanoğlu, R. E. 1999 Atalante; İkonografik Bir İnceleme, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.

2002 “Kalydon Yaban Domuzu Avının Kadın Kahramanı Atalante Üzerine İkonografik Veriler Işığında Bir İnceleme”, Anadolu Araştırmaları/ Jahrbuch für Kleinasiatische Forschung XVI: 425-447.

Laser, S. 1952 „Miszellen“, Hermes 80: 372-376.

Ley, A. 1990 „Atalante-Von der Athletin zur Liebhaberin“, Nikephoros 3: 31-72.

Payne, H. 1940 Perachora I, Oxford.

Robert, C. 1920 Die griechische Heldensage I-II, Berlin.

Ryberg, I. S. 1943 “A Praenestine Ciste in the Vassar College Classical Museum”, AJA 47: 217-226.

Schefold, K. 1978 Götter und Heldensagen der Griechen in der spätarchaischen Kunst, München.

1981 Die Göttersage in der klassischen und hellenistischen Kunst, München.

Serwint, N. 1993 “The Female Athletic Costume at the Heraia and Prenuptial Initiation Rites”, AJA 97: 403-422.

Trumph, J. 1960 „Kydonische Apfel“, Hermes 88: 14-22.

Vollkommer, R. 1994 „Peleus“, LIMC VII: 251-269.