Zeki AKINCI, Dilek AYBAR, Altan DEMİREL, Dilara BAHTİYAR SARI, Emine Nurdan ÖKSÜZ

Akdeniz Üniversitesi Turizm Fakültesi Öğrencilerinin Destinasyon Seçiminde Etkili Olan Çekici Faktörlerin Önem Performans Analizi

Yoğun küresel rekabetin yaşandığı günümüz turizm sektöründe, turistik destinasyonların tercih edilmesinde, destinasyonların sahip oldukları çekici faktörlerin önemli bir etkisi bulunmaktadır. Bu çalışmada, Antalya ilinde bulunan Akdeniz Üniversitesi’nde turizm eğitimi alan 426 öğrenciden anket tekniği ile veriler toplanmış ve Önem-Performans Analizi (ÖPA) yöntemiyle destinasyonda algılanan çekici faktörlerin önemi ve çekici faktörlerin uygulanma performansları tespit edilmesi amaçlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, yüksek önem ve yüksek performans gösterilen doğal güzellikler, kültür, konaklama hizmetleri ve destinasyonun cazip alanları destinasyonun korunması ve sürdürülmesi gereken yönleri olarak; buna karşılık hem düşük önem hem de düşük performans gösterilen destinasyon danışma hizmetleri, destinasyondaki yerlere sınırsız ziyaret, bilgilendirici levha ve simgeler, ilginç/farklı yerel gelenekler düşük öncelik verilmesi gereken; yoğunlaşılması gereken özellikler olarak ulaşma ağının yaygınlığı, destinasyonun temizliği, yiyecek-içecek işletmelerin kalitesi; düşük önem verilmesine rağmen yüksek performans gösterilen ve kaçınılması gereken özellikler ise iş/ticaret, destinasyonun tarihi ve birden çok alışveriş fırsatı olarak saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Destinasyon, Çekici faktörler, Önem performans analizi, Turizm Öğrencileri

The Importance-Performance Analysis of Pull Factors Affecting the Touristic Destination’s Choice of Students in the Tourism Faculty of Akdeniz University

In today's tourism sector, which experience an intense global competition, pull factors play a decisive role in the marketing of touristic destinations. In the context of satisfying the individual’s push factors to travel, pull factors of the destinations have a significant impact on tourists’ resort choice. It is aimed to determine the importance given to the development of tourism and the services provided in the Antalya Destination by the students; to determine the performance of the services provided; and to evaluate the perceived importance and performance of features and services with the Importance-Performance Analysis (IPA) method. Though this method, importance and performance of pull factors in Antalya destination as perceived by tourism students, who study on tourism field at Akdeniz University in Antalya destination, are examined. With the IPA method, the importance of pull factors perceived in the destination and the application performance of pull factors were determined.

Keywords:

Destination, Pull factors, Importance-performance analysis, Tourism students,

PDF

___

Abdullateef, A.O., Biodun, A.B. (2014). Are international students tourists?, Int. J. Business and Globalisation, 13 (3), 298– 306. doi:10.1504/IJBG.2014.064677
Albayrak, T., Caber, M. (2011). Önem-performans analizi: destinasyon yönetimine dair bir örnek. Ege Akademik Bakış, 11 (4), 627-638. 30.12.2021 tarihinde https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423876864.pdf adresinden alındı.
Albayrak, T., Çömen, N. (2018). Kaya tırmanışı yapan turistlerin destinasyon değerlendirmeleri: Geyikbayırı, Antalya örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 29 (2), 209-220. doi: 10.17123/atad.488289
Almanza, B. A., Jaffe, W., Lin, L. (1994). Use of the service attribute matrix to measure consumer satisfaction. Hospitality Research Journal, 17 (2), 63–75. doi: 10.1177/109634809401700207
Alvarez, M., (2007). Destination Quality. Service Quality, der. Gümüsoglu, S. ve Dig., Ankara: Detay Yayıncılık. Antalya İli. 20.06.2019 tarihinde https://en.wikipedia.org/wiki/Antalya_Province adresinden alındı.
Arıtan, T., Akyüz, A.M. (2015). Tüketicilerin otomobil markalarına yönelik marka sadakatleri ve tercihleri üzerine bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11 (26), 195-220. doi: 10.17130/ijmeb.2015.11.26.947
Ayaz, N., Bakar, R. (2020). Üniversite öğrencilerinin destinasyon imajı algısı: Sinop ili örneği. Journal of Humanities and Tourism Research, 10 (3), 610-626. doi: 10.14230/johut861
Bacon, D.R. (2003) A comparison of approaches to importance-performance analysis. International Journal of Market Research, 45 (1), 55-71. doi: 10.1177/147078530304500101
Bağıran, D. (2015). Destinasyon Yenilik Sürecinin Oluşmasında Ağ Yapısı ve Bilgi Yönetiminin Rolü. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı, Turizm İşletmeciliği Programı. İzmir. https://www.apikam.org.tr/YuklenenDosyalar/Dokumanlar/e986d55e-6f54-418f-a6ae- a778135608df537112.pdf adresinden alındı.
Bahar, O., Kozak, M. (2012). Turizm Ekonomisi (4. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
Bruyere, B.L., Rodriquez, D.A., Vaske, J. J. (2002) Enhancing importance-performance analysis through segmentation. Journal of Travel & Tourism Marketing, 12 (1), 81-95. doi: 10.1300/J073v12n01_05
Buckley, C., Hynes, S., Mechan, S. (2012) Supply of an ecosystem service‒farmers’ willingness to adopt riparian buffer zones in agricultural catchments. Environmental Science & Policy, 24, 101-109. doi: 10.1016/j.envsci.2012.07.022
Buhalis, D. (2000). Marketing the competitive destination of the future. Tourism Management. 21 (1), 97-116. doi: 10.1016/S0261-5177(99)00095-3
Ceylan, S., Somuncu, M. (2020). Turizm alanlarındaki ikinci konutların rekreasyon amaçlı kullanımı: Pelitköy (Burhaniye/Balıkesir) örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi/Turkish Journal of Geographical Sciences, 18 (1), 28-56, doi: 10.33688/aucbd.665702
Chien, M. C. (2016). An emprical study on the effect of attractiveness of ecotourism destination on experiential value and revisit intention. Applied Ecology and Environmental Research, 15 (2), 43-53. doi: 10.15666/aeer/1502_043053
Cordes, K.A. (2013). Applications in Recreation & Leisure: For Today and The Future. 4th ed. Urbana, IL: Sagamore Publishing.
Crompton, J. L. (1979). Motivations for pleasure vacation. Annals of Tourism Research, 6 (4), 408-424. doi:10.1016/0160- 7383(79)90004-5
Çakıcı, A. C., Aksu, M. (2007), Çekim yeri seçiminde grup etkisi: Yerli turistler üzerine bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 18 (2), 183-194.
Çetingöz, B. C., Artuğer, S. (2014). Yabancı turistlerin Antalya’yı tercih etmesinde etkili olan çekici faktörlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (32), 573-582.
Dann, G. (1977). Anomie, ego-enhancement and tourism, Annals of Tourism Research, 4(4), 184-194. doi: 10.1016/0160- 7383(77)90037-8
Demir, Ş. Ş. (2010). The effects of pull factors on destination choice: A study in Dalyan. Ege Akademik Bakış, 10 (3), 1041- 1054. 30.12.2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/eab/issue/39879/473272#article_cite adresinden alındı.
Deng, W., Kuo, Y., Chen, W. (2008) Revised importance-performance analysis: Three-factor theory and benchmarking. The Service Industries Journal, 28 (1), 37- 51. doi: 10.1080/02642060701725412
Evans, M. R., Chon, K. S. (1989). Formulating and evaluating tourism policy using importance-performance analysis. Hospitality Education and Research Journal 13, 203–213. doi: 10.1177/109634808901300320
Friedmann, J., Weaver, C. (1980). Territory and Function, the Evolution of Regional Planning. California: California University Press.
Go, F., Zhang, W. (1997) Applying importance-performance analysis to Beijing as an ınternational meeting destination. Journal of Travel Research, 35 (4), 42–49. doi: 10.1177/004728759703500407
Gunn, C. A. (1994). Tourism Planning (3. ed). Washington: Taylor & Francis.
Güneş, E. (2016). Destinasyon Seçiminde Etkili Olan Destinasyon Kalite Unsurlarının Analizi: Antalya Örneği. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Antalya. http://acikerisim.akdeniz.edu.tr/xmlui/handle/123456789/2773 adresinden edinilmiştir.
Hall, C. M., Mitchell, R., Sharples, L. (2003). Consuming Places: The Role of Food, Wine and Tourism in Regional Development. C. M. Hall, L. Sharples, R. Mitchell, N. Macionis & B. Cambourne (Ed.). in Food Tourism Around The World Development, Management and Markets (New Canadian Library) (25-59).
Hollenhorst S, Olson D., Fortney R (1986) Use of importance performance analysis to evaluate state park cabins: The case of the West Virginia State park system. Journal of Park and Recreation Administration, 10 (1), 1–11. 30.12. 2021 tarihinde https://www.cabdirect.org/cabdirect/abstract/19921850636 adresinden erişildi.
Hsu C.H.C, Byun S., Yang I.S (1997) Attitudes of Korean college students towards quick-service, family-style, and cuisine dining restaurants. Journal of Restaurant and Foodservice Marketing, 2 (4), 65–85. doi: 10.1300/J061v02n04_05
Hu, M. L. M. , Chen, T. K., Ou, T. L. (2009) An importance–performance model of restaurant dining experience. Advances in Hospitality and Leisure, 5, 207–222. doi:10.1108/S1745-3542(2009)0000005015
Karadağ, A., Turut, H. (2013). Üniversite öğrencilerinin kentsel çevre algısı üzerine bir araştırma: İzmir örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi, 11 (1), 31-51. doi: 10.1501/Cogbil_0000000141
Ke, L. (2012) The weakness and innovation of China eco-tourism. Physics Procedia, 25, 953–957. doi: 10.1016/j.phpro.2012.03.183
Keyt, J. C. , Yavas, U., Riecken, G. (1994) Importance-performance analysis: A case study in restaurant positioning. International Journal of Retail and Distribution Management, 22 (5), 35–40. ISSN: 0959-0552
Kim, S. S., Lee, C. K., Klenosky, D. B. (2003). The influence of push and pull factors at Korean national parks, Tourism Management, 24 (2), 169-180. doi: 10.1016/S0261-5177(02)00059-6
Kim, J. Hyeong, (2014). The antecedents of memorable tourism experiences: The development of a scale to measure the destination attributes associated with memorable experiences. Tourism Management, 44, 34-45. doi: 10.1016/j.tourman.2014.02.007
Klenosky, D. B. (2002). The “pull” of tourism destinastions: A means-end investigation, Journal of Travel Research, 40 (4), 385-395. doi: 10.1177/004728750204000405
Kozak, M. (2002). Destination benchmarking. Annals of Tourism Research, 29 (2), 497-519. doi: 10.1016/S0160- 7383(01)00072-X
Kültür ve Turizm Bakanlığı (KTB, 2020). Turizm İstatistikleri. 04.03.2020 tarihinde https://yigm.ktb.gov.tr/TR-9851/turizm- istatistikleri.html adresinden alınmıştır.
Lewis R. C. (1985). Getting the most from marketing research. predicting hotel choice: The factors underlying perception. The Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 26 (3), 82–96. doi: 10.1177/001088048502500415
Lo, A. Y., Jim, C. Y. (2015). Protest response and willingness to pay for culturally significant urban trees: Implications for Contingent Valuation Method. Ecological Economics, 114, 58-66. doi: 10.1016/j.ecolecon.2015.03.012
Mansfeld, Y. (1992). From Motivation to Actual Travel. Annals of Tourism Research, 19 (3), 399-419. doi: 10.1016/0160- 7383(92)90127-B
Martilla, J. A., James, J. C. (1977). Importance-performance analysis. Journal of Marketing, 41 (1), 77–79. doi: 10.1177/002224297704100112
Martin, D. W. (1995). An importance-performance analysis of service providers’ perception of quality service in the hotel industry. Journal of Hospitality and Leisure Marketing, 3 (1), 5–17. doi: 10.1300/J150v03n01_02
Meisel, C., Cottrell, S. (2003). Differences in Motivations and Expectations of Divers in The Florida Keys, In: Murdy J. editor. Proceedings of the Northeastern Recreation Research Symposium. Newtown Square PA: 393-401.
Nikjoo, A.H., Ketabi, M. (2015). The Role of Push and Pull Factors in The Way Tourists Choose Their Destination. Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 26 (4), 588-597.
Obonyo, G.O., Ayieko, M.A., Kambona, O.O. (2013). An importance-performance analysis of food service attributes in gastro- tourism development in western tourist circuit, Kenya. Tourism and Hospitality Research, 12 (4), 188–200.
Oh, H., Uysal, M., Weaver, A. P. (1995). Product bundles and market segments based on travel motivations: A canonical correlation approach. Int. J. Hospitality Management, 14 (2), 123–137. doi:10.1016/0278-4319(95)00010-A
Olalı, H. (1990). Turizm Politikası ve Planlaması. İstanbul: Yön Ajans.
Olcay, A., Doğan, G. (2015). Bir destinasyon olarak Gaziantep şehir imajına yönelik öğrenci görüşleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 235-268. 11.01.2022 retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/basbed/issue/16844/432070
Öter, Z., Özdoğan, O, N. (2005). Kültür amaçlı seyahat eden turistlerde destinasyon imajı: Selçuk-Efes örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 16 (2), 127-138. 30.12.2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/atad/issue/16796/174475#article_cite adresinden alınmıştır.
Pike, S., Ryan, C. (2003). Dimensions of Short Break Destination Attractiveness – A Comparison of Cognitive, Affective and Conative Perceptions. In: CAUTHE (Council for Australian University Tourism and Hospitality Education) Annual Conference, Southern Cross University, Coffs Harbour, February 2003.
Raosoft. (2019). Sample Size Calculator, 27.12.2019 tarihinde http://raosoft.com/samplesize.html adresinden alınmıştır.
Sarı, C., Ahmadlı, K. (2018). Azerbaycanlı Turistlerin Destinasyon Seçiminde Önemli Olan Coğrafi Faktörler. Bekir Çınar, Cengiz Şahin, Selahattin Avşaroğlu, Erkan Akgöz (Ed.), Sosyal ve Beşeri Bilimler Çalışmaları 2018 içinde (85-91), Çizgi Kitabevi.
Sarı, C., Aligil, M. (2016). Konaklama tesisi yöneticilerinin alternatif turizme dair görüşleri: Doğu Antalya (Side) turistik gelişim projesi bölgesi örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (4), 1649-1663. 30.12.2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/26966/283422#article_cite adresinden erişildi.
Schott, P. K. (2004). Across-product versus within-product specialization in international trade. The Quarterly Journal of Economics, 119 (2), 647-678. doi: 10.1162/0033553041382201
Silva, F. H., Fernandes, P. O. (2011). Importance-performance analysis as a tool in evaluating higher education service quality: The empirical results of ESTiG (IPB). In In the 17th International Business Information Management Association Conference (s. 306-315).
Şahin, H., Bekir, H. (2016). Üniversite öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20 (3), 767-779. 30.12.2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsadergisi/issue/31706/347479#article_cite adresinden alınmıştır.
Tavşancıl, E. (2005). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Turizmaktuel. 04.03.2020 tarihinde https://www.turizmaktuel.com/haber/antalya-da-kac-otel-ne-kadar-yatak-var adresinden alındı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK, 2020a). Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Haber Bülteni. Sayı:33705.
Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK, 2020b). Turizm Haber Bülteni. Sayı:33669.
Ulama, Ş. (2015). Turizm tanıtım broşürlerinde destinasyon imajı analizi: Türkiye örneği. Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 6 (11), 231-246.
UNWTO - A Practical Guide to Tourism Destination Management. 20.06.2019 tarihinde https://www.e- unwto.org/doi/book/10.18111/9789284412433 adresinden alındı.
Ural, A., Kılıç, G. (2006). Scientific Research Process and Data Analysis with Spss. (2. Press). Detay Publishing, Ankara.
Uysal, M., Li, X., Sirakaya-Turk, E. (2008). Push-Pull Dynamics in Travel Decisions. Haemoon Oh (Ed.), in Handbook of Hospitality Marketing Management. 412-439.
Ünal, A., Binbaşıoğlu, H. (2015). Bir şehrin pazarlanması ve marka şehir olmasına yerel sağlık kuruluşlarının katkısı: İnönü üniversitesi karaciğer nakli enstitüsü örneği. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 1 (2), 1-10. 30.12.2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/716470 adresinden erişilmiştir.
Yazıcıoğlu, Y., Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Yousefi, M., Marzuki, A. (2012). Travel motivations and the influential factors: The case of Penang, Malaysia. Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 23 (2), 169–176. doi: 10.1080/13032917.2012.662906

ISSN: 1303-5851
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2003
Yayıncı: Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi