Sevgi GÖKDEMİREL, GÜLÇİN BOZKURT, Gülbin GÖKÇAY, Ayşe BULUT

Çalışan Annelerin Emzirme Sürecinde Yaşadıkları: Niteliksel Bir Çalışma

Amaç: Bu araştırma; çalışan annelerin bebeğini emzirme ve anne sütü ile beslemesine ilişkin yaşantıları ve bunları yönlendirmede işveren tutumlarının etkisini belirlemek için planlandı. Yöntem: Araştırmada annelerin çalışma yaşantısı ile işveren tutumlarının, emzirme ve bebeğini anne sütü ile beslemeye etkisi retrospektif olarak, nitel yöntemler kullanılarak irdelendi. Çalışmanın evrenini bir üniversite hastanesinin sağlam çocuk polikliniğinde izlenen çocukların anneleri oluşturdu. Seçim kriterlerine uyan 54 anne içinden, bireysel görüşmelere katılmayı kabul eden on anneden bilgi toplandı. Nitel verilerin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanıldı. Görüşme tutanakları ve ses kayıtları çözümlenerek elde edilen veriler amaca uygun olarak irdelendi. Bulgular: Yapılan bireysel görüşmelerde anneler; doğum sonu ücretli izin süresinin kısa olduğunu, ekonomik nedenlerle istedikleri kadar ücretsiz izin alamadıklarını, bebeğin anne sütü ile beslenmesinde ve bakımında sıkıntı yaşadıklarını, evin iş yerine uzak olmasının süt izni kullanmaya engel olduğunu, süt izni süresinin yetersiz olduğunu, iş yerinde süt sağma ve emzirme için koşulların uygun olmadığını, işe başlarken bebeğin bakımı ve beslenmesi konusunda endişe yaşadıklarını dile getirdiler. Ayrıca, süt izninin amacına uygun kullanılmadığı, işveren tutumlarının süt izni ve ücretli izin süresini sınırladığı ve ücretsiz izin kullanılmasında etkili olduğu da belirlendi. Çalışan annelerin, bebeklerinin bakımı ve emzirme için yaşantılarında değişiklikler yaptıkları, annelik nedeniyle işten çıkarılma, statü değişikliği gibi kayıplar yaşadıkları da bulgular arasındadır. Sonuç: Ülkemizde çalışanlar için öngörülen annelik hakları yetersizdir. Bu durum en çok bebeklerin beslenmesini ve bakımını etkilemektedir. Çalışan annelerin emzirmesini desteklemek için yeni düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Bu düzenlemeler için kendileri de çalışan kadın olan hemşirelerin savunuculuk yapması önemli bir sorumluluktur.

Anahtar Kelimeler:

Çalışan anne, emzirme, annelik hakları

Experiences of Working Mothers During Breastfeeding: A Qualitative Study

Objective: This study aimed to determine the experiences of working mothers related to the breastfeeding or feeding with breast milk and the effects of employers? attitudes on their orientation. Method: The working experiences of the mothers and the effects of employers? attitudes on the breastfeeding and feeding with breast milk were investigated retrospectively via qualitative methods. The study population included the mothers of healthy children who they were old between 12 and 36 month, in a university children hospital. Data were gathered with semistructered interview technique from ten of 54 mothers which accepted to join in individual interviews. Results: The mothers told that; the time period of postpartum paid leaves is very short, they could not be on leave of absence so long they wanted due to economical causes, the long distance between home and workplace impedes the usage of the milk leaves, the time for milk leave is not sufficient, the conditions for milking and breastfeeding at the workplace are not suitable, and they are feeling apprehension of babies care and nutrition. Besides, it was also determined that; the attitudes of employers limit the duration of milk leaves and is effective on the use of enjoyment of unpaid leaves. Among the findings were also that; the working mothers are making changes in their lives to breastfeeding of their babies, experiencing discharges because the motherhood and undergoing statue changes. Conclusion: The prescribed motherhood rights for working people in our country are not sufficient and new regulations are necessary to support the breastfeeding of the working mothers.

Keywords:

Working mother, breastfeeding, motherhood rights,

___

1. Atıcı A, Polat S, Turhan EH. Anne sütü ile beslenme. Türkiye Klinikleri, J Pediatr Sci 2007; 3(6):1-5.
2. Yağcı RV. Sağlıklı sütcocuğu beslenmesi. Türkiye Klinikleri, J Pediatr Sci 2007; 3:116-9.
3. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları (TNSA) 2003, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Ankara.
4. Gökçay G, Baslo G. Anne sütü ile beslenmede kanıta dayalı uygulamalar: Yetersiz Anne Sütü, Çalışan Anne, İlaçlar Ve Hastalıklar. Çocuk Dergisi, 2002; 2:139-43.
5. Anne Hakları Bildirgesi 24 Eylül 2001, Barselona, İspanya. Erişim:11.11.2008. http://www.hayad.org.tr/component/ option,com_docman/task,cat_view/gid,14/Itemid,30/?mosms
6. Çalışan kadınlara annelik güvencesi. Petrol-İş Kadın Dergisi l Sayı 3 (Mayıs 2003) http://www.petrol-is.org.tr/kadin/ Erişim:13.12.2008
7. http://www.ksgm.gov.tr/tcg/12.pdf, Erişim:29.09.2008.
8. Mason D, Ingersoll D. Breastfeeding and the Working Mother. St. Martin’s Griffin, New York, 1997.
9. Eker M. Devlet memuru olan kadınların doğum sonu süt izni ve ücretsiz izin kullanma durumlarının bebek beslenmesine etkisinin değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yükseklisans Tezi, 1999.
10. Devlet Memurlarına Doğum Sebebiyle Verilecek İzinler Hakkında Tebliğ. Tebliğ no:2004/3. 21 Temmuz 2004 tarihli ve 25529 sayılı resmi gazete.
11. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK), Hanehalkı İşgücü Araştırması 2008 Mayıs Dönemi Sonuçları (Nisan, Mayıs, Haziran 2008) T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=2019, Erişim: 12.09.2008.
12. Evidence for the Ten Steps to Successful Breastfeeding. DIVISION OF CHILD HEALTH AND DEVELOPMENT. World Health Organization WHO reference number: WHO/ CHD/98.9 Geneva 1998; 23-30.
13. Ünlüoğlu İ. Laktasyonel amenore metodu. Türkiye Klinikleri, J Surg Med Sci 2006; 2:60-7.
14. Bodur S, Yıldız H, Mermer M, Oran B. Konya il merkezinde annenin çalışma durumuna göre emzirme süresi ve gıda ile ilgili tutumu. Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi; 2002; 18:97-101.
15. Zinn B. Supporting the employed breastfeedıng mother. Journal of Midwifery and Women’s Health 2000; 45:216-25.
16. Coşkun T. Özel durumlarda anne sütü ile beslenme. Sosyal Pediatri II, Katkı Pediatri Dergisi, 2003; 25:203-24.
17. World Health Organization. Breast-feeding. The technical basis and recommendations for action. Geneva, WHO 1993 (WHO/NUT/MCH/93.1).
18. Eker M, Eker HH, Şahinöz S, Aykut M, Öztürk Y. Devlet memuru olan kadınların emziklilik dönemi ve doğumla ilgili bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. www.sabem. saglik.gov.tr/Akademik_Metinler/goto.aspx?id=1659. Erişim: 20.01.2009, 2005.
19. Maternity protection at the workplace ratifying ILO Convention 183. Accessed: 17.10.2005. http://www.ibfan.org/ site2005/Pages/article.php?iui=1&art_id=362&goto_news=1
20. Ünsal H, Atlıhan F, Özkan H, Targan Ş, Hassoy H. Toplumda anne sütü verme eğilimi ve buna etki eden faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 2005; 48:226-33.
21. Aşan F. İstanbul’un değişik semtlerinde anne sütü ile beslenme durumunun saptanması. Ana Çocuk Sağlığı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Çocuk Sağlığı Enstitüsü. İstanbul, 1989.
22. Vogel A, Hutchison BL, Mitchell EA. Factors associated with the duration of breastfeeding, Acta Paediatr 1999; 88:1320-6.
23. Status of maternity protection by country. Accessed: 17.10.2005. www.waba.org.my/whatwedo/womenandwork/pdf
24. Gökçay G, Uzel N, Kayatürk F, Neyzi O. Ten steps for successful breast-feeding: assessment of hospital performance, its determinants and planning for improvement. Child: Care, Health and Development 1997; 23:187-200.
25. Levitt C. Approaches to breastfeeding: the role of hospitals, professionals and govertments in promoting breastfeeding. (Preedy V, Grimble G, Watson R.) Nutrition in the infant. Greenwich Medical Media Ltd. London, 2001; 401-407.
26. Britton C, McCormick FM, Renfrew MJ, Wade A, King SE. Support for breastfeeding mothers. Cochrane Database Systematic Reviews 2007; 24: CD001141.
27. Akyüz A, Kaya T, Şenel N. Annenin emzirme davranışının ve emzirmeyi etkileyen durumların belirlenmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2007.