Ahmet AKICI, Salih MOLLAHALİLOĞLU, Şenay ÖZGÜLCÜ, Mehmet Murat KILBOZ, Ali ALKAN

Hekimlerin İlaç Tanıtım Faaliyetlerine Yönelik Bakışlarının İncelenmesi

Amaç: İlaç firması tanıtım faaliyetleri (İFTF) hekimlerin reçeteleme davranışına etki eden faktörler arasında sayılmaktadır. Araştırmada bu faaliyetlerin etkileri hakkında aile hekimi (AH) ve uzman hekimlerin (UH) düşüncelerinin belirlenmesi amaçlandı. Yöntemler: Türkiye’nin farklı illerindeki aile sağlığı merkezlerinde görev yapan 1062 AH’ye ve devlet hastanelerinde görev yapan 562 UH’ye anket uygulandı. Ankette ilaç kullanımına ilişkin bazı soruların yanı sıra hekimlerin İFTF’ye yaklaşımlarını ayrıntılı şekilde değerlendiren sorular soruldu. Alınan yanıtlar hekimlerin bazı demografik ve mesleki özelliklerine göre karşılaştırıldı. Bulgular: AH’lerin %82,8’si UH’lerin %88,6’sı “İFTF’den genel olarak hekimlerin etkilendiğini/bazen etkilendiğini” beyan etti. “İFTF’den etkilendiğini” düşünenlerin AH’lere kıyasla UH’lerde daha yüksek olduğu saptandı (p=0.006). AH’lerin %56,3’ü, UH’lerin %43,3’ü ürün tanıtım temsilcisi tarafından son 5 iş günü içinde ziyaret edilme sıklıklarını “5 kezden fazla” olarak beyan etti.“ Tanıtım sonrası reçetelenen ilaçların taşıdığı düşünülen özellikleri” konusunda hekimlerin düşünceleri sorgulandığında, AH ve UH’ler bu ilaçların alternatiflerinden “daha ucuz” (sırasıyla, %52,8 ve %47,8) ve “daha az yan etkili” (sırasıyla, %52,7 ve %49,3) şeklindeki beyanları ile karşılaşıldı. Sonuç: Araştırmaya katılanların beyanları, İFTF kapsamında hekimlerin sık ziyaret edildiklerini ve bu faaliyetlerden yüksek oranda etkilendiklerini ortaya koymaktadır. AH ve UH’lerin konuya ilişkin deneyim ve yaklaşımlarında tespit edilen farklılıklar, İFTF’nin akılcı yürütülmesinde göz önünde bulundurulması gereken önemli bir unsur olarak dikkati çekmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İlaç firması, tanıtım faaliyeti, ürün tanıtım temsilcisi, aile hekimi, uzman hekim

Investigation of Physicians’ Perspectives of Drug Promotional Activities

Objective: Pharmaceutical company promotional activities (PCPAs) are listed among the factors that influence the prescribing behavior of physicians. This study aimed to determine the opinions of family physicians (FPs) and specialist physicians (SP) on the impact of these activities. Methods: A survey comprising 1062 FPs working in primary health centers and 562 SPs working in public hospitals at different cities in Turkey was conducted. The questions thoroughly evaluated physicians’ approaches toward PCPAs, particularly drug promotional activities. Answers were evaluated with respect to the demographic and occupational characteristics of physicians. Results: Based on the statements of participants, 82.8% of FPs and 88.6% of SPs declared that physicians “always or sometimes” are influenced by PCPAs. Percentage of SPs who declared themselves as “always or sometimes” influenced by PCPAs was significantly higher than that of FPs (p=0.006). Overall, 56.3% of FPs and 43.3% of SPs were visited >5 times during the last 5 working days by pharmaceutical sales representatives. When considering features of drugs prescribed after PCPAs, both FPs and SPs declared that these drugs were “cheaper” (52.8% and 47.8%, respectively) and “safer” (52.7% and 49.3%, respectively) than their alternatives. Conclusion: Physicians’ statements showed that they were often visited by pharmaceutical sales representatives and highly influenced by PCPAs. Differences with respect to the experiences and approaches of FPs and SPs regarding this issue are critical factors warranting careful consideration of a rational PCPA implementation.

Keywords:

Pharmaceutical company, promotional activities, pharmaceutical sales representatives, family physician, specialist physician,

PDF

___

World Health Organization (WHO). Promoting rational use of medicines: core components, policy perspectives on medicines. Geneva: WHO; 2002. 2. Akıcı A, Uzuner A. Birinci basamak sağlık kurumlarında çalışan hekimlere yönelik akılcı ilaç kullanımı. T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı. Ankara. 2013. SGK Yayın No:112. p. 29-95. 3. OECD (2015), Health at a Glance 2015: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/health_glance-2015-en.Erişim tarihi: 01.08.2016. 4. Uwe E. Reinhardt. An information infrastructure for the pharmaceutical market. Health Aff (Millwood) 2004; 23: 107-12. [CrossRef] 5. Vancelik S, Beyhun NE, Acemoglu H, Calikoglu O. Impact of pharmaceutical promotion on prescribing decisions of general practitioners in Eastern Turkey. BMC Public Health 2007; 7: 122. [CrossRef] 6. Lieb K, Brandtönies S. A survey of german physicians in private practice about contacts with pharmaceutical sales representatives. Dtsch Arztebl Int 2010; 107: 392-8. 7. Theodorou M, Tsiantou V, Pavlakis A, Maniadakis N, Fragoulakis V, Pavi E, et al. Factors influencing prescribing behaviour of physicians in Greece and Cyprus: results from a questionnaire based survey. BMC Health Serv Res 2009; 9: 150. [CrossRef] Wazana A. Physicians and the pharmaceutical industry: is a gift ever just a gift? JAMA 2000; 283: 373-80. [CrossRef] 9. Spurling GK, Mansfield PR, Montgomery BD, Lexchin J, Doust J, Othman N, et al. Information from pharmaceutical companies and the quality, quantity, and cost of physicians’ prescribing: a systematic review. PLoS Med 2010; 7: e1000352. [CrossRef] 10. Lieb K, Scheurich A. Contact between doctors and the pharmaceutical industry, their perceptions, and the effects on prescribing habits. PLoS One 2014; 9: e110130. [CrossRef] 11. Prosser H, Walley T. Understanding why GPs see pharmaceutical representatives: a qualitative interview study. Br J Gen Pract 2003; 53: 305-11. 12. Beşeri tıbbi ürün tanıtım faaliyetleri hakkında yönetmelik. 3 Temmuz 2015. Resmî Gazete. Sayı:29405. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/07/20150703-2.htm. Erişim tarihi: 01.08.2016. 13. T.C Sağlık Bakanlığı. Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Ulusal Eylem Planı 2014- 2017.http://www.akilciilac.gov.tr/wp-content/uploads/2014/11/aik-ulusal-eylem-plani.pdf.Erişim tarihi: 01.08.2016. 14. Anderson BL, Silverman GK, Loewenstein GF, Zinberg S, Schulkin J. Factors associated with physicians’ reliance on pharmaceutical sales representatives. Acad Med 2009; 84: 994-1002. [CrossRef] 15. Alssageer MA, Kowalski SR. A survey of pharmaceutical company representative interactions with doctors in Libya. Libyan J Med 2012; 7. [CrossRef ] 16. Akdağ R (ed). T.C. Sağlık Bakanlığı. Hekimlerin akılcı ilaç kullanımına bakışı. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü. Ankara. 2011. 17. Mollahaliloğlu S, Başara Bora B, Eryılmaz Z, editörler T.C. Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü “T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010”. Ankara 2011. 18. Akıcı A, Uğurlu MÜ, Gönüllü N, Oktay Ş, Kalaça S. Pratisyen hekimlerin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Sted 2002; 11: 253-7. 19. Kisa S. Factors that ınfluence prescribing decisions among Turkish physicians. Clin Res Regul Aff 2006; 23: 177-89. [CrossRef] 20. de Bakker DH, Coffie DS, Heerdink ER, van Dijk L, Groenewegen PP. Determinants of the range of drugs prescribed in general practice: a cross-sectional analysis. BMC Health Serv Res 2007; 7: 132. [CrossRef] 21. Güldal D, Semin S. The influences of drug companies’ advertising programs on physicians. Int J Health Serv 2000; 30: 585-95. [CrossRef] 22. Gupta SK, Nayak RP, Sivaranjani R. A study on the interactions of doctors with medical representatives of pharmaceutical companies in a Tertiary Care Teaching Hospital of South India. J Pharm Bioall Sci 2016; 8: 47-51. [CrossRef] 23. Alosaimi FD, Alkaabba A, Qadi M, Albahlal A, Alabdulkarim Y, Alabduljabbar M, et al. Interactions between physicians and pharmaceutical sales representatives in Saudi Arabia. Ann Saudi Med 2013; 33: 601-9. 24. Watkins C, Moore L, Harvey I, Carthy P, Robinson E, Brawn R. Characteristics of general practitioners who frequently see drug industry representatives: national cross sectional study. BMJ 2003; 326: 1178-9. [CrossRef] 25. Joslin J, Wojcik SM, Fisher A, Grant WD. Do free or low-cost antibiotic promotions alter prescription filling habits? Pharm Pract (Granada) 2014; 12: 416. [CrossRef] 26. Alssageer MA, Kowalski SR. What do Libyan doctors perceive as the benefits, ethical issues and influences of their interactions with pharmaceutical company representatives? Pan Afr Med J 2013; 14: 132. [CrossRef] 27. Gülöksüz S, Oral ET, Ulaş H. Attitudes and behaviors of psychiatry residents and psychiatrists working in training institutes towards the relationship between the pharmaceutical industry and physicians. Turk Psikiyatri Derg 2009; 20: 236-42. 28. Morgan MA, Dana J, Loewenstein G, Zinberg S, Schulkin J. Interactions of doctors with the pharmaceutical industry. J Med Ethics 2006; 32: 559-63. [CrossRef] 29. Saito S, Mukohara K, Bito S. Japanese practicing physicians’ relationships with pharmaceutical representatives: a national survey. PLoS One 2010; 5: e12193. [CrossRef] 30. Toklu HZ, Dülger GA, Hıdıroğlu S, Akici A, Yetim A, Gannemoğlu HM, et al. Knowledge andattitudes of thepharmacists, prescribersandpatientstowardsgenericdruguse in Istanbul - Turkey. PharmPract (Granada) 2012; 10: 199-206. [CrossRef]