Hakkı TANYERİ, Meltem KORAY, Süleyman Emre MEŞELİ, Nazlı ALTIN

Anemi ve Diş Hekimliği: Derleme

Hematolojik bir hastalık olan anemi, kan hemoglobin veya hematokrit değerinin referans aralığının altında bulunması olarak tanımlanır. Hemoglobin miktarının, erişkin erkeklerde 13,5 g/dL ve erişkin kadınlarda ise 12 g/dL altında olması anemi olarak kabul edilir. Kanda hemoglobin miktarının azalması ile dokulara giden oksijen miktarının da azalması, dokularda fonksiyon bozulmasına neden olan hipoksinin oluşmasına yol açar. Bu nedenle birçok sistemde aneminin yol açtığı semptom ve bulgular görülebilir. Anemi dişleri, mukoz membranları, periodontal dokuları, tükürük bezlerini ve perioral dokuları etkileyebilir. Bu makalede farklı anemi tablolarının oral ve perioral dokular üzerine olan etkisi anlatılarak diş hekimliği açısından önemi vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Anemi, oral bulgular, demir eksikliği

Oral Manifestations of Anemia: Review

Anemia is a hematological condition and is defined as having less than the normal number of red blood cells or less than the normal hemoglobin level in the blood. If the hemoglobin level in the blood is <13.5 g/dL in men and <12 g/dL in women, the condition is described as anemia. When hemoglobin levels in the blood decrease, oxygen levels in the tissues decrease, resulting in hypoxia. Functional disturbances may be observed in tissues because of hypoxia. Therefore, clinical symptoms of anemia may affect various systems of the body. Hematological deficiencies can affect teeth, mucous membranes, periodontal tissues, salivary glands, and perioral skin. In this study, the oral and perioral manifestations of anemia are reviewed and the importance of dentistry is emphasized.

PDF

___

Beutler E, Waalen J. The definition of anemia: what is the lower limit of normal of the blood hemoglobin concentration? Blood 2006; 107: 1747- 50. [CrossRef]
Gülertan S. Y. Demir Eksikliği Anemisi Olan Kadın Hastalarda Oral Demir Te- davisinin Etkinliğinin Değerlendirilmesi. T.C Sağlık Bakanlığı Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Uzmanlık Tezi. 2008.
William F. Kern, MD. Hemotology PDQ, 1.Baskı, İstanbul: İstanbul Medikal Yayıncılık; 2005. 1-15.
Tangün Y. Hemopoetik sistem semptomları, Anemiler. In: Aleksanyan V; eds. Abaoğlu-Aleksanyan, Semptomdan Teşhise. 9.baskı. İstanbul; 1985: 1346-91.
Akman N. Erişkinde anemilere genel yaklaşım. İ.Ü Cerrahpaşa Tıp fakülte- si Sürekli Tıp Egitimi Etkinlikleri Anemiler Sempozyomu. 2001: 9-16.
Kalinyak KA. (Çev) Kazık M. Hematopoetik sistem hastalıkları. In Osborn LM, DeWitt TG, First LR, Zenel JA, editors. Pediatri. Çev.ed. Yurdakök M. İstanbul: Güneş Kitapevi; 2007; 686-92.
Ülkü B. Çevresel kan hücrelerinin incelenmesi. In: Yazıcı H, Hamuryudan V, Sonsuz A. Cerrahpaşa iç hastalıkları. 1.Baskı. İstanbul: İstanbul Medikal Yayıncılık; 2005. 129-34.
Ferhanoğlu B. Anemide Çevresel Kanın İncelenmesi, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Anemiler Sempozyumu 19-20 Ni- san 2001, İstanbul, s. 17-22.
Aydoğdu İ. Kan sayım sonuçlarını nasıl yorumlamalıyız? II. Hematoloji İlk Basamak Kursu; 2002. 25 Ekim; İstanbul, Türkiye; 2002. s.013-7.
Yıldız İ. Kan sayımında otomasyon parametreleri. İ Ü Cerrahpaşa Tıp Fa- kültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Anemiler Sempozyumu; 19-20 Ni- san 2001, İstanbul, s.117-25.
Farthing MJG. Iron and immunity. Acta Paediatr Scand Suppl 1989; 361: 44-52.
Tokgöz M. Diş hekimliği ve sistemik hastalıklar. genişletilmiş yeni baskı, İstanbul: Beda Yayıncılık, 2004.
Pehlivanoğlu F. B. Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim Araştırma Hastanesi Gebe Polikliniğine Başvuran Gebelerde Anemi Prevalansı ve Etyolojisi. T.C. Sağlık Bakanlığı Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Koordinatörlüğü, Uzmanlik Tezi. 2008.
Gülertan S. Y, Demir Eksikliği Anemisi Olan Kadın Hastalarda Oral Demir Tedavisinin Etkinliğinin Değerlendirilmesi, , T.C Sağlık Bakanlığı Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Uzmanlık Tezi. 2008.
Ünür M, Onur ÖD. Ağız Hastalıklarının Tanı ve Tedavisi. Geliştirilmiş 2. Baskı. Quintessence Yayıncılık, 2008.
Öngören Ş. Hemolitik Anemiler (Tanım, Sınıflama, Genel Tanı Prensipleri). İÜ. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Anemiler Sem- pozyumu 2001; 49-60.
Gupta MK, Joseph G. Severe Thrombocytopenia Associated with Iron De- ficiency. Hospital Physician 2001; 54: 49-51.
Ali R. Solukluk ve anemiler. Arınık A(ed). İç hastalıklarında belirtiler ve bulgular ve muayene yöntemleri. Bursa: Rota Ofset Matbaacılık ve Am- balaj 2000: 427-34.
Koray M. Aktif ve İnaktif Dönemdeki Minör Rekürrent Aftöz Stomatitli Hastaların, Ağız Sağlığıyla İlişkili Yaşam Kalitesi ve Anksiyete Seviyeleri- nin Değerlendirilmesi. Doktora tezi. 2008.
Lu SY, Wu HC. Initial diagnosis of anemia from sore mouth and improved classification of anemias by MCV and RDW in 30 patients. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2004; 98: 679-85. [CrossRef]
Pontes HA, Neto NC, Ferreira KB, Fonseca FP, Vallinoto GM, Pontes FS, et al. Oral Manifestations of Vitamin B12 Deficiency: A Case Report. J Can Dent Assoc. 2009; 75: 533-7.
Schlosser BJ, Pirigyi M, Mirowski GW. Oral Manifestations of Hematologic and Nutritional Diseases. Otolaryngol Clin North Am 2011; 44: 183-203. [CrossRef]
Ekinci AP, Baykal C. Sistemik Hastalıklarda ve Sendromlarda Oral Mukoza. Türk derm 2012; 46: 96-104.
Öztürk A, Keskin A. Diş Hekimliği’nde Tıbbi Sorunlar. Ankara: Özyurt Mat- baacılık, 2003.
Soysal T. Megaloblastik Anemiler. İÜ. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Anemiler Sempozyumu 2001; 33-47.
Güngör Ş, Akbay G, Ekşioğlu M. Rekürren Aftöz Stomatit Hastalarında Tetik- leyici Faktörlerin Değerlendirilmesi. Okmeydanı tıp dergisi. 2014; 30: 26-9.
Odom RB, James WD, Berger TG. Recurrent aphthous stomatitis. And- rews’ disease of the skin. 9th edition. Phiıledephia: WB Saunders Com- pany 2000, 1006-8.
Tekin NS, Aydemir S, Sezer T, Duysak S, Altınyazar HC. Rekürren Aftöz Sto- matitli Hastalarda Hematolojik Değisiklikler. Turkiye Klinikleri J Dermatol 2007; 17: 150-4.
Compilato D, Carroccio A, Calvino F, Di Fede G, Campisi G. Haematologi- cal deficiencies in patients with recurrent aphthosis. J Eur Acad Dermatol Venereol 2010; 24: 667-73. [CrossRef]
Olson JA, Feinberg I, Silverman S Jr, Abrams D, Greenspan JS. Serum vi- tamin B12, folate, and iron levels in recurrent aphthous ulceration. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1982; 54: 517-20. [CrossRef]
Pişkin S, Sayan C, Durukan N, Senol M. Serum iron, ferritin, folic acid, and vitamin B12 levels in recurrent aphthous stomatitis. J Eur Acad Dermatol Venereol 2002; 16: 66-7. [CrossRef]
Porter SR, Scully C, Flint S. Hematologic status inrecurrent aphthous sto- matitis compared with other oral disease. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1988; 66: 41-4. [CrossRef]
Scully C, Gorsky M, Lozada-Nur F. Aphthous ulcerations. Dermatol Ther 2002; 14: 185-205. [CrossRef]
Thongprasom K, Youngnak P, Aneksuk V. Hematologic abnormalities in recurrent oral ulceration. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 2002; 33: 872-7.
Kaya AD. Aktener O, Orak Hücreli Anemisi Olan Hastaların Diş ve Ağız Bulguları ile İlgili Ön Çalışma. T Klin Diş Hek Bil 2001; 7: 81-6.
Demirbaş AK, Ergün S, Güneri P, Aktener BO, Boyacıoğlu H. Mandibular bone changes in sickle cell anemia: fractal analysis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2008; 106: 41-8. [CrossRef]
Patton LL, Brahim JS, Travis WD. Mandibular osteomyelitis in a patients with sickle cell anemia: report of case. J Am Dent Assoc 1990; 121: 602-4. [CrossRef]
Smith HB, McDonald DK, Miller RI. Dental manegement of patients with sickle cell disorders. J Am Dent Assoc 1987; 114: 85-7. [CrossRef]
Costa CP, Carvalho HL, Souza Sde F, Thomaz EB. Is sickle cell anemia a risk factor for severe dental malocclusion? Braz Oral Res 2015; 29. [CrossRef]
Genco RJ. Current view of risk factors for periodontal diseases. J Perio- dontol 1996; 67 (10 Suppl): 1041-9. [CrossRef]
Laskaris G, Color atlas of oral diseases in children and adolescents. Georg Thieme Verlag, NY. 2000.
Patel MD, Shakir QJ, Shetty A. Interrelationship between chronic perio- dontitis and anemia: A 6-month follow-up study. J Indian Soc Periodon- tol 2014; 18: 19-25. [CrossRef]
Brennan M T. Oral manifestations in patients with aplastic anemia. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2001; 92: 503-8. [CrossRef]
Najafi M, Faraoni D. Hemoglobin optimization and transfusion strategies in patients undergoing cardiac surgery. World J Cardiol 2015; 7: 377-82. [CrossRef]
Tokgöz M. Diş hekimliği ve sistemik hastalıklar. Genişletilmiş yeni baskı, İstanbul: Beda Yayıncılık, 2004.
John-Olabode S, Awodele I, Oni O. Adolescents with sickle cell anaemia: Experience in a private tertiary hospital serving a tertiary institution. Ni- ger Med J 2015; 56: 204-7.[CrossRef]
Elhenawy AM, Meyer SR, Bagshaw SM, MacArthur RG, Carroll LJ. Role of preoperative intravenous iron therapy to correct anemia before major surgery: study protocol for systematic review and meta-analysis. Syst Rev 2015; 15: 4-29. [CrossRef]