BATI-DIŞI MODERNLİK KAVRAMI BAĞLAMINDA KANTO

Toplumsal bağlamından ayrı değerlendirilemeyecek olan müziğe dair olgular, yaşanan paradigma değişimlerine paralel olarak, toplumlarda meydana gelen sosyo-kültürel değişimlerle birlikte, yeni şartlar altında yeniden yorumlanır, tanımlanır. Bu durum, herhangi bir müzik türünün zaman içinde yaşadığı değişimlerin ancak analitik araçlar olarak toplum bilim kavramlarının kullanıldığı çalışmalarda net anlaşılabileceği anlamına gelir. Betimsel tarama modeli kullanılarak oluşturulan bu çalışmanın örnek olayı olan Kanto, İstanbul’da Tuluat tiyatrolarının tamamlayıcısı olarak ortaya çıkan, kelime kökeni İtalyanca “cantere”den gelen, kısaca perde aralarında söylenen şarkılar olarak adlandırılan ve İstanbul’a özgü, özgün bir türdür. Tarihsel süreçte kanto türünde de müziğin yapısından icra bağlamına, amacından icra tekniklerine kadar pek çok unsur yeni koşullarla etkileşime girerek değişmiştir. Bu çalışma, kantonun Türkiye’deki modernleşme süreciyle etkileşimini Nilüfer Göle’nin Batı Dışı Modernlik kavramı aracılığıyla incelemeyi amaçlar. Bütün bu çalışmanın sonucunda, her toplum kendi modernliğini kendi dinamikleriyle yarattığından kantonun da bu anlamda Türk modernliğinin yani batı-dışı modernliğin ürünü olarak karşımıza çıktığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

kanto, modernizm, batı-dışı modernlik

CANTO WITH RESPECT TO NON-WESTERN MODERNITY

With socio-cultural alteration soccured in socities, The phenomena about music that can not be considered separately from the social context evaluated distinct from social context is redefined and re-interpreted under new circumstances, along with socio-cultural changes that take place in societies in correspondance with the paradigm changes. This means that any music form’s alterations in time can only be understood clearly through studies in which the concepts of social science are used as analytical tools. Canto, which was the case study of this work and created using the descriptive scanning model, is a unique genre of Istanbul, which emerged as a complement to Tuluat theaters in Istanbul, is rooted in the Italian word “cantere”, and simply called as songs sung during intermissions. Historically, in the kanto form, many elements have changed, from music to performance, from purpose to performance techniques by interacting with new conditions. This study aims to examine canto’s interactions with the modernization process in Turkey through the concept of Nilüfer Göle's Non-Western Modernity. As a result of this study, since every society created its own modernity with its own dynamics, the canto was appeared as a product of Turkish modernity, that is, the product of western modernity.

Keywords:

canto, modernity, non-western modernity,

PDF

___

Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi. (1986). c. 12, s. 530. İstanbul.
Ayangil, Ruhi. (1994). Kanto. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. c.4, s.420. İstanbul.
Ayaz, F. (2012). Modernizm Sürecinde Sanat Nesnesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Beşiroğlu, Ş. (2006). İstanbul’un Kadınları Ve Müzikal Kimlikleri. İtü Dergisi/B Sosyal Bilimler (c. 3,s. 2). İstanbul.
Büyük Larousse Sözlük Ve Ansiklopedi. (1993). c. 12, s. 6318.
Çiftkaya, M.C. (2016). G. Sımmel, R. Sennett Ve A. Giddens’ta Modern Şehir Hayatı Ve Birey. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Demir, Y. (2001). ModernizmdenPostmodernizme Geçiş Sürecinin Dinamikleri. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Dilmener, N. (2014). Hafif türk pop tarihi bak bir varmış bir yokmuş (4.baskı). İstanbul: İletişim Yay.
Duygulu, M. & Ünlü, C. (2016). Son Yüzyılda Türkiye’nin Müzik Hayatı: Tarih, Türler, Ses Kaydı, Sektörel Yapı. 13.02.2017 tarihinde http://turkishmusicportal.org/article.php?id=22&lang2=tr adresinden alınmıştır.
Hiçyılmaz, E. (1999). İstanbul geceleri ve kantolar. İstanbul.
Göle, N. (1998/2). Batı-Dışı Modernlik Üzerine Bir İlk Desen. Doğu Batı Düşünce Dergisi. sy. 2. s.55-62.
Göle, N. (2016). Modern mahrem medeniyet ve örtünme (13.baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
Göle, N. (2011). Batı-Dışı Modernlik: Kavram Üzerine. Melez Desenler İslam Ve Modernlik Üzerine (4.baskı). İstanbul: Metis Yayınları. s.159-175.
Giddens, A. (2014). Modernliğin Sonuçları. çev. Ersin Kuşdil. (6.baskı). İstanbul Ayrıntı Yayınları. Karasar, N. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (28. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
Kutluer, İ. (2007). Pozitivizm. DİA. c.34, s.335-339.
Meriç, M. (2006). Pop Dedik Türkçe Sözlü Hafif Batı Müziği. İstanbul: İletişim Yay.
Meydan Larousse Büyük Lügat Ve Ansiklopedi. (1990). c. 6, s. 877.
Özdemir, S. ve Beşiroğlu, Ş. (2011). Türk Müziğinin Popülerleşme Sürecinde Film Müzikleri Ve Sadettin Kaynak. İtüdergisi/B.
Say, A. (2010). Kanto. Müzik Ansiklopedisi. c. 2, s. 232-233.
Sevengil, A. R. (2014). İstanbul Nasıl Eğleniyordu? (1453’ten 1927’ye Kadar). İstanbul: Alfa Yay.
Şaylan, G. (2009). Postmodernizm (4.baskı). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Şen, Ö. (2013). Taş Plak Kayıtlarındaki Kanto Örneklerinin Müzikal Analizi. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe Sözlük (10. baskı). Ankara: TDK. s. 1064.
Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. (http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&view=gts)
Topaloğlu, A. (2003). Materyalizm. DİA. c.28, s.137-140.
Ünlü, C. (1998). Eski Kanto - Yeni Kanto. Cd Kantolar (1905 - 1945). Kalan CD, 85.
Ünlü, C. (2004). Git zaman gel zaman fonograf-gramofon-taş plak. İstanbul: Pan Yay.
Yalınkılıç, F. (2007). Modernizm Ve Muhafazakârlık Düşünce Akımlarının Sosyolojik Analizi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Yıldırım, E. (2012). Hayali Modernlik Türk Modernliğinin İcadı (2.baskı). İstanbul: Doğu Kitabevi.
Yücedağ, İ. (2009). Nilüfer Göle’nin Modernlik Anlayışı. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.