Bamsı Beyrek Boyunun Bursa/İnegöl Varyantı Bey Böyrek ve Akkavak Kızı Üzerine Bir İnceleme.

Dede Korkut kitabı Türk yaşayışının sözlü ve yazılı kültürel kodlarını taşıyan hafızalarındandır. Nesillerin kimlik ve hafızasını diri tutacak nitelikteki bu eser geleceği ve yolu tayin etmede kılavuz niteliğindedir. Azerbaycan ve diğer Türk sahalarında varyantlarıyla yaşayan boylar ülkemizde de farklı bölgelerde eş metin halinde yaşamaktadır. Anadolu’da en çok çeşitlemesi tespit edilen Dede Korkut boylarından biri Bamsı Beyrek’tir. Bu çalışmada söz konusu olan Bamsı Beyrek Boyunun Bursa/İnegöl Varyantı Bey Böyrek ve Akkavak Kızı eski adı Gelene olan, bugünkü ismiyle Kayapınar köyünden derlenmiştir. Çalışmanın amacı varyantlarıyla yaşamaya devam eden Dede Korkut hikâyelerinin yaşatılmasına katkı sağlayarak sözlü kültürün devamlılığına ve Dede Korkut yoluyla Türk kültürüne katkı sunmaktır. Bu amaçla derleme Sözlü Kompozisyon Teorisi ve Performans Teorisi verileri eşliğinde incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Dede Korkut Kitabı, Kam Püre’nin Oğlu Bamsı Beyrek, Bey Böyrek, Bamsı Beyrek’in İnegöl Varyantı.

An Investigation On Bey Böyrek and Akkavak Daughter Epic Story A Bursa/ İnegöl Version Of Bamsı Beyrek Epic Story.

Dede Korkut book is one of the memories that carries the oral and written cultural codes of Turkish life. This work, which will keep the identity and memory of generations alive, is a guide in determining the future and the way. Tribes living with their variants in Azerbaijan and other Turkish areas also live in different regions in our country as a variant. Bamsı Beyrek is one of the Dede Korkut tribes with the most variations in Anatolia. The Bursa/İnegöl Variant of the Bamsı Beyrek Clan in this study, Bey Böyrek and Akkavak Daughter, was compiled from the village of Kayapınar, formerly known as Gelene. The aim of the study is to contribute to the continuity of oral culture and to Turkish culture through Dede Korkut by contributing to the survival of Dede Korkut stories, which continue to live with their variants. For this purpose, the compilation was examined with the data of Oral Composition theory and Performance theory.

Keywords:

: Dede Korkut Book, Kam Püre, Bey Böyrek, Bamsı Beyrek,

PDF

___

Alptekin, Ali Berat (2016). Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı. Ankara: Akçağ Yayınları.
Aslan, Namık (1995). “Beyrek Hikâyesinin Yozgat’ta Derlenen İki Yeni Varyantı Üzerine”. Milli Folklor Dergisi, 4 (27), s. 70-72.
Boratav, Pertev Naili (1939). Bey Böyrek Hikâyesine Ait Metinler. Ankara.
Boratav, Pertev Naili (2002). Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Çoruhlu, Yaşar (2020). Türk Mitolojisinin Ana Hatları. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Emeksiz, Abdülkadir. (2016). Dede Korkut’un Paltosu. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
Erol Çalışkan, Şerife Seher (2017). “Anadolu Kültüründe Doğum ve Cinsiyet Belirleme Ritüelleri”. I. Uluslararası Dil ve Edebiyatta Modernleşme ve Gelenek Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Karabük: Karabük Üniversitesi Yayınları, s. 457-469.
Erol Çalışkan, Şerife Seher (2021). “Bartın İli Doğum Ritüelleri”. Çeşm-i Cihan Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E-Dergisi, 8 (2), s. 62-82.
İnan, Abdülkadir (1987). Dede Korkut Kitabı’ndaki Bazı Motifler ve Kelimelere Ait Notlar. Makaleler ve İncelemeler. Ankara. s. 182-190.
Kabak, Turgay (2020). “Bamsı Beyrek Boyunun Trabzon Varyantı Bası Böyrek Üzerine Bir İnceleme”. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8 (21), s. 178-197.
Köksel, Bediye (2012). “Dede Korkut Kitabı’nda Dinî-Mitolojik Yardımcı Kahraman Motifi”. TSA, 16 (1).
Ögel, Bahaeddin (2002). Türk Mitolojisi II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Özkan, Tuğba (2010). “Bamsı Beyrek ve Bey Böyrek Anlatılarında Arketipik İmgeler”. Millî Folklor Dergisi, 22 (85), s. 81-90.
Yardımcı, Mehmet (2007). Destanlar. Ankara: Ürün Yayınları.
Yılar, Ömer (2000). “Dede Korkut Kitabındaki Bamsı Beyrek ile Anadolu’da Anlatılan Bey Böyrek Hikâyeleri ve Masalları Üzerine Motif Bakımından Bir Karşılaştırma Denemesi”. Millî Folklor Dergisi, 12 (48).
Yıldız, Naciye (2009). “Türk Destanlarında Çocuksuzluk”. Millî Folklor Dergisi, 21 (82), s. 76-88.