FARKLI İKİ YÖNTEMLE OLUŞTURULAN DENEYSEL PREMATÜR OVER YETMEZLİK MODELİNDE OVERLERİN HİSTOPATOLOJİK DEĞERLENDİRİLMESİ

Kadın infertilitesinin sebeplerinden biri olan prematür over yetmezliğinin (POY) bilinen ve bilinmeyen birçok sebebi vardır. Kemoterapötiklerin ve bazı kimyasal ajanların özellikle gonadotoksik etkileri ovaryumları etkileyerek ovaryumda fonksiyon kaybına ve sonucunda POY’u tetikleyerek infertiliteye sebep olmaktadır. POY’un deneysel çalışmalarında hastalığın klinikteki semptomlarına en uygun deneysel modeli oluşturmak en etkili tedavilerin geliştirilebilmesi çok önemlidir. Bu çalışmanın amacı POY indükleyen iki önemli ajan 4-vinilsiklohekzen diepoksid ve siklofosfamid’in POY oluşturma mekanizmalarını histopatolojik olarak değerlendirmektir. Bu amaçla 12 haftalık erişkin Wistar albino cinsi dişi sıçanlar 4-vinilsiklohekzen diepoksid ve siklofosfamide maruz bırakıldı. Deney sonucu elde edilen ovaryum dokularında hematoksilen eozin, masson trikrom boyaması yapıldı ve ovaryum dokusu morfolojik olarak incelendi. Ovaryumda ki histopatolojik parametreler skorlandı ve kontrol gruplarıyla kıyaslandı. 4-vinilsiklohekzen diepoksid grubu ovaryum dokusunda kontrol ve siklofosfamid grubuna göre artmış vasküler konjesyon, nötrofil infiltrasyonu ve vakualizasyon gözlendi. Aynı zamanda atretik folikül sayısı kontrol grubuna kıyasla artmıştı. Siklofosfamid grubunda 4- vinilsiklohekzen diepoksid grubuna göre çok az konjesyon gözlendi, ancak kontrol grubuna kıyasla gelişmekte olan foliküllerde atrezi, foliküller içerisinde artmış vakuolizasyon görüldü. Sonuç olarak her iki ajanın da ovaryumda POY’u tetiklediği ancak birbirinden farklı bazı histopatolojik durumlar oluşturduğu gözlendi.

Anahtar Kelimeler:

Prematüre Over Yetmezliği, Siklofosfamid, 4-vinilsiklohekzen diepoksid, Histopatoloji

PDF

___

1. Mascarenhas, M. N., Flaxman, S. R., Boerma, T., Vanderpoel, S., & Stevens, G. A. National, regional, and global trends in infertility prevalence since 1990: a systematic analysis of 277 health surveys. PLoS medicine, (2012), 9(12), e1001356.
2. WHO Scientific Group on Recent Advances in Medically Assisted Conception, & World Health Organization. Recent advances in medically assisted conception: report of a WHO scientific group (No. 820). World Health Organization, (1992).
3. Nelson, L. M. Primary ovarian insufficiency. New England Journal of Medicine, (2009), 360(6), 606-614.
4. Jankowska, K. Premature ovarian failure. Przeglad menopauzalny= Menopause review, (2017), 16(2), 51.
5. Hoyer, P.B., Sipes, I.G.. Development of an animal model for ovotoxicity using 4-vinylcyclohexene: a case study. Birth Defects Res. B. Dev. Reprod. Toxicol. (2007), 80, 113e125
6. Zhang, Ting, et al. "The comparison of animal models for premature ovarian failure established by several different source of inducers." Regulatory Toxicology and Pharmacology 81 (2016): 223-232.
7. Çelik, M, Sıçanlarda 4-vınylcyclohexene dıepoxıde (vcd) ile olusturulan deneysel prematür over yetmezliği’ne silymarin’in etkisi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, 2009, p20-24.
8. Kappeler, Connie J., and Patricia B. Hoyer. "4-vinylcyclohexene diepoxide: a model chemical for ovotoxicity." Systems biology in reproductive medicine 58.1 (2012): 57-62.
9. Liu, Wei, et al. "Conditions and Possible Mechanisms of VCD-induced Ovarian Failure." Alternatives to Laboratory Animals 43.6 (2015): 385-392.
10. Kao, S.W., Sipes, I.G. & Hoyer, P.B. (1999). Early effects of ovotoxicity induced by 4-vinylcyclohexene diepoxide in rats and mice. Reproductive Toxicology 13, 67–75.
11. Jeelani, R., Khan, S. N., Shaeib, F., Kohan-Ghadr, H. R., Aldhaheri, S. R., Najafi, T., ... & Abu-Soud, H. M. (2017). Cyclophosphamide and acrolein induced oxidative stress leading to deterioration of metaphase II mouse oocyte quality. Free Radical Biology and Medicine, 110, 11-18.
12. Emadi, A., Jones, R. J., & Brodsky, R. A. (2009). Cyclophosphamide and cancer: golden anniversary. Nature reviews Clinical oncology, 6(11), 638.
13. Sahambi, Sukhdeep K., et al. "Correlation of serum anti-Müllerian hormone with accelerated follicle loss following 4-vinylcyclohexene diepoxide-induced follicle loss in mice." Reproductive Toxicology 26.2 (2008): 116-122.
14. Ling, L., Feng, X., Wei, T., Wang, Y., Wang, Y., Zhang, W., ... & Xiong, Z. (2017). Effects of low-intensity pulsed ultrasound (LIPUS)-pretreated human amnion-derived mesenchymal stem cell (hAD-MSC) transplantation on primary ovarian insufficiency in rats. Stem cell research & therapy, 8(1), 283.
15. IHCWORLD Life Science Products & Services. IHC WORLD, LLC. https://www.ihcworld.com/_protocols/special_stains/h&e_ellis.htm (accessed 15.10.2019)
16. IHCWORLD Life Science Products & Services. IHC WORLD, LLC. http://www.ihcworld.com/_protocols/special_stains/masson_trichrome.htm (accessed 15.10.2019)
17. Springer LN, McAsey ME, Flaws JA, Tilly JL, Sipes IG, Hoyer PB. Involvement of apoptosis in 4-vinylcyclohexene diepoxide-induced ovotoxicity in rats. Toxicol Appl Pharmacol 1996;139:394–401.
18. Devine, Patrick J., I. Glenn Sipes, and Patricia B. Hoyer. "Initiation of delayed ovotoxicity by in vitro and in vivo exposures of rat ovaries to 4-vinylcyclohexene diepoxide." Reproductive Toxicology 19.1 (2004): 71-77.
19. Zhou, Linyan, et al. "Rapamycin prevents cyclophosphamide-induced over-activation of primordial follicle pool through PI3K/Akt/mTOR signaling pathway in vivo." Journal of ovarian research 10.1 (2017): 56.
20. Mayer LP, Pearsall NA, Christian PJ, Devine PJ, Payne CM, McCuskey MK, et al. Long-term effects of ovarian follicular depletion in rats by 4-vinylcyclohexene diepoxide. Reprod Toxicol 2002;16:775–81
21. Mark-Kappeler, C.J., Sen, N., Keating, A.F., Sipes, I.G., Hoyer, P.B., 2010. Distribution and responsiveness of rat anti-Müllerian hormone during ovarian development and VCD-induced ovotoxicity. Toxicol. Appl. Pharmacol. 249, 1e7.
22. Hu XM, Christian PJ, Thompson KE, Sipes IG, Hoyer PB. Apoptosis induced in rats by 4-vinylcyclohexene diepoxide is associated with activation of the caspase cascades. Biol Reprod 2001;65:87–93.
23. Devine PJ, Sipes IG, Hoyer PB. Effect of 4-vinylcyclohexene diepoxide dosing in rats on GSH levels in liver and ovaries. Toxicol Sci 2001;62:315–20.